Zamek Książęcy w Oleśnicy

Gdzie dokładnie znajdziemy Oleśnicę?

Oleśnica to niewielkie, powiatowe miasto liczące sobie około 40 tysięcy mieszkańców. Położone jest w pobliżu Wrocławia, na trasie dawnego Szlaku Bursztynowego. Liczne zabytki i uroczy rynek zachęca do odwiedzenia, a towarzyszy temu niepowtarzalny urok i klimat wielowiekowej osady. Oprócz zamku, warta zobaczenia jest choćby Brama Wrocławska, ostatnia z czterech bram wiodących do miasta, która zachowana jest do dzisiaj, wieża ratuszowa, gotyckie i barokowe kościoły oraz wiele innych, imponujących zabytków. 

Zamek Książęcy wzniesiony został na miejscu dawnej, gotyckiej warowni z XIII wieku. Z jego wieży, położonej wśród krużganków, podziwiać możemy panoramę całej Oleśnicy. Niewielkie wzniesienie, na którym się on znajduje, otacza Park Książąt Oleśnickich. To zielony teren, dokąd mieszkańcy miasta uciekają, gdy chcą odetchnąć od miejskiego zgiełku. Znajduje się tam także rozległy staw, dom dla licznych wodnych ptaków, który zobaczyć możemy także z zamkowego okna. 

Zamek Książęcy w Oleśnicy dostępny jest do zwiedzania zarówno z przewodnikiem, jak i samemu. Przystępne ceny biletów oraz wygodny, darmowy parking u jego stóp tym bardziej zachęca do zatrzymania się i odetchnięcia w jego wiekowych murach nawet tym najbardziej zabieganym. Stanowi też on miejsce kulturalne, w którym organizowane są liczne wydarzenia, oraz podziwiać można czasowe i stałe wystawy. Obecne władze zachęcają do wynajmowania zamkowych sal na wesela, imprezy okolicznościowe czy inne wydarzenia, gwarantują także noclegi i catering. To miejsce o niezwykłym uroku i ze wspaniałą, bogatą historią sięgającą aż osiem wieków wstecz jest z pewnością warte zobaczenia.

Trochę historii, czyli skąd aż pięć rodów władających tą rezydencją?

Na miejscu obecnego zamku, około XIII wieku, znajdował się niewielki gród z palisadą dookoła, a w jego centrum stała wieża. Ona, otoczona ceglanym murem, służyła jako punkt obserwacyjny, ze szczytu którego można było wystarczająco wcześnie dostrzec wroga i zaalarmować mieszkańców o zbliżającym się zagrożeniu. Jednak Książę Konrad I Namysłowski z rodu Piastów miał inne plany dla tego terenu. Po objęciu władzy w swym księstwie zapragnął siedziby godnej swojego tytułu. Na mocy jego decyzji powstał więc Zamek Książęcy w Oleśnicy – trwająca około dekadę budowa zaowocowała murowaną wartownią, z zachowaną, dawną wieżą w środku i grubymi murami, zdolnymi skuteczniej odeprzeć wroga i budzącymi szacunek wśród innych władców. Tym sposobem Konrad I oraz jego następcy, kolejni Książęta Oleśniccy stali się pierwszymi mieszkańcami zamku, od czego wzięła się jego nazwa. Jak wspomniano wcześniej, kluczową rolę pełniła jego lokalizacja. Położenie na trasie Szlaku Bursztynowego gwarantowało nieustanny przepływ towarów i usług, oraz nadawało tej osadzie dużego znaczenia strategicznego. Gwarantowało też bogactwo i dobrobyt mieszkańców tych terenów, ale również sprawiło, że miasto to stało się smacznym kąskiem dla innych władców, chcących poszerzać swoje terytoria. Dzięki temu, że wybudowano Zamek Książęcy, Oleśnica, jako miasto, znacznie zyskała na znaczeniu. 

Zamek Książęcy w Oleśnicy pełnił swoją ochronną funkcję aż do końca XV wieku. Nowi mieszkańcy i nowe rody zadecydowały o rozbudowie swojej siedziby i sprawieniu, że będzie ona bardziej wygodna i reprezentacyjna niż pogrodowa budowla z wąskimi oknami i ciasnymi korytarzami. Pobliski kościół połączono z zamkiem charakterystycznym tunelem, biegnącym nad drogą. W ten sposób mieszkańcy zamku nie musieli opuszczać jego murów, by udawać się na nabożeństwa. Powstał dziedziniec z arkadami, a kolejne elementy budowli były upiększane i rozbudowywane. Wybudowano też wyjątkową bramę, która szczęśliwie zachowała się do naszych czasów w stanie prawie nienaruszonym. Przedstawia ona herb Karola II z księstwa ziębicko – oleśnickiego oraz jego dwóch żon. Pięknie rzeźbiony, główny wjazd do zamku ukazywał ówczesne bogactwo księcia i zapowiadał kolejne wspaniałe rzeczy, czekające na odwiedzających za grubym zamkowym murem. 

Zamek Książęcy w Oleśnicy był domem dla Książąt Oleśnickich do 1492 roku. Nowi mieszkańcy, czescy władcy Podiebranowie w największym stopniu przyczynili się do nadania zamkowi jego obecnego wyglądu. W 1647 roku ostatni Podiebrad wydał swoją córkę za księcia z rodu Wirtenbergów i pół wieku później zamek osiągnął szczyt swojej świetności. Nowy pan na włościach, Krystian Ulryk nakazał wybudowanie sceny teatralnej w jednej z sal, a także znacznie powiększył ogród. Zasadził nawet drzewo kakaowe oraz wzniósł oranżerię w jednym z kątów ogrodu. Zmodernizowano także wnętrza, toteż Zamek Książęcy zyskał kilka nowych komnat i wspaniały ogród. Następnie przeszedł on w ręce Brunszwików, którzy również nieco go rozbudowali. Na początku XIX wieku przeprowadzili się oni jednak do swojej innej rezydencji, więc opustoszały zamek powoli zaczął podupadać. 

Zamek Książęcy w Oleśnicy w końcu trafił w posiadanie Hohenzollernów i stał się letnią rezydencją rodziny byłego cesarza (który na co dzień mieszkał w Poczdamie). Podczas tego okresu zamek został znacznie unowocześniony. Zainstalowano kanalizację, powstał nowy system oświetleniowy, wybudowano toalety i łazienki, aby dostosować budynek do nowoczesnych czasów. 

Mimo, że podczas burzliwych lat II Wojny Światowej miasto Oleśnica dość ucierpiało, jako że stanowiło strategiczny punkt podczas zdobywania Wrocławia, mury Pałacu szczęśliwie nie zostały naruszone. Niestety, inny los spotkał wyposażenie wnętrz.  Mieszkańcy zamku, w obawie przed zbliżającym się frontem uciekli w głąb Niemiec, zabierając ze sobą wszystko, co cenniejsze. Tym sposobem, jedynym przedmiotem, który pozostał w zamku została prawdziwa głowa słonia, wiszące na ścianie trofeum, którego, z jakiegoś powodu, nie chcieli wziąć ze sobą. Podziwiać ją można do dziś, a znajdziemy ją prezentującą się dumnie w jednej z pałacowych sal. 

Zamek Książęcy w Oleśnicy przez długi czas nie był obiektem udostępnionym do zwiedzania. Po II Wojnie Światowej był miejscem, gdzie przetrzymywano francuskich, węgierskich i włoskich jeńców wojennych. Budynek ciągle przechodził w inne ręce, pustoszał a następnie znów był zagospodarowywany. Przez krótki czas był siedzibą radzieckiego oddziału Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, którego misją było organizowanie transportu jeńców wojennych z terenów ZSRR. Następnie przez trzy lata było zajmowane przez Technikum Budowlane z internatem. Nie było pomysłu, jak zająć się tą przestrzenią, toteż Zamek Książęcy opustoszał, zamieniono go na mieszkania i magazyny, a nieużywane pomieszczenia niszczały, bowiem nikt się nimi nie zajmował. Dopiero w 1971 roku zaczęto prowadzić prace renowacyjne, dzięki decyzji o utworzeniu w nim Centralnej Szkoły Instruktorów Zuchowych ZHP. To uratowało budynek przed kompletnym upadkiem, dzięki naprawie dachów, odgrzybieniu i odnowieniu wszystkich murów. Równocześnie ze szkołą funkcjonowała też w zamku filia Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu, ale obie te organizacje opuściły gmach na początku lat 90 i stary Zamek Książęcy ponownie opustoszał. 

Czy Zamek Książęcy w Oleśnicy odzyska dawny blask?

To wyjątkowe miejsce na mapie Polski i jeden z najcenniejszych zabytków Dolnego Śląska, na szczęście ponownie zyskuje na popularności. Możliwe są zwiedzania z przewodnikami, którzy posiadają obszerną wiedzę na temat zawiłych perypetii zamku. Aby uatrakcyjnić obiekt, jakim jest Zamek Książęcy, Oleśnica udostępniła go do wynajmowania na rozmaite wydarzenia, które mogą być organizowane w jego salach. Z łatwością można wynająć jego przestrzeń na bankiety, wesela, imprezy okolicznościowe czy firmowe imprezy. Jest on też centrum wielu publicznych i kulturalnych wydarzeń, domem dla wystaw stałych i czasowych oraz nieśmiertelnym symbolem miasta.

Zamek Książęcy w Oleśnicy oferuje także zakwaterowanie dla gości przybywających z daleka. Na jego terenie znajdziemy pokoje do wynajęcia, sporą kuchnię oraz liczne sale, zdolne pomieścić dużą ilość gości. Wewnątrz znajduje się także sala konferencyjna. Obiekt ten udostępnia również własny catering. W pobliżu wejścia głównego znajdziemy darmowy parking, gdzie z łatwością zaparkujemy i udamy się na zwiedzanie. Możliwe jest także przejście się po salach bez przewodnika, wedle swej chęci i własnego, prywatnego rozkładu. Gościnne bramy Zamku Książęcego są otwarte dla wszystkich.

Jedynym sposobem na odświeżenie pamięci o tym budynku jest rozpowszechnianie jego historii, odwiedzenie go i dołożenie swojej cegiełki do jego popularności. Choć stare mury wymagają nieustannej uwagi i ciągłego odświeżania i renowacji, Zamek Książęcy w Oleśnicy godnie góruje nad miastem i budzi podziw swoimi rozmiarami, przypominając o swoim dawnym przepychu i bogactwie. Pobliski Park Książąt Oleśnickich oraz imponujący staw to miejsce o wyjątkowym uroku o każdej porze roku. Oddalona jedynie 30km od Wrocławia i znajdująca się na popularnej trasie A8 Oleśnica zachęca do odwiedzenia i zapewnia wspaniałe wrażenia. 

Przez Anna Gągolska - Anna Gągolska Autorem tekstu jest Anna Gągolska, pochodząca spod Krakowa miłośniczka podróży, natury i oceanu. Zawsze ciekawa, co kryje się za następnym rogiem. Interesuje się kulturą i historią, a także chętnie odkrywa lokalne zabytki. W wolnych chwilach łapie za rower i ucieka od miejskiego zgiełku, by wędrować po górach i odetchnąć świeżym powietrzem.