W tym roku przypada stulecie urodzin Stanisława Lema, dlatego rok 2021 został oficjalnie ogłoszony rokiem tego wyjątkowego pisarza, futurologa i filozofa. Oleśnicka Biblioteka Publiczna zaplanowała w związku z tym wiele interesujących wydarzeń, a już teraz w Oleśnicy zobaczyć można wystawę pt. „Ocean”, która poświęcona jest jednemu z największych dzieł Lema – powieści „Solaris”.
Zdjęcie: Mariusz Kubik / commons.wikimedia.org
Wystawa „Ocean” w Oleśnicy
Chociaż mamy dopiero początek roku, wystawa zaprezentowana w Oleśnickiej Bibliotece Publicznej nie jest pierwszym wydarzeniem zorganizowanym w związku z obchodzonym rokiem Stanisława Lema. W ramach „Fantastycznych ferii z biblioteką” realizowanych w Oleśnicy dzieci mogą nauczyć się, jak stworzyć własnych kosmicznych bohaterów i dowiedzieć się, jakie fantastyczne książki warto przeczytać w trakcie ferii zimowych.
Teraz jednak czas na propozycję skierowaną do starszych odbiorców, czyli wystawę pod tytułem „Ocean”, która inspirowana jest tajemniczym oceanem z powieści „Solaris”. Ekspozycję tworzą fragmenty powieści Stanisława Lema, jego wypowiedzi dotyczące samej „Solaris” oraz posłowie do „Solaris” autorstwa Jerzego Jastrzębskiego pt. „Lustro”. Tekstom towarzyszą kompozycje graficzne, które inspirowane są opisami oceanu z powieści Lema. Scenariusz ekspozycji napisany został przez Justynę Polakowską, a opracowanie graficzne stworzyła Ewa Gołda.
Tytuł wystawy pokazywanej obecnie w Oleśnicy odnosi się bezpośrednio do bohatera „Solaris”, czyli formy życia pozaziemskiego, jaką odkrywają w Kosmosie ludzie. Jest to jednak byt zupełnie inny niż człowiek – nie ma żadnych cech istoty humanoidalnej, jest bowiem cytoplazmatycznym oceanem opływającym planetę Solaris. Jest to jednocześnie byt żywy i cechujący się swoistą inteligencją, a ludzie nie są w stanie ani go zrozumieć, ani się z nim porozumieć.
Jak zauważył sam Lem, w utworach science fiction prawie zawsze tkwi założenie, że jeśli obce formy życia, jakie moglibyśmy spotkać, prowadziłyby pewnego rodzaju grę, to ludzie byliby w stanie po pewnym czasie odkryć jej reguły. W naszych wyobrażeniach – jak uważał Lem – najczęściej i tak byłyby to reguły walki. Jak natomiast wyjaśniał dalej pisarz, jego intencją było opisanie istoty, która w ogóle nie jest uczłowieczona. Stąd pomysł uczynienia tym bytem oceanu, z którym nie można się skontaktować w sposób międzyludzki, ale jednocześni ten kontakt w jakiś zupełnie inny sposób zachodzi (na podstawie: Stanisław Lem, „Lem o adaptacji Soderbergha”).
Sama wystawa prezentowana w Oleśnicy może być świetnym punktem wyjścia do własnych rozmyślań na temat tego, czym byłby taki pozaziemski byt i jak mogłoby wyglądać nasze współistnienie. Może to być też motywacją i zachętą do zapoznania się z twórczością Stanisława Lema – Biblioteka w Oleśnicy zaprasza do wypożyczania.
Wystawa pt. „Ocean” jest dostępna dla zwiedzających w Oleśnickiej Bibliotece Publicznej im. Mikołaja Reja (ul. Mikołaja Reja 10, Oleśnica). Wstęp jest bezpłatny.
Stanisław Lem
Stanisław Lem to jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy, który tworzył głównie w obrębie gatunku science fiction. Był też filozofem, futurologiem i krytykiem. Lem jest najszerzej tłumaczonym polskim autorem – jego książki zostały już przetłumaczone na więcej jak 40 języków i łącznie wydano je w ponad 30 mln egzemplarzy. W 1996 r. był nominowany do literackiej Nagrody Nobla. Otrzymał wiele nagród (w tym medal Gloria Artis i Order Orła Białego), a na jego cześć nazwana została planetoida i pierwszy polski satelita naukowy.
W swojej twórczości Lem poruszał się przede wszystkim w ramach fantastyki, cybernetyki i filozofii. Pisarza interesowały zagadnienia takie jak rozwój nauki, postęp technologiczny, podróże kosmiczne, kontakt z cywilizacjami pozaziemskimi, sztuczna inteligencja, ale i sama natura ludzka, wizja społeczeństwa, utopia, antyutopii, totalitaryzm itp.