Smog to zjawisko, które jest obecnie bolączką mieszkańców nie tylko największych aglomeracji miejskich. Zanieczyszczenie powietrza dotyka dziś w zasadzie wszystkich i często wywołuje poważne choroby. Polacy powinni być szczególnie wyczuleni na tę kwestię, gdyż od wielu lat nasz kraj znajduje się w czołówce państw, w których smog jest największy w Unii Europejskiej. Czym jest smog, w jaki sposób z nim walczyć i jak chronić się przed jego skutkami?
Smog w Polsce
Smog to, najprościej mówiąc, zanieczyszczenie powietrza, które spowodowane jest zarówno działalnością człowieka, jak i specyficznymi warunkami atmosferycznymi. Najczęściej chodzi oczywiście o mgłę – sama nazwa „smog” powstała poprzez połączenie angielskich wyrazów „smoke” (dym) i „fog” (mgła). Jednak dziś pojęcie smogu zostało poszerzone i tak naprawdę każde zanieczyszczenie powietrza jest określane właśnie tym terminem.
W polskich warunkach mamy do czynienia przede wszystkim ze smogiem, który składa się głównie z tlenków węgla, azotu i siarki, wysoce szkodliwych pyłów PM10 i PM2,5, a także niezwykle toksycznego benzo(a)pirenu. W Polsce tego rodzaju zanieczyszczenie powietrza występuje głównie jesienią i zimą.
Skąd się bierze smog?
Co w takim razie zanieczyszcza powietrze? Wśród najważniejszych przyczyn wymienić należy:
- ogrzewanie gospodarstw domowych poprzez spalanie węgla, drewna i innych paliw stałych w piecach,
- ogromną (i stale rosnącą) liczbę pojazdów na naszych drogach,
- działalność fabryk.
Żeby jednak powstał smog, muszą też wystąpić sprzyjające temu zjawisku warunki pogodowe i klimatyczne. Nie bez znaczenie jest jednocześnie ukształtowanie terenu – np. miasto położone w dolinie będzie miało większe problemy ze smogiem niż to znajdujące się na wyżynie.
Jakie skutki dla zdrowia ma wdychanie smogu?
Smog ma bardzo negatywne skutki dla zdrowia wszelkich żywych istot. Także w przypadku człowieka dłuższy czas funkcjonowania w warunkach smogu przyczynia się do nasilenia rozmaitych chorób lub prowadzi do zapadnięcia na nie. Może więc wywołać czy nasilić przykładowo astmę czy przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, alergię albo spowodować niewydolność oddechową. Zanieczyszczone powietrze może również przyczynić się do zapadnięcia na najróżniejsze choroby układu krwionośnego i serca oraz choroby nowotworowe (np. gardła, krtani, płuc). Człowiek, który narażony jest na ekspozycję na smog, w dłuższej perspektywie czasowej może mieć obniżoną ogólną odporność, problemy z pamięcią czy koncentracją, może też być bardziej narażony na zawał serca, udar mózgu, nadciśnienie i wiele innych problemów ze zdrowiem.
Co roku w Polsce z powodu smogu umiera kilkadziesiąt tysięcy, a niektóre dane mówią, że nawet 100 tysięcy osób. Dlatego właśnie walka ze smogiem ma tak ogromne znaczenie. Kluczowe są też wszelkie działania, które zwiększają świadomość ludzi dotyczącą zagrożenia, jakim jest zanieczyszczenie powietrza. Przykładem dobrze przemyślanej akcji, która na wiele różnych sposobów popularyzowała wiedzę na ten temat, była kampania „Wiem, czym oddycham” firmy Aviva (edycja 2017 i 2018 r.).
Jakie są sposoby walki ze smogiem?
Każdy z nas ma wpływ na to, jaki jest poziom zanieczyszczenia powietrza. Po pierwsze należy zadbać o to, by nasze domy i mieszkania były jak najlepiej ocieplone, a ciepło nie uciekało przez ściany, dach i okna. Warto też zainwestować w efektywniejszy system grzewczy czy odnawialne źródła energii. Jeśli jest taka możliwość, jak najczęściej rezygnujmy z jazdy samochodem na rzecz komunikacji miejskiej czy poruszania się pieszo bądź rowerem.
A jakie są sposoby walki ze smogiem, który już nas otacza? Jeśli wiemy, że na dworze jest duże zanieczyszczenie powietrza, zostańmy w domu lub przynajmniej załóżmy maseczkę antysmogową. Po takie rozwiązanie warto sięgnąć także wtedy, gdy mamy zamiar uprawiać sport na zewnątrz. Jak pokazał „Air Run 2018” zorganizowany w ramach wspomnianej już akcji „Wiem, czym oddycham”, bieganie w takiej maseczce to bardzo dobry wybór w warunkach smogu. Żeby jednak wiedzieć, jak duże jest zanieczyszczenie powietrza, trzeba monitorować jego stan – np. sprawdzając dane na ten temat w Internecie.
Pamiętajmy też, że walka ze smogiem powinna jednocześnie toczyć się wewnątrz naszych domów. Zanieczyszczone powietrze łatwo dostaje się do mieszkania, dlatego warto nabyć specjalny oczyszczacz powietrza. Inne sposoby walki ze smogiem w domowej przestrzeni to umieszczenie w niej roślin, które absorbują i neutralizują zanieczyszczenie powietrza. Warto też posadzić drzewa i krzewy przed swoim domem.