Organizacje pozarządowe w Polsce

Co warto wiedzieć o organizacjach pozarządowych? Jakie są cele ich działalności? Poznaj największe organizacje pozarządowe w Polsce

W Polsce, w przestrzeni publicznej coraz częściej pojawia się termin: organizacje pozarządowe. W języku angielskim ten sam termin określany jest jako non gvernmental organisation, czyli w skrócie NGO. To właśnie nim najczęściej posługuje się ONZ oraz organizacje międzynarodowe, aby globalnie określać zjawisko, jakim są organizacje pozarządowe. Dzięki temu termin jest zrozumiały dla wszystkich i jest jednolity w wielu krajach.

Inną, obowiązującą nazwą, jaką posiadają organizacje pozarządowe jest organizacja nonprofit. Oznacza to, że ich działalność nie może być nastawiona na zysk, ale przede wszystkim na wypełnianie i zaspokajanie potrzeb. Oczywiście nie oznacza to, że organizacje pozarządowe nie są uznawane jako działalność gospodarcza. Wszystkie jednak dochody, jakie pozyskują, przekazują na działalność mającą na celu pomoc innym, a także na zaspokajanie potrzeb organizacyjnych, takich jak m.in. płacenie pensji pracownikom czy tworzenie kampanii społecznych. O tym, jak działa organizacja pozarządowa, dowiesz się w dalszej części tego artykułu.

Organizacje pozarządowe – definicja

Organizacja pozarządowa, czyli NGO to instytucja działająca na rzecz konkretnego interesu, a jej działalność nie może mieć charakteru zarobkowego. Bardzo często organizacje pozarządowe nazywane są trzecim sektorem. Jest to forma podkreślenia ich wagę dla społeczeństwa, zaraz obok sektora publicznego i rynkowego.

Każda organizacja pozarządowa prowadzi prywatną działalność i powstaje z inicjatywy osób prywatnych. Jednocześnie należy podkreślić, że musi działać w interesie publicznym, a nie prywatnym. Charakterystyczną cechą organizacji pozarządowych jest to, że nie są w żaden sposób powiązane z władzami państwowymi. Na swoją działalność nie otrzymują rządowego wsparcia. NGO posiada indywidualny, wewnętrzny statut, według którego działa.

Co to są organizacje pozarządowe i jakie są cele ich działalności?

Wiesz już co to są organizacje pozarządowe. Teraz przyszedł czas, aby dowiedzieć się, jakie są główne cele ich działalności:

• rozwiązywanie problemów i potrzeb społecznych, z którymi państwo samodzielnie sobie nie radzi. Specyficzna działalność NGO sprawia, że są one w stanie wypełnić wiele zadań znacznie szybciej i taniej, niż zrobiłby to nawet najlepiej funkcjonujący rząd,
• zażegnywanie konfliktów powstających wewnątrz społeczeństwa, wynikających z niezadowolenia społecznego co do nieudolności władz w rozwiązywaniu trudnych problemów,
• dają możliwość obywatelom na wypowiedzenie własnego zdania i zabranie głosu w trudnych sprawach społecznych.

Rodzaje organizacji pozarządowych

Zwyczajowo dzieli się organizacje pozarządowe ze względu na profil prowadzonej przez nie działalności. Tym samym można wyróżnić:

• organizacje samopomocowe – głównym celem ich działalności jest pomoc zrzeszanym członkom,
• organizacje opiekuńcze – zajmują się pomocą osobom potrzebującym wsparcia w różnych sferach życia,
• organizacje przedstawicielskie – reprezentują konkretną komórkę społeczną, np. mieszkańców danej dzielnicy,
• organizacje mniejszości – ich głównym zadaniem jest działanie na rzecz mniejszości wyznaniowych, narodowych czy seksualnych,
• organizacje tworzone ad hoc – powstają po to, aby poprowadzić jedną, konkretną akcję społeczną,
• organizacje hobbystyczno-rekreacyjne – w ich szeregach znajdują się osoby, które interesują się danym zagadnieniem, tematem lub mają podobne pasje,
• organizacje zadaniowe – głównym celem ich działalności jest realizowanie konkretnych zadań, np. dbanie o czystość w parkach,
• organizacje tradycyjne –mają długie tradycje w pomaganiu innym. Mają wielu członków i stale się rozrastają. Ich działalność polega na rozwiązywaniu kolejnych konfliktów i problemów społecznych.

Należy również podkreślić, że organizacja pozarządowa może działać jako stowarzyszenie lub jako fundacja. Warto nieco bliżej przyjrzeć się temu zagadnieniu.

Organizacja pozarządowa jako stowarzyszenie

Aby organizacja pozarządowa mogła działać jako stowarzyszenie, nie musi mieć własnego kapitału. Najważniejsi w jej działalności są jej członkowie oraz podejmowanie działań na ich rzecz. Zrzeszają się oni po to, aby realizować własne cele. Z formalnego punktu widzenia założenie stowarzyszenia jest dużo prostsze niż fundacji. Organizacja pozarządowa w tej formie nie musi sporządzać rocznego sprawozdania ze swojej działalności. Dużym atutem działalności w tym kształcie jest również to, że stowarzyszenie może zabierać głos w sprawach publicznych, a fundacja nie.

Organizacja pozarządowa jako fundacja

Aby organizacja pozarządowa mogła działać jako fundacja, musi posiadać kapitał. Jej założyciel musi przeznaczyć część swojego majątku na jej działalność. Konieczne jest ustalenie statutu, jak i sposobu realizacji celów społecznych.

W jaki sposób są zakładane polskie organizacje pozarządowe?

Wiesz już, jakie są rodzaje organizacji pozarządowych, a także w jakim kształcie mogą one działać. Najpełniejszy wymiar mają one jako stowarzyszenia, ponieważ mogą zabierać głos w ważnych sprawach społecznych, a to z definicji najważniejszy aspekt ich działalności. Właśnie dlatego założenie stowarzyszenia jako organizacji pozarządowej teraz prześledzimy.

Założycielem stowarzyszenia może być:

• osoba pełnoletnia posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych,
• obywatel polski, jak i cudzoziemiec (konieczne jest stałe zameldowanie w Polsce).

Do stowarzyszenia mogą należeć osoby niepełnoletnie od 16 roku życia, a także młodsze, jeżeli uzyskają zgodę rodziców.

Można założyć dwa rodzaje stowarzyszeń:

• rejestrowe – najpopularniejsza forma. Posiada osobowość prawną, dzięki czemu może podpisywać umowy o wynajem lokalu, umowy o pracę czy posiadać własne konto bankowe. Jego działalność jest dużo bardziej wiarygodna, a tym samym może realizować różnorodne cele,
• zwykłe – organizacja pozarządowa o nieformalnym charakterze. Nie ma osobowości prawnej. Aby ją założyć, wystarczą trzy osoby. Środki na działalność mogą pochodzić tylko ze składek członków.

Co trzeba zrobić, aby założyć stowarzyszenie rejestrowe?

1. Konieczne jest zebranie 15 osób, które będą chciały stworzyć NGO. Ich zadaniem jest ustalenie statutu, powołanie organizacji, jak i wybranie komitetu założycielskiego.
2. Na pierwszym spotkaniu konieczne jest sporządzenie listy obecności wraz z danymi osobowymi członków i własnoręcznym ich podpisem.
3. Statut stowarzyszenia musi zawierać wszystkie informacje o jego działalności, m.in. nazwę, sposób wyboru władz, cel działalności, sposób pozyskiwania środków finansowych oraz wiele innych kwestii organizacyjnych.
4. Rejestracja stowarzyszenia odbywa się poprzez złożenie wniosku w sądzie rejestrowym, który powinien zawierać listę członków stowarzyszenia oraz informacje o zarządzie. Należy również dołączyć statut stowarzyszenia oraz protokół z wyboru komitetu założycielskiego.
5. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, stowarzyszenie zostaje wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego i uzyskuje osobowość prawną.

Chcesz być członkiem NGO? Sprawdź, co trzeba zrobić!

Każda organizacja pozarządowa ma własny statut, na podstawie którego przyjmuje do swoich szeregów nowych członków. Są jednak ogólne zasady, na podstawie których odbywa się weryfikacja kandydatów:

• należy wypełnić wniosek, w którym podaje się dane osobowe, a także cel przystąpienia do NGO,
• konieczne jest zapoznanie się ze statutem stowarzyszenia i zaakceptowanie jego postanowień,
• przedłożenie aktualnego wyciągu z KRS,
• wniesienie opłaty członkowskiej,
• aktywne uczestniczenie w spotkaniach, jak i w działalności prowadzonej przez stowarzyszenie.

Organizacje pozarządowe – przykłady. Poznaj największe organizacja pozarządowe w Polsce

WOŚP

Organizacja pozarządowa, która powstała 2 marca 1993 roku. Jej prezesem od samego początku jest Jurek Owsiak. Gdy wymienia się polskie organizacje pozarządowe, właśnie ta fundacja przychodzi od razu do głowy. Dlaczego? Ponieważ jest to projekt znany już na całym świecie, którego podstawowym zadaniem jest działalność na rzecz ochrony zdrowia i ratowania życia, szczególnie dzieci, a także promowanie profilaktyki zdrowotnej.NGO każdego roku kupuje sprzęty do polskich szpitali. Podczas poszczególnych edycji zebrane pieniądze były przeznaczane m.in. na:

• pomoc szpitalom noworodkowym,
• ratowanie dzieci z chorobami serca,
• wczesne wykrywanie nowotworów u dzieci,
• godną opiekę medyczną seniorów,
• dziecięcą medycynę zabiegową.

PCK – Polski Czerwony Krzyż

Powstał 18 stycznia 1919 roku i jest najstarszą organizacją humanitarną w Polsce. Podstawowym celem działalności PCK  jest udzielanie pomocy humanitarnej w czasie klęsk i wojen, pomoc socjalna, zabezpieczanie imprez masowych pod względem medycznym, rozpowszechnianie wiedzy o międzynarodowych konfliktach zbrojnych, jak i promowanie honorowego krwiodawstwa.

Fundacja „Porozumienie bez Barier”

Fundację 15 kwietnia 1997 roku założyła była pierwsza dama, Jolanta Kwaśniewska. Podstawowym celem działalności organizacji jest wyrównywanie życiowych szans dzieci niepełnosprawnych i pokrzywdzonych przez los, a także upowszechnianie wiedzy o chorobach cywilizacyjnych. Ważnym aspektem działalności jest także walka ze społeczną dyskryminacją ze względu na wiek.

To jedynie niektóre największe organizacje pozarządowe w Polsce. Nie sposób wymienić ich wszystkich, ponieważ w Polsce w samym 2018 roku działało ponad 26 tysięcy fundacji oraz 117 tysięcy stowarzyszeń. To pokazuje, jak duża chęć pomagania jest w Polakach. Wystarczy tylko stworzyć im odpowiednie warunki do działalności, a nasi obywatele będą w stanie samodzielnie rozwiązywać spory i konflikty społeczne. Poprzez swoją działalność, organizacje pozarządowe w Polsce przyczyniają się do poprawy sytuacji najbardziej pokrzywdzonych, dyskryminowanych, jak i wykluczonych społecznie.