Muzeum Marii Konopnickiej

Muzeum Marii Konopnickiej – Suwałki na weekend

Z kim przyjaźniła się Maria Konopnicka? Dokąd chodziła na spacery jako mała dziewczynka? Jakie bajki opowiadała małej Marii jej niania? Jak żyło się w Suwałkach w pierwszej połowie XIX wieku? Skąd wzięła się nazwa miasta? Na te i wiele innych pytań poznają odpowiedź Ci, którzy zdecydują się odwiedzić Muzeum Marii Konopnickiej w Suwałkach oraz skorzystają z bogatej oferty zajęć i warsztatów muzealnych. O tym, że Maria Konopnicka wielką pisarką była wie każdy, kto chodził do liceum. Suwalskie muzeum to jednak propozycja skierowana także, a może przede wszystkim, do tych, którzy chcieliby odczarować ten, nieco już trącący myszką, sztywny wizerunek pisarki wyniesiony ze szkolnych murów.

Muzeum im. Marii Konopnickiej, które obecnie funkcjonuje jako oddział Muzeum Okręgowego w Suwałkach, powstało w 1973 roku w rodzinnym domu pisarki przy ulicy Tadeusza Kościuszki w sercu Suwałk. Sam budynek, nawiązujący swoim stylem do szlacheckiego dworku, pochodzi z pierwszej połowy XIX wieku i śmiało można go zaliczyć do najbardziej interesujących przykładów suwalskiej architektury. Na początku 2019 roku zakończył się ponad dwuletni remont generalny budynku wraz z terenem wokół muzeum, które z odnowioną elewacją i pięknie wyremontowanymi salami wkroczyło w XXI wiek i stało się silną pozycją na muzealnej mapie Polski. 

Cały parter budynku zajmuje stała ekspozycja pt. „Maria Konopnicka 1842-1910. Za zamkniętymi drzwiami czasu” podzielona tematycznie na różne okresy z życia pisarki i jej twórczości. Znajdziemy tu niezliczone dokumenty, listy, obrazy, rzeźby i fotografie związane ze słynną Suwalczanką i jej twórczością, a także cytaty z jej utworów czy wspomnienia ludzi z jej otoczenia, jak choćby listy i pamiątki po Elizie Orzeszkowej, którą z Marią Konopnicką łączyła wieloletnia głęboka przyjaźń. Druga sala, poświęcona XIX-wiecznym Suwałkom, pozwoli nam zatopić się w atmosferze miasta, jaką chłonęła pisarka w pierwszych latach swojego życia. Możemy tu podziwiać m.in. litografię Suwałk autorstwa Antoniego Misierowicza, a wystrój sal stylizowany jest na czasy, w których żyła pisarka. Dzięki temu odwiedzający mogą poczuć klimat dawnej epoki i wczuć się w codzienne życie XIX-wiecznych Suwalczan. Muzeum Marii Konopnickiej w Suwałkach to zresztą świetne miejsce na poznanie nie tylko życia i twórczości słynnej pisarki, ale też ciekawej historii miasta, które zyskało miano polskiego bieguna zimna (choć nie do końca zgodnie z prawdą). 

Cały kompleks muzealny zajmuje teren o powierzchni 0,5 h. Oprócz wspomnianego już budynku głównego, w którym przyszła na świat nasza rodzima poetka i gdzie spędziła pierwsze siedem lat swojego życia, turyści mogą także odwiedzić pobliski Pałacyk (odbywają się tam czasowe wystawy i rozmaite wydarzenia kulturalne, koncerty czy też wieczorki literackie) oraz pospacerować po pięknym ogrodzie zaprojektowanym w stylu angielskim. To właśnie romantyczny, przepełniony duchem swobody ogród doskonale oddaje temperament tej wspaniałej XIX-wiecznej pisarki, która bez wątpienia wyrywała się ze sztywnych ram swojej epoki.

Maria Konopnicka jakiej nie znamy

No właśnie, każdy Polak zna Rotę, baśń O krasnoludkach i o sierotce Marysi czy Naszą szkapę, a jaka naprawdę była Maria Konopnicka? Oprócz garści suchych szkolnych faktów i dat z życia poetki, warto wybrać się do muzeum i poznać anegdoty, relacje bliskich czy bardziej intymną, autobiograficzną część twórczości pisarki. Ukazuje się w nich obraz odważnej kobiety, patriotki, ale nie do końca matki-polki, feministki i emancypantki, nierzadko łamiącej tabu społeczne, a więc wizerunek znacznie odbiegający od piedestałów rodem ze szkolnych akademii. Maria Konopnicka z Wasiłowskich urodziła się w 1842 roku w rodzinie mieszczańskiej. Wcześnie, bo już w wieku 20 lat wyszła za mąż za zubożałego ziemianina, o 12 lat starszego Jarosława Konopnickiego. Po 14 latach przykładnego życia gospodyni domowej pisarka decyduje się zakończyć małżeństwo, przenosi się do stolicy z sześciorgiem swoich dzieci (wcześniej rodzina mieszkała w Gusinie) i koncentruje się na pisaniu. Impulsem do tak odważnego, nawet jak na współczesne czasy, kroku była publikacja wiersza Przygrywka w Tygodniku Literackim i jego pozytywna recenzja wydana przez samego Henryka Sienkiewicza, która otworzyła pisarce drzwi do dalszej kariery literackiej i świata warszawskich pisarzy. Wybór drogi życiowej okupiony został wieloma wyrzeczeniami i ciężką pracą. Żeby utrzymać siebie i dzieci, Maria Konopnicka m.in. udziela korepetycji oraz zajmuje się przekładami literatury europejskiej. Mimo to ten drugi etap życia pisarki jest też zdecydowanie bardziej spełnionym. Oprócz pracy zarobkowej, pisania i publikowania wypełniają go również burzliwe romanse (nierzadko owiane atmosferą skandalu), a także liczne podróże. To właśnie polskie i zagraniczne eskapady stanowiły wspaniałe źródło inspiracji dla poetki, a dla nas nieocenioną kopalnię wiedzy o jej życiu, którego intymną dokumentację stanowią liczne kartki i korespondencja z wojaży. 

Świat oczami dziecka

Zaplanowanie trasy wycieczkowej, która spodobałaby się zarówno dorosłym, jak i najmłodszym turystom, może okazać się nie lada wyzwaniem. Na szczęście jest to możliwe właśnie dzięki takim miejscom jak Muzeum Marii Konopnickiej. Suwałki i Suwalszczyzna to prawdziwy raj dla rodzin z dziećmi. To nie tylko piękne krajobrazy, z których słynie cały region. To także kraina pełna legend i baśni. Przypominają o tym choćby szlak turystyczny im. Marii Konopnickiej „Krasnoludki są na świecie”. Rzeźby krasnoludków, inspirowanych ilustracjami do książki O krasnoludkach i o sierotce Marysi, możemy znaleźć w różnych zakątkach Suwałk, m.in. przed wejściem do muzeum, a ich szukanie to świetna zabawa dla najmłodszych i preludium do pozostałych atrakcji, jakie czekają tu na małych odkrywców.  

Równolegle do najpopularniejszych tras turystycznych regionu biegnie Baśniowy Szlak, a więc siedem wiosek, w których dzieci mogą przenieść się świata bajek. Jedno z tych wyjątkowych, zaczarowanych miejsc znajduje się w malowniczym ogrodzie, właśnie na tyłach Muzeum Marii Konopnickiej. Zaułek Krasnoludków to niezwykła przestrzeń, w której mali podróżnicy mogą m.in. posłuchać baśni o powstaniu Suwałk, zagrać w niezwykłą grę planszową (z naprawdę wielkimi pionkami!) i poczuć się jak prawdziwe krasnoludki, wspinając się na gigantyczne meble ogrodowe. Na ambitnych czekają też specjalne wyzwania z nagrodami, takie jak poszukiwanie klejnotów króla krasnoludków czy liczenie wszystkich gąsek Sierotki Marysi, które ukryły się w ogrodzie. Oprócz wspomnianych atrakcji Zaułek Krasnoludków kryje też zaczarowaną studnię, magiczne lustra i teatrzyk kukiełek, a dźwięk melodii kataryniarza i karuzela niczym z pierwszej połowy XIX wieku pomogą zwiedzającym przenieść się do czasów dzieciństwa Marii Konopnickiej. Przewodnikami po tej bajkowej krainie są niania Anusia i Król Błystek. Istnieje również możliwość wykupienia pełnego wariantu zwiedzania z animatorem. 

Muzeum tętniące życiem

Oprócz wspomnianych stałych atrakcji, muzeum lubi stale zaskakiwać odwiedzających, organizując różnorodne wystawy czasowe (także te zupełnie niezwiązane z postacią Marii Konopnickiej), imprezy muzealne, wykłady, prezentacje, odczyty czy też gry miejskie. Wszystkim nocnym markom szczególnie polecamy majową Noc Muzeów, zawsze obfitującą w masę niespodzianek. Z kolei młodsi zwiedzający mogą skorzystać z bogatej oferty zajęć literacko-plastycznych. W programie przeróżne gry, zabawy i quizy tematyczne, a także wspólne czytanie bajek i poezji Marii Konopnickiej. Bardzo dobrym momentem na odwiedzenie muzeum są też wszystkie istotne rocznice związane z życiem jego patronki oraz historią ziemi suwalskiej, które są tu tradycyjnie obchodzone. Warto zatem śledzić muzealny repertuar, w którym każdy z pewnością znajdzie coś dla siebie. 

Odwiedzając Muzeum Marii Konopnickiej w Suwałkach oraz pobliski Zaułek Krasnoludków, możemy nie tylko lepiej poznać życie i twórczość pisarki, ale także przenieść się o dwa stulecia wstecz do miasta, które nadal wielu Polakom niestety kojarzy się głównie z mrozem. A szkoda, bo oprócz Muzeum Marii Konopnickiej Suwałki mogą pochwalić się pięknymi zabytkami, ciekawą architekturą, wielokulturową historią i pyszną kuchnią regionalną, a więc wszystkim, czego do szczęścia potrzebuje każdy podróżnik. W muzeum obejrzymy unikatowe zdjęcia z dawnych lat, przedruki starych gazet, zachowane rekwizyty i pamiątki po minionej epoce. A jednak jest to miejsce na wskroś współczesne, a wyposażone w nowoczesny sprzęt multimedialny wystawy niczym nie odbiegają od standardów muzealnych na miarę naszych czasów. Wszystko to sprawia, że Muzeum Marii Konopnickiej w Suwałkach to jedna z ciekawszych propozycji na kulturalnej mapie regionu.