Książki dla dzieci

Czytanie dziecku to nie tylko sposób na miłe spędzenie czasu i chwilę oddechu po zabawie. Korzyści, które przynosi sięgnięcie po książki dla dzieci jest znacznie więcej. Głośna lektura pomaga rozwijać wyobraźnię małych słuchaczy, sprawia, że lepiej poznają świat i uczą się radzić sobie z trudnymi emocjami. Dziecko, które wzrastało z książkami, będzie chętniej sięgało po nie w kolejnych latach życia. Znajdzie utwory dostarczające wielu okazji do refleksji, śmiechu czy wzruszeń, może zainspiruje się losami pozytywnych bohaterów…  Najpiękniejsze książki dla dzieci są nośnikami wielu wartości. Z całą pewnością nie sposób jest przecenić ich rolę.

Wybierając pierwsze (a później kolejne) książki dla dzieci, trzeba brać pod uwagę nie tylko ich tematykę, ale i wiek młodego czytelnika. Sugestie autorów lub wydawców mają oczywiście charakter orientacyjny, warto jednak ich nie ignorować, kierując się ponadto zainteresowaniami oraz dojrzałością dziecka.

Niniejsze zestawienie uwzględniające najlepsze książki dla dzieci i młodzieży zakłada podział na trzy grupy wiekowe. Najpierw zostaną zaprezentowane lektury dedykowane dzieciom w wieku przedszkolnym (3 – 5 lat), dalej pojawią się fajne książki dla młodszych uczniów (6 – 8 lat), a wreszcie książki dla dzieci, które z płynnym czytaniem nie mają już z reguły żadnych problemów, w tym dla młodszych nastolatków (9 – 12 lat).

W rankingu zostały pominięte klasyczne baśnie, o których przeczytasz w tym artykule.

Polecane książki dla dzieci w wieku 3 – 5 lat

Dzieci w wieku przedszkolnym – ciekawe świata, dociekliwe, bardzo zaangażowane w przedstawiane im opowieści. Czy można wyobrazić sobie lepszych odbiorców literatury? Choć nie czytają samodzielnie, uwielbiają ilustrowane książki dla małych dzieci: dłuższe oraz krótsze  historie, magiczne i realistyczne opowieści, które potrafią wywołać na buzi niejeden uśmiech. Często pomagają one najmłodszym poradzić sobie z trudnymi emocjami i pokonać strach. Chociażby z tego powodu warto sięgać po najlepsze książki dla dzieci. Ich ogromny wybór często nie ułatwia tego zadania, stąd warto dobrze przemyśleć, czy dana pozycja warta jest zakupu.

Oto polecane książki dla małych dzieci, z których każda ma szansę stać się ukochaną książką Twojego malucha.

„Uczucia Gucia” 

Przedstawiony tytuł jest tytułem serii uroczo ilustrowanych książek o pewnym małym jednorożcu. Gucio mieszka wraz z rodzicami w domku wśród wzgórz. Chętnie bawi się z przyjaciółmi, uczęszcza do przedszkola, odwiedza dziadków i odbywa wraz z mamą autobusowe wycieczki do miasteczka. Gucio wyróżnia się spośród innych jednorożców swoją magiczną grzywą. Ma ona niezwykłe właściwości – zmienia barwę, gdy Gucia opanowują silne, najczęściej negatywne, emocje. Smutek, złość, strach, zazdrość, poczucie winy… nic miłego, prawda? 

Na szczęście istnieje sposób na odzyskanie równowagi i dobrego humoru. Książki dla dzieci przedstawiające każdorazowo jedno z uczuć Gucia, zawierają szczegółowo opisane oraz zilustrowane ćwiczenie oddechowe, które pomaga małemu jednorożcowi uporać się z tym, co go trapi.

Chociaż adresat tej serii nie ma grzywy i kopytek, będzie potrafił zrozumieć Gucia i jego problemy, tak bliskie codziennym doświadczeniom kilkulatka. A kiedy tak się stanie, warto nauczyć się korzystać z metod na okiełznanie burzliwych emocji w bezpieczny dla siebie oraz innych sposób.

Autorka tej pouczającej serii, Aurélie Chien Chow Chine, to specjalistka od technik relaksacyjnych, a ponadto osoba, która posiada doświadczenie w pracy z najmłodszymi. Jej książki dla dzieci to zatem nie tylko przyjemne opowieści, ale także doskonałe przepisy na opanowanie złego nastroju. „Uczucia Gucia” to wartościowe książki dla dzieci, wręcz stworzone do wielokrotnej lektury: niewielki format, twarde okładki i przepiękne ilustracje, które – niezależnie od czytania – ogląda się z prawdziwą przyjemnością.

„Rok na ulicy Czereśniowej” 

Pokaźny tom, który łączy pięć wcześniej osobno wydanych książek: „Zima na ulicy Czereśniowej”, „Wiosna na ulicy Czereśniowej”, „Lato na ulicy Czereśniowej”, „Jesień na ulicy Czereśniowej” i „Noc na ulicy Czereśniowej”. Zebrane w jednym tomie książki dla dzieci autorstwa Rotraut Susanne Berner  będą już zawsze pod ręką, pozwalając małym wielbicielom literatury na długie odwiedziny u sympatycznych bohaterów niezwykłej ulicy o wyjątkowo soczyście brzmiącej nazwie.

Utwory o mieszkańcach ulicy Czereśniowej to niezwykłe książki dla dzieci, niezwykłe, bo… nie można ich czytać. Nie zawierają liter, które układają się w słowa, posiadają za to mnóstwo przepięknych ilustracji, w sam raz do… opowiadania. Bystre oczka kilkulatka z pewnością rozpoznają na kolejnych stronach tych samych bohaterów, którzy jednak, przenosząc się z miejsca na miejsce, wykonują inne aktywności. Co takiego porabiają?

Wiosną mieszkańcy ulicy Czereśniowej  spacerują po skąpanych w słońcu uliczkach miasta. Nic dziwnego, skoro wokół wszystko rozkwita, a wielobarwne kwiaty na zielonej trawie wywołają uśmiech nawet u największego ponuraka.

Latem na Czereśniowej sprzedawane są najsmaczniejsze lody na świecie! Dzieci cieszą się wakacjami, a dorośli tylko czasem zerkną na niebo, rozmyślając, czy przypadkiem upalny dzień nie przyniesie burzy. Jesienią sympatyczni mieszkańcy Czereśniowej puszczają latawce i zaopatrują się w dynie, a zimą lepią bałwany i jeżdżą na sankach, choć znajdzie się także ktoś, kto zagra na gitarze.

A gdy zapada zmrok? Alejami spacerują zakochani, a wśród liści czereśni pohukuje sowa.

Jeśli chcesz rozwinąć słownictwo syna lub córki seria o mieszkańcach ulicy Czereśniowej to najlepsze książki dla dzieci dedykowane do tego zadania.

„Pudełko Hanki”

Niedługa książka dla dzieci poświęcona jednemu z najpiękniejszych uczuć – przyjaźni. Ta niezwykła, lecz piękna historia nauczy najmłodszych, że wyjątkowej relacji nie można kupić lub pozyskać za jakiekolwiek przedmioty. Tak właśnie sądziła główna bohaterka książki, przynosząc do szkoły tekturowe pudełko, w którym umieszczała swoje skarby: najpierw pluszowego misia, później inne drobiazgi, które miały jej pomóc pozyskać sympatię otoczenia. Najbliżsi dziewczynki zawsze służą jej radą i wsparciem, jednak nie narzucają swojego zdania.

Wreszcie dziewczynka przekonuje się, że przyjaźń nie potrzebuje takich upominków, a zamiast nich liczą się szczerość, życzliwość i dobro.. Ta pełna uroku książka może pomóc dziecku oswoić temat przedszkola – obecny jest w niej motyw zmiany najbliższego środowiska, mała Hania wprawdzie zaczyna szkołę, ale niepewność i zagubienie dziewczynki to uczucia, które towarzyszą starszym i młodszym na różnych etapach życia, książka może zatem stać się okazją do rozmów o czekających maluszka zmianach. 

Treść, choć niezwykle istotna, ustępuje miejsca ilustracjom – dużym i wyrazistym, lecz równocześnie pełnym subtelności. Dzięki nim dziecko może sobie opowiadać lub dopowiadać historię, wzbogacając ją wciąż o nowe detale. Autorem tej budującej książki dla dzieci jest Peter Carnavas, pochodzący z Australii autor oraz ilustrator obrazkowych książek dla najmłodszych.

„Kubuś Puchatek”

Powieść, która wpisała się w klasykę literatury dziecięcej.  Wydana po raz pierwszy w 1926 roku książka dla dzieci nie tylko doczekała wielu wznowień, ale na stałe wpisała się w popkulturę, m.in. za sprawą filmów animowanych i licznych gadgetów przedstawiających Kubusia i jego przyjaciół.

Mimo tego oryginał, który stworzył A. A. Milne, książka dla dzieci zdobiona pełnymi wdzięku ilustracjami, ciągle cieszy się ogromną popularnością. Tytułowy bohater jest zabawką należącą do chłopca o imieniu Krzyś. Kubuś mieszka jednak w Stumilowym Lesie, gdzie przeżywa wiele przygód i spędza czas z przyjaciółmi: lękliwym i uczuciowym Prosiaczkiem, nieco przemądrzałym Królikiem oraz melancholijnym Kłapouchym (rozbrykany Tygrys pojawia się dopiero w „Chatce Puchatka”, drugiej części opowieści). Dobroduszny miś, chociaż nie zawsze wszystko rozumie, doskonale wie, czym jest przyjaźń, a jego zabawne i wzruszające perypetie sprawiły, że sam stał się przyjacielem dzieci na całym świecie. W opowieściach ze Stumilowego Lasu nie znajdziemy zaskakujących zwrotów akcji czy heroicznych bohaterów, książka jednak w ogóle na tym nie traci. Przeciwnie – pełna spokojnego wdzięku narracja wzbudza wiele emocji i tworzy naprawdę wciągającą lekturę.

Książki dla dzieci o Kubusiu i jego przyjaciołach zostały pięknie zilustrowane za sprawą Ernesta H. Sheparda. Profesjonalnie przetłumaczone przez Iwonę Tuwim są pozycją, którą znają dziadkowie, rodzice i dzieci, przykładem książki łączącej pokolenia.

„Miś Uszatek”

Polska literatura dla dzieci ma swojego misia, który – choć nie tak popularny jak Kubuś Puchatek – skradł wiele dziecięcych serc. Mowa o Uszatku, brązowym misiu, którego charakterystyczną cechą jest klapnięte uszko. W 2017 roku miś obchodził 60. urodziny, jest więc zatem poważnym niedźwiedziem, jednak książki o jego przygodach wciąż bawią i intrygują kolejne pokolenia przedszkolaków. Właśnie z okazji okrągłych urodzin Uszatka ukazało się zbiorowe wydanie jego przygód, chociaż można sięgnąć po książeczki sprzed lat, które wielu rodziców przedszkolaków mogło wciąż zachować w domowych archiwach. To kolejna książka dla dzieci, którą warto szczególnie polecić maluszkom rozpoczynającym pobyt w przedszkolu. Przed takim wyzwaniem staje także Uszatek i nie jest to dla niego łatwa sprawa. Czas jednak mija szybko i gdy opowiadania dobiegają końca, Uszatek rozstaje się z dziećmi, które już niedługo pójdą do szkoły.

Wydanie zbiorcze zostało poszerzone o biografię autora, Czesława Janczarskiego, i ilustratora  –  Zbigniewa Rychlickiego. Przedstawione historie są jednowątkowe oraz proste, zatem można je czytać nawet najmłodszym przedszkolakom. Obok tytułowego misia na kartach powieści opisane zostały zwierzęta, które dziecko najpewniej kojarzy bądź zna: pies, świnka, bocian… Wraz z misiem przedszkolak poznaje ponadto bogaty świat emocji, zjawiska fizyczne, a także zabawy oraz tradycje ludowe.

„Wesołe przedszkole”

Pełna pogody i optymizmu książka dla dzieci o przedszkolakach, po raz pierwszy wydana w 1969 roku. Jej autorka to Maria Kownacka, laureatka Orderu Uśmiechu (1971), twórczyni wielu poczytnych niegdyś książek dla młodych czytelników.

Krótkie opowiadania, zagadki i rymowanki wprowadzają czytelników w kolorowy świat przedszkolaków i ich zabawek. Dzieci uczą się, dokazują, rozwiązują zagadki i chętnie uczestniczą w aktywnościach, jakie przynoszą im kolejne pory roku. Zimą przygotowują piękną choinkę, wiosną korzystają z długich dni i promieni słońca, świecącego już coraz dłużej, w maju uroczyście obchodzą Dzień Matki. Przygody i zabawy kilkulatków zostały pięknie zilustrowane, a każdy z obrazków może być okazją do dopowiedzenia danej historyjki przez dziecko

W utworze pojawia się postać Plastusia, ludzika z plasteliny, bohatera popularnych książek autorki: „Plastusiowego Pamiętnika” i „Przygód Plastusia”. Sympatyczny bohater trafia do przedszkola w Rabce, gdzie rozgrywa się akcja przedstawianych historii.

Każdy z tekstów jest pouczający, dzieci dowiadują się m.in. jak stosować się do zasad dobrego wychowania lub jak grzecznie i kulturalnie spożywać posiłki. Równocześnie jednak brak tu zbędnego moralizatorstwa czy nachalnej dydaktyki, dzięki czemu książkę czyta się z przyjemnością. Pogodne, pozbawione agresji, opowieści wprowadzają dzieci w radosny nastrój, rozbudzając ciekawość świata i stanowią zachętę do wspólnych zabaw z rówieśnikami.

„Kiedy na Ciebie patrzę”

Książka autorstwa Emily Winfield Martin to opowieść o miłości rodziców do dzieci. Czyta się ją bardzo szybko, ponieważ tekst zajmuje niewiele miejsca. Dominują wielobarwne realistyczne ilustracje, które, niezależnie od sąsiadujących z nimi treści, mogą posłużyć jako źródło odrębnych historii. Utwór zawiera wiele pytań dotyczących przyszłości dziecka – sugerują mu one, że będzie szczęśliwe, samodzielne i altruistycznie nastawione do świata. 

Książka przedstawia relację rodzic-dziecko od najpiękniejszej strony, jako niezwykłą więź, która oparta jest na zaufaniu, a ponadto komunikuje dziecku, że mama i tata zawsze będą starali się je zrozumieć, nie próbując kreować jego wyborów w zgodzie z własnymi życzeniami i przekonaniami. Wskazuje także, jak istotne są relacje z innymi ludźmi, uświadamia, czym są przyjaźń i wsparcie, które można ofiarować drugiemu człowiekowi.

„Kiedy na Ciebie patrzę” to książka dla dzieci, która będzie wspaniałym prezentem – na jednej z pierwszych stron, wśród kiści kolorowych balonów, można wpisać imię dziecka lub krótką dedykację. Wbrew pozorom z tej książki szybko się nie wyrasta. Starszy przedszkolak, który już podejmuje próby czytania, może spróbować przeczytać ją, nawet fragmentarycznie, samodzielnie. Lektura może okazać się cenna także dla… samego rodzica, mającego wóczas okazję, by po raz kolejny zrozumieć i doświadczyć, jak odpowiedzialne, fascynujące oraz niezwykłe może być rodzicielstwo.

„Nasza mama czarodziejka”

 Opowieść o pewnej mamie, która tylko z pozoru jest zwyczajną osobą. Troszczy się o rodzinę, bawi z dziećmi, wspiera najbliższych, gdy mają jakiekolwiek kłopoty. Bywają jednak chwile, w których mama staje przed magicznymi wprost wyzwaniami i radzi sobie z nimi.

Co takiego potrafi? Wspiera księżyc, któremu oderwał się rożek: mama wie, że brakujący fragment można zastąpić kawałkiem ciasta. Nie jest jej straszny dinozaur, nagle pojawiający się w domu, zaprasza go nawet na chrupiącą sałatę. Potrafi także nakrzyczeć na wielkoluda, który dokucza dzieciom. Pani Maria niczego się nie boi.

Narratorami opowiadań są dzieci obserwujące swoją niezwykłą mamę i towarzyszące jej podczas niesamowitych wydarzeń. Ta książka dla dzieci przynosi nie tylko znakomitą rozrywkę, ale także pokazuje, jak dużą wartością jest rodzina oraz jak istotne są wzajemny szacunek, empatia i troska. To właśnie okazuje się najważniejsze: przecież każda z troskliwych mam, nawet jeśli nie przeżywa niezwykłych przygód, może być dla swoich dzieci czarodziejką.

Przygody niezwykłej mamy zostały opisane w dziewięciu opowiadaniach przez Joannę Papuzińską, profesor nauk humanistycznych i autorkę książek dla dzieci. Pierwsze wydanie „Naszej mamy czarodziejki” pochodzi z 1968 roku, ale wartka akcja utworu oraz przesłanie, które niesie, sprawiły, że jego wymowa nie straciła na aktualności i doczekał on kolejnych wydań. Zmieniły się tylko pewne realia naszej codzienności. Nie pierzemy w baliach i nie musimy już chodzić na pocztę, żeby do kogoś zadzwonić. Te metamorfozy nie uniemożliwią jednak dzieciom zrozumienia lektury, lecz stają się okazją, by wytłumaczyć im, że ludzie nie od zawsze posiadają pralki automatyczne czy smartfony.

„Listy od Feliksa. Mały zając podróżuje po świecie”

Pięknie wydana i niezwykle atrakcyjna wizualnie książka dla dzieci, dzięki której nie tylko usłyszy ono o listach, ale także będzie mogło je zobaczyć, i to nie wyłącznie na ilustracji. Feliks to pluszowy zając należący do małej Zosi. Pod koniec wakacji pluszak gubi się na lotnisku. Dziewczynka jest niepocieszona, bo Feliks dotąd wszędzie jej towarzyszył. Jesienią Zosia otrzymuje list. Zajączek napisał do niej aż z Londynu. Okazuje się, że został podróżnikiem i pisuje do Zosi regularnie, listy docierają z różnych zakątków świata. Paryż, Rzym, Nowy Jork, a wreszcie nawet safari w Kenii. Feliks jest doskonałym obserwatorem otaczającego go świata. Opisuje Zosi nie tylko kraje, które odwiedził, ale także ich mieszkańców. Narracja prowadzona jest z wdziękiem i poczuciem humoru.

Książka, której autorkami są Annette Langen i Constanza Droop, zawiera sześć prawdziwych kopert, w których znajdują się listy Feliksa, każdy z nich można wyjąć i przeczytać. Na końcu książki jest ponadto koperta w kształcie walizki, w której dziecko znajdzie naklejki przedstawiające miejsca odwiedzone przez rezolutnego zajączka. Ta interesująca książka będzie doskonałą okazją do tego, by pokazać dziecku, jak piękny i różnorodny jest świat oraz co niezwykłego możemy przeżyć dzięki podróżom.

„Najwyższa na świecie wieża z książek”

Opowieść o małym chłopcu, który miał wielkie marzenie. Jerzyk pragnął latać i nie ustawał w wysiłkach, aby mu się to udało. Niestety, nikt nie podarował Jerzykowi skrzydeł, a on sam nie potrafił ich skonstruować. Pewnego dnia mama chłopca powiedziała, że będzie on potrafił latać dzięki książkom. Ta wiadomość wydała się mu zupełnie nieprawdopodobna, wreszcie jednak przekonał się, że… mama miała rację.  Tylko o jakim lataniu była mowa…

Ta piękna książka dla dzieci wzruszy każdego miłośnika literatury. Dowodzi ona, jak potężną siłą jest wyobraźnia i wskazuje, ile możemy zyskać, jeśli czytanie będzie naszą pasją.

„Najwyższa na świecie wieża z książek”, dzięki prostej i wzruszającej fabule oraz pięknym ilustracjom, doskonale wprowadzi małe dziecko w świat literatury, wskaże, że warto podążać za marzeniami, nawet gdy prowadzi do nich droga, o której wcześniej nie pomyślelibyśmy. Choć lektura nie jest długa, może stać się pretekstem do wielu ważnych rozmów, nie tylko tych o książkach i spełnianiu marzeń, ale także o odwadze, konsekwencji i miłości.

Autorka tej pięknej opowieści, Rocio Bonilla,  pisze i ilustruje książki, a obok działalności artystycznej spełnia się jako mama trojga pociech, zna zatem doskonale siłę dziecięcej wyobraźni i wie, jak pisać, aby teksty trafiły do serc najmłodszych.

Polecane książki dla dzieci w wieku 6 – 8 lat

Sześcioletnie dzieci znają już litery, więc mogą samodzielnie próbować zmierzyć się z lekturą. Oczywiście czynne wsparcie mamy lub taty jest nadal nieodzowne i wciąż powinni oni podsuwać maluchom wartościowe książki dla dzieci. Doskonały pomysł to wspólna lektura lub czytanie z podziałem na role. Świetnym uzupełnieniem tekstu wciąż pozostają ilustracje. Zdarza się, że same w sobie stanowią bardzo dużą wartość, skłaniają do wzbogacenia przeczytanej historii o kolejne detale, a bywa i tak, iż zapoczątkowują w głowie dziecka pomysły na zupełnie nowe narracje…

Czytelnik w wieku wczesnoszkolnym poradzi już sobie z bardziej skomplikowanymi fabułami niż te przeznaczone dla maluszków, może także utożsamiać się z wybranym bohaterem przeczytanego utworu. Pomyślcie, ile możliwości potrafią stworzyć ciekawe książki dla dzieci. 

„O psie, który jeździł koleją”

Ta książka dla dzieci, utwór autorstwa Romana Pisarskiego, to przejmująca opowieść o kundelku imieniem Lampo, małym piesku, który stał się bohaterem, lecz zapłacił za swe przywiązanie najwyższą cenę. Znaleziony na włoskiej stacji kolejowej psiak zostaje przygarnięty przez zawiadowcę. Odtąd Lampo spędza większość czasu na stacji, a wieczorem wraca wraz z mężczyzną do jego domu. Niespokojny charakter małego pieska niejednokrotnie wpędza go w tarapaty, Lampo jednak wciąż wraca na stację w Marittimie i niestrudzenie podróżuje pociągami. Burzliwe życie pieska dobiega końca, gdy ginie, ratując małą córkę zawiadowcy przed śmiercią pod kołami pędzącego pociągu.

Pies o imieniu Lampo żył faktycznie w latach 50. XX wieku. Zdobył sławę za sprawą swoich samodzielnych podróży pociągami, a jego zdjęcia często pojawiały się na łamach prasy. Zginął potrącony przez pociąg i został pochowany nieopodal stacji, a rok później postawiono mu pomnik w Campiglia Marittima.

Ta pełna zaskakujących zwrotów akcji książka dla dzieci o chwytającym za serca finale zapada w pamięć i wzrusza kolejne pokolenia nie tylko młodych czytelników. Uczy szacunku do zwierząt, obrazuje potęgę przyjaźni i przywiązania. Jest także opowieścią o pragnieniu wolności, szczególnie ukochanej przez Lampo, oraz o mądrości opiekunów, którzy troszczyli się o czworonożnego przyjaciela, ale nigdy nie chcieli go sobie podporządkować.

„Dzieci z Bullerbyn”

Wydana w 1947 roku książka o przygodach sześciorga dzieci w wieku szkolnym – trzech chłopcach i trzech dziewczynkach zamieszkujących maleńkie Bullerbyn. Ta uwielbiana przez kolejne pokolenia młodych czytelników  książka dla dzieci przetrwała próbę czasu. Podzielone na krótkie rozdziały przygody grupki przyjaciół to wciągająca lektura, niejednokrotnie wywołująca gromkie wybuchy śmiechu. 

Narratorką powieści jest Lisa, która wraz z dwoma starszymi braćmi  i rodzicami zamieszkuje Zagrodę Środkową. Rodzeństwo, wspólnie z z chłopcem z Zagrody Południowej oraz dziewczynkami z Zagrody Północnej, spędza czas na zabawie wśród lasów i pól. Dzieci pływają w jeziorze, chodzą po skałach, wspinają się na drzewa, jeżdżą na sankach oraz na nartach, a także uczęszczają do szkoły, pomagają rodzicom i wciąż zdobywają nowe umiejętności. Zmieniają się pory roku i aktywności, ale każdy czas obfituje w warte zapamiętania chwile. Chociaż zdarzają się wśród nich momenty smutku, dla sześciorga przyjaciół dzieciństwo jest przede wszystkim czasem radości. W końcu, jak zapewnia Lisa, „W Bullerbyn jest zawsze wesoło”, a ciekawe książki dla dzieci to właśnie te, których lektura pozwala poczuć taką radość.

Książka „Dzieci z Bullerbyn” otwierała serię, której kontynuacja znalazła się w powieściach „Więcej o dzieciach z Bullerbyn” i „Wesoło jest w Bulerbyn”, w polskim tłumaczeniu trzy części zostały zestawione w jeden tom. Astrid Lindgren, szwedzka autorka literatury dla dzieci, zawarła w fabule wiele wspomnień z własnego beztroskiego dzieciństwa.

„Mikołajek”

Niezwykle zabawna seria ilustrowanych książek o rezolutnym chłopcu oraz jego kolegach. W domu, w szkole, na wakacjach – Mikołaj zawsze jest pełen energii i co rusz pakuje się w kłopoty. Na szczęście wszystkie przygody każdorazowo kończą się dobrze. Koledzy Mikołajka dorównują mu zarówno pomysłowością, jak też zdolnościami wpadania w tarapaty. Wśród najlepszych przyjaciół chłopca znajduje się gruby Alcest, który ciągle je i nigdy nie dzieli się pożywieniem, Gotfryd, który ma bardzo bogatego tatę, najgorszy uczeń w klasie – Kleofas oraz Euzebiusz, dający kolegom „fangi w nos”. Wraz z Joachimem, Maksencjuszem i Rufusem chłopcy tworzą grupę, której nie jest straszne żadne wyzwanie. Wspólnie kłócą się, godzą, biją, grają w piłkę i denerwują na Ananiasza, najlepszego ucznia i pupila pani.

Seria o Mikołajku, zapoczątkowana w 1960 roku, zdobyła sławę sięgającą daleko poza Francję. Doskonałym dopełnieniem historii René Goscinny’ego są niepowtarzalne ilustracje, które wykonał  Jean-Jacques Sempé.

Ogromna popularność przygód Mikołajka zaowocowała kolejnymi opowiadaniami. W ciągu 6 lat powstało ich ponad 220. Kolejne tomy, zebrane dzięki odnalezionym tekstom, ujrzały światło dzienne po upływie ponad 30 lat od śmierci  Goscinny’ego. Wszystkie teksty odznaczają się lekkością narracji i humorem, który może bawić do łez. Seria zyskała uznanie nie tylko młodych czytelników, bardzo wysoko ocenia ją także wielu dorosłych.

„Madika z Czerwcowego Wzgórza”

Pełna wdzięku książka dla dzieci o żywiołowej siedmiolatce imieniem Madika, która wraz z młodszą siostrą, Lisabet, rodzicami oraz służącą Alvą mieszka w rozległym domu nazywanym Czerwcowym Wzgórzem. Młodzi czytelnicy towarzyszą dziewczynkom w zabawach w domu i ogrodzie, dowiadują się, dlaczego wszyscy nazywają Madikę wyjątkowo pomysłowym dzieckiem, czytają o tym, że rozpoczyna szkołę, świętuje z rodziną Boże Narodzenie, a nawet decyduje się zobaczyć ducha. Chociaż nie wszystkie pomysły Madiki są warte naśladowania, jej dobre serce, bogata wyobraźnia i wrażliwość sprawiają, że dziewczynka zdobywa ogromną sympatię czytelnika, a od przygód małej bohaterki trudno jest się oderwać.

Ta niedługa powieść autorstwa Astrid Lindgren, twórczyni Pippi Pończoszanki i opowieści o dzieciach z Bullerbyn, doczekała nieco obszerniejszej kontynuacji pt. „Madika i berbeć z Czerwcowego Wzgórza”. Obydwa tomy ukazują świat przedstawiony w sposób realistyczny, a uważny czytelnik dostrzeże w „Madice…”, zwłaszcza w drugim tomie, treści, których nie znajdzie w pogodnym świecie Lisy i jej przyjaciół z Bullerbyn. Madika ma kochających rodziców i dostatni dom, jednak jej nastoletni sąsiad Abbe musi pracować, gdyż nie chce tego robić jego ojciec, a dziewczynka z klasy Madiki, rudowłosa Mia, to zaniedbane dziecko wychowywane przez samotną matkę. Mimo motywów związanych z biedą, nierównością społeczną, a nawet alkoholizmem jednego z bohaterów, autorce udaje się stworzyć nie idealny, lecz wciąż piękny świat, w którym mała bohaterka jest bezpieczna i szczęśliwa.

„Kometa nad Doliną Muminków”

Sympatyczne istoty zamieszkujące malowniczą dolinę w Finlandii to bohaterowie cyklu autorstwa Tove Jansson. Serdeczny i pełen pogody ducha Muminek spędza czas w towarzystwie swoich przyjaciół: uroczej Migotki, wszędobylskiego Ryjka oraz refleksyjnego Włóczykija. Obok nich pojawiają się rodzice Muminka – opiekuńcza Mama i marzycielski Tato, a na drugim planie cała gama wyjątkowych postaci. Wszyscy posiadają wyraziste cechy i charaktery, tworząc niezwykłą społeczność, gdzie jest miejsce na śmiech, wzruszenie, przygodę, czasem smutek, nigdy jednak nie ma miejsca na nudę. 

Historie o tych niezwykłych postaciach tworzą cykl 29 książek, Tove Jansson poświęciła ponadto rodzinie i znajomym Muminków 22 komiksy. Rozpoczęta w 1945 roku saga zyskała mnóstwo sympatyków, zdobywając międzynarodową popularność. W oparciu o cykl powstały seriale telewizyjne, filmy, spektakle oraz słuchowiska. Źródłem popularności utworów są nie tylko wyraziste postacie czy pasjonujące przygody, ale także humor, ciepło i wdzięk narracji. Te wyjątkowe książki dla dzieci obfitują w zaskakujące zwroty akcji, bez względu na to, czy toczy się ona podczas odległych podróży, czy w przydomowym ogrodzie. Mimo baśniowości przedstawionego świata problematyka utworów obejmuje w wątki ponadczasowe oraz doskonale znane młodym czytelnikom. Czytając o mieszkańcach malowniczej doliny, czytają o miłości, przyjaźni, odwadze i determinacji w realizowaniu marzeń. O wszystkim, o czym zawsze traktować będą wartościowe książki dla dzieci.

„Karolcia”

Pewnego dnia mała dziewczynka wchodzi w posiadanie niezwykłego błękitnego koralika. Drobny przedmiot niebawem ujawnia magiczną moc – potrafi spełniać życzenia swojej posiadaczki. Karolcia chętnie korzysta z tej wspaniałej możliwości, wraz ze swoim przyjacielem Piotrem przeżywa mnóstwo przygód i spotyka postacie wprost z krainy baśni. Przyjaciele szybko przekonują się jednak także o tym, że lekkomyślnie wypowiadane życzenia mogą być źródłem kłopotów, z którymi trzeba szybko sobie poradzić. Dzieciom przyjdzie też zmierzyć się z czarownicą Filomeną, która usiłuje wejść w posiadanie koralika. Moc niezwykłego przedmiotu nie jest jednak nieograniczona, kolejne spełniane życzenia powodują, że staje się coraz mniejszy.

„Karolcia” to nie tylko książka dla dzieci, lecz także wyjątkowa lekcja odpowiedzialności, empatii oraz podejmowania właściwych decyzji.

Wydana w 1959 roku książka dla dzieci szybko zdobyła uznanie młodych czytelników, a kilkanaście lat później  Maria Krüger napisała jej kontynuację (powieść „Witaj, Karolciu”). Historia rezolutnej posiadaczki błękitnego koralika przetrwała próbę czasu i mimo wielu zmian, które zaszły w naszej codzienności, wciąż bawi i intryguje młodych czytelników. Powieść może stać się okazją do niejednej rozmowy na temat marzeń oraz pragnień dziecka, próbą wyobrażenia sobie siebie w sytuacji głównej bohaterki, refleksją o tym, jak spełnić choć niektóre ze swoich marzeń… i to bez pomocy magii.

„Mała Księżniczka”

Jedna z najsłynniejszych powieści Frances Hodgson Burnett, książka dla dzieci wydana w 1905 roku, wielokrotnie przenoszona na ekran (także jako anime) i wystawiana na deskach teatru. Tytułowa księżniczka to siedmioletnia Sara Crewe, która rozpoczyna naukę w londyńskiej pensji dla panien. Bardzo bogaty i troskliwy ojciec dziewczynki zadbał, by niczego jej nie brakowało, a właścicielka pensji była w stanie zapewnić Sarze wszystko, aby zyskać przychylność jej ojca. Baśniowe życie dziewczynki dobiega końca z dniem jej jedenastych urodzin, kiedy do Londynu dociera wiadomość, że ojciec Sary zmarł, a jego kariera finansowa zakończyła się bankructwem. Dziewczynka pozostaje na pensji w roli służącej, często głodnej, obdartej i pracującej ponad siły. Choć większość dawnych koleżanek odwraca się od niej, a przyszłość sprawia wrażenie beznadziejnej, Sara pozostaje serdeczna, kulturalna i dobra. 

Książka dla dzieci o obdarzonej niezwykłą wyobraźnią szlachetnej dziewczynce wzrusza i skłania do refleksji nad zmiennymi kolejami losu. Imponująca dojrzałość Sary, jej inteligencja oraz takt  zostały opisane w sposób, który nie czyni z małej bohaterki papierowej i mało realistycznej postaci. Przeciwnie – Sara wzbudza nie tylko współczucie jako sierota czy wykorzystywane przez cyniczną kobietę dziecko, lecz przede wszystkim sympatię i zaciekawienie czytelnika, który śledzi jej niezwykłą historię, mając nadzieję na poprawę losów dziewczynki.

„Lew, czarownica i stara szafa”

Pierwszy tom cyklu „Opowieści z Narnii” autorstwa C.S. Lewisa wprowadza czytelnika w niezwykły świat, który przyjdzie mu oglądać wraz z rodzeństwem Pevensiech: Piotrem, Zuzanną, Edmundem i Łucją. To właśnie ona, najmłodsza z czworga dzieci, trafia przypadkiem do magicznej krainy o nazwie Narnia. Wejściem do innego świata okazuje się być szafa, stojąca w ogromnym domu niezwykłego profesora. Łucja dowiaduje się, że w Narnii żyją olbrzymy, karły oraz zwierzęta, które potrafią mówić. Spokój mieszkańców burzą jednak rządy złej królowej, sprawiła ona, że Narnia od wieku pokryta jest śniegiem. Łucja wraca do własnego świata, nie zapomina jednak o magicznej krainie i Białej Czarownicy. Wkrótce dziewczynka znów trafi do Narnii, by – wraz z rodzeństwem – skonfrontować się z okrutną królową, która nie cofnie się przed niczym, chcąc utrzymać swą władzę.

Książka dla dzieci, która doczekała ekranizacji i zaskarbiła sobie dużą sympatię nie tylko młodych czytelników. Dyskretnie przedstawione morały uczą wyciągania wniosków z popełnianych błędów oraz udowadniają, że warto być dobrym i szlachetnym. Barwna, dynamiczna, fabuła  nie pozwala nawet na chwilę czytelniczej nudy, a szczęśliwe zakończenie daje wiarę w spełnianie się marzeń. Lektura pierwszego tomu „Opowieści z Narnii” może być także wspaniałym zainicjowaniem czytelniczej przygody z literaturą fantasy.

„O chłopcu, który był kotem”

Peter Brown, mały mieszkaniec Londynu, czuje się bardzo samotny. Zapracowani rodzice nie poświęcają chłopcu wiele uwagi i choć spędza on czas w towarzystwie niani, marzy o innym towarzyszu zabaw. Wybiera kota, ale marzenie zdaje się być niemożliwe do spełnienia – dorośli nie chcą słyszeć o miauczącym futrzaku. Pewnego dnia dochodzi do wypadku. Peter wpada wprost pod koła samochodu. Kiedy odzyskuje przytomność, uświadamia sobie, że zmienił się w kota. W tej postaci wraca do domu, skąd zostaje niebawem wypędzony, ponieważ niania nie rozpoznaje chłopca. Odtąd Peter będzie wiódł życie kociego włóczęgi, któremu przyjdzie zmierzyć się z mnóstwem trudów oraz niedogodności. Na szczęście nie pozostanie sam. Pomoże mu sprytna kotka Jennie, która nie tylko wytłumaczy Peterowi tajniki kociego życia, ale i sprawi, że pozna on piękno przyjaźni.

Ta długa, pełna niezwykłych wydarzeń, książka dla dzieci pozwala młodemu czytelnikowi doświadczyć wielu różnych emocji. Obok zaciekawienia przedstawianą historią pojawi się wzruszenie, radość, ale i uzasadniony smutek. Paul Gallico tworzy w tej opowieści świat, który, choć fantastyczny, przyciąga różnorodnością  odkrywanym nieoczekiwanie pięknem, a przy tym potrafi także ukazać swoje mroczne oblicze.  Rodzic ma wówczas okazję, by porozmawiać z dzieckiem o tym, że istnieje zło, któremu jednak możemy starać się przeciwstawiać.

„Na ratunek Wielkiej Księdze”

Bogato ilustrowana książka dla dzieci, powieść autorstwa  Anny Korwin-Kossakowskiej, wprowadza czytelników w magiczny świat, który zamieszkują czarodziejki, elfy, jednorożce i smoki. Jeden z nich, smok imieniem Maurycy, musi zmierzyć się z misją, od powodzenia której zależą losy baśniowego świata. W tym odpowiedzialnym zadaniu nie będzie na szczęście osamotniony. Smokowi potowarzyszą przyjaciele: jednorożec Diana oraz Zwierzak. Przyjaciele uzupełniają się, tworząc bardzo zgrane trio. Chętny do pomocy Maurycy umiejętnie wskazuje drogę do celu, pełna empatii Diana troszczy się o innych, a perypetie Zwierzaka mogą wywołać uśmiech na twarzach czytelników.

Książka dla dzieci, która sprosta wyzwaniom bogatej wyobraźni młodego czytelnika. Obok wciągającej fabuły nienachalnie przekazuje mu, jak istotne są przyjaźń, lojalność i odwaga. Uczy także, że w różnorodności tkwi siła, a nasze wzajemne dopełnianie się może służyć dobru, więc warto je w ten sposób wykorzystywać. „Na ratunek Wielkiej Księdze” przywodzi na myśl najpiękniejsze baśnie, historie pełne nienachalnej dydaktyki, opowieści, w których dobro będzie zwyciężać. Te cenne lekcje, przekazane w wartościowej oprawie tekstowej i graficznej, zyskują uznanie nie tylko młodszych, ale i starszych czytelników. Dzięki temu historia Maurycego oraz jego przyjaciół jest książką, do której chce się wielokrotnie powracać. Wszystko za sprawą nadziei pozwalającej z ufnością spoglądać w stronę przyszłości.

Polecane książki dla dzieci w wieku 9-12 lat

Najlepsze książki dla dzieci podobają się nierzadko także dorosłym. Nic w tym dziwnego, skoro znajdziemy w takich utworach humor, wartką akcję, a często również wiele okazji do wzruszeń. Poniższe propozycje spełniają te wymagania. To nie tylko książki dla dzieci do czytania, ale także opowieści, które mogą stać się drogowskazami na ścieżkach życia, pocieszeniem w trudnych chwilach i dużym wsparciem emocjonalnym. Nawet wtedy, gdy miejsce i czas akcji nie są nijak związane z dziecięcą rzeczywistością, gdyż ponadczasowe przesłania sprawiają, że data i okoliczności zewnętrzne przestają mieć znaczenie. Takie książki dla dzieci to skarby, które warto kolekcjonować w pamięci. Bez względu na to, ile ma się lat.

„Ania z Zielonego Wzgórza”

Opowieść otwierająca wielotomowy cykl o losach rudowłosej marzycielki, jej przyjaciół, a wreszcie dorastających dzieci. Ania Shirley, jedenastoletnia sierota, przybywa do Avonlea, wierząc, że pozostanie tu z Marylą i Mateuszem, rodzeństwem w sile wieku, zamieszkującym farmę o nazwie Zielone Wzgórze. Dziewczynka szybko przekonuje się, iż jej marzenie o domu może pozostać niespełnione. Cuthbertowie mieli zamiar adoptować chłopca, by pomagał Mateuszowi w gospodarstwie, a dziewczynka trafiła do nich wyłącznie przez pomyłkę. Wyjątkowy urok Ani, jej bujna wyobraźnia i nietuzinkowość sprawiają jednak, że sierota znajduje dom na Zielonym Wzgórzu, a jej życie nareszcie staje się radosne.  Wraz z najlepszą przyjaciółką, Dianą, Ania spędza radosne chwile na zabawie i żartach, z czasem poznaje kolejnych mieszkańców Avonlea i zaczyna uczęszczać do tamtejszej szkoły.

Historia Ani wpisała się w klasykę literatury dziecięcej i młodzieżowej, zyskując ogromną sympatię czytelniczek. Lucy Maud Montgomery potrafiła przedstawić codzienność, do której chce się wracać. Na szczególną uwagę zasługuje perfekcyjne odmalowanie typów i charakterów ludzkich, plastyczny opis malowniczych zakątków wyspy, radość życia, którą, mimo wielu przeciwności, tak intensywne odczuwa główna bohaterka. Świat Ani, choć niepozbawiony tragizmu, jest światem, do którego chce się powracać, by wciąż na nowo odkrywać piękno chwil, z których złożone jest życie człowieka.

„Harry Potter i kamień filozoficzny”

Pierwszy tom przygód młodego czarodzieja, który do dnia jedenastych urodzin nie zdawał sobie sprawy zarówno ze swoich zdolności, jak i z niezwykłej roli, jaką odgrywał w magicznym świecie. Cykl powieści J. M. Rowling przyniósł autorce międzynarodową sławę i liczne nagrody, a zekranizowana saga o Harrym Potterze cieszyła się dorównującą powieściom popularnością.

Otwierająca cykl książka dla dzieci od razu wzbudziła ogromny entuzjazm czytelników, zachęcając autorkę do kontynuacji pracy literackiej. Niepozorny ciemnowłosy chłopiec w dużych okularach i z tajemniczą blizną na czole to bohater, któremu współczujemy tragicznych losów, a zarazem mamy nadzieję na ich nagłą odmianę.

Początkowo nic nie zdaje się na nią wskazywać. Harry niemal od niemowlęctwa wychowywany jest przez okrutne wujostwo. Skrajnie zaniedbywany i dręczony przez kuzyna cierpi nie tylko z powodu złego traktowania, ale i braku przyjaciół. Los Harrego odmienia się z dniem jego jedenastych urodzin. Najpierw pojawiają się tajemnicze listy, a następnie bardzo ekscentryczny olbrzym, który oznajmia chłopcu, że niedługo rozpocznie on naukę w Hogwarcie, magicznej szkole, do której uczęszczają młodzi czarodzieje. Gwałtowny sprzeciw wuja i ciotki Harrego nie ma znaczenia, olbrzym Hagrid potrafi brawurowo sobie z nimi poradzić. Z jego pomocą Harry trafia wprost do czarodziejskiego świata, o którego istnieniu nie miał wcześniej pojęcia.

„Mały Książę”

Tytułowy bohater to niezwykły chłopiec napotkany na pustyni przez pilota, który jest równocześnie narratorem opowieści. To właśnie on usłyszy od Małego Księcia poruszającą opowieść o długiej podróży, rozpoczętej opuszczeniem przez chłopca asteroidy B-612, którą zamieszkiwał. Podczas trwania swej niezwykłej podróży Mały Książę odwiedził wiele  planet, spotykając dorosłych, którzy zatracili umiejętność zawierania przyjaźni, ludzi, sprawiających na chłopcu wrażenie bardzo nieszczęśliwych i samotnych. Niezwykły podróżnik zdobywa jednak także pozytywne doświadczenia. Zaprzyjaźnia się z mądrym lisem oraz nawiązuje porozumienie z pilotem, któremu opowiada swoją historię. Niezwykłą rolę w życiu Małego Księcia odgrywa róża, próżna i kapryśna, ale jednak przez niego kochana. Powrót do niej okaże się dla bohatera misją, której wypełnienie będzie ważniejsze niż cokolwiek innego.

Powiastka filozoficzna autorstwa  Antoine’a de Saint-Exupéry’ego, przynależna do klasyki światowej literatury, jest utworem, do którego powraca się wielokrotnie, a wzrastający bagaż doświadczeń życiowych pozwala odkrywać w niej coraz to nowe sensy. Niemożność odnalezienia ich wszystkich przy okazji pierwszej lektury nie przekreśla zasadności przeczytania tej niezwykłej opowieści. Młodszy czytelnik skupi się na przygodach bohatera zwróci uwagę na niezwykłość przedstawionych zdarzeń, zapamięta utwór, do którego będzie mógł wielokrotnie powracać. Warto porozmawiać z dzieckiem o tej opowieści i przyjrzeć się jej, najpewniej po raz kolejny, z perspektywy osoby dorosłej.  

„Tajemniczy ogród”

Książka dla dzieci autorstwa Frances Hodgson Burnett, utwór opublikowany po raz pierwszy w 1911 roku. Dzięki ponadczasowej fabule, zorientowanej na poszukiwaniu przyjaźni, próbie pokonywania własnych ograniczeń i sile ludzkich możliwości, powieść doczekała przeniesienia na ekrany (także w wersji filmu animowanego) i stała się jednym z najsłynniejszych utworów brytyjskiej powieściopisarki. 

Tajemniczy ogród to miejsce odkryte przez Mary Lennox, sierotę, która po śmierci rodziców opuściła Indie, gdzie przyszła na świat, i zamieszkała w ogromnym domostwie swojego wuja. Położona pośród wrzosowisk w w hrabstwie Yorkshire posiadłość wydaje się dziewczynce wyjątkowo ponura i odpychająca. Samotna oraz arogancka Mary z trudem nawiązuje kontakty z otoczeniem, przywykła do posłuszeństwa hinduskiej służby jest okrutna wobec prostodusznej oraz sympatycznej Marty, pokojówki zatrudnionej w domu pana Cravena. Pod wpływem nowego otoczenia Mary zaczyna jednak przechodzić przemianę. Jej samotne i nudne dni nabierają sensu, gdy dziewczynka przypadkowo trafia do zamkniętego ogrodu, któremu postanawia przywrócić dawne piękno. Najpierw zakrada się tam w pojedynkę,  ale wkrótce zaczyna towarzyszyć jej Dick, młodszy brat Marty i nowy przyjaciel Mary. Ogród nie jest jednak jedyną tajemnicą, którą odkryje dziewczynka. Kolejny sekret wiąże się z płaczem, który rozbrzmiewa w niektóre noce gdzieś w głębi ogromnego domu. Dociekliwa dziewczynka postanawia rozwikłać i tę tajemnicę…

„Matylda”

Powieść o niezwykłej dziewczynce, która pokonuje przeciwności losu i spełnia swoje marzenia. Nie jest to łatwe, gdyż wrażliwa miłośniczka książek nie uzyskuje wsparcia od otaczających ją dorosłych. Matylda ucieka w świat lektur oraz doskonali w tajemnicy swoją niezwykłą umiejętność przenoszenia przedmiotów bez dotykania ich.

Szkoła, do której trafia Matylda, to placówka kierowana przez okrutną dyrektorkę, która potrafi nawet… rzucać dziećmi. Niemniej to właśnie tutaj dziewczynka spotyka kogoś, kto odmieni jej smutne życie. To młoda nauczycielka, delikatna panna Honey, która dostrzega talent Matyldy i troszczy się o swoją niezwykłą uczennicę.

To książka dla dzieci, która przedstawia niektórych dorosłych jako bohaterów negatywnych: tak można ocenić zarówno prymitywnych oraz leniwych rodziców Matyldy, jak i budzącą przerażenie uczniów dyrektorkę. Mimo oczywistego przerysowania tych postaci ich obecność pozwala na krytyczne przyjrzenie się światu dorosłych, które nie będzie prowadziło do bezrefleksyjnego buntu, ale umiejętności trafnej oceny intencji i zachowań starszych. Obok tej niełatwej tematyki sporo tu humoru oraz nieoczywistych zwrotów akcji.

„Matylda”, po raz pierwszy wydana w 1988 roku, osiem lat później została przeniesiona na ekrany. Książka, której autorem jest Roald Dahl (autor m.in. „Charliego i fabryki czekolady”) zawiera zbiór tytułów, które na stałe wpisały się w historię literatury; takie właśnie pozycje gromadzi na swojej czytelniczej liście mała Matylda.

„Dachołazy”

  Historia rezolutnej Sophie, która postanawia samodzielnie odkryć tajemnicę swojej przeszłości. Opiekun dziewczynki wychowuje ją w przekonaniu, że jej matka niemal na pewno od dawna nie żyje, gdyż zginęła w katastrofie statku, z której cudem ocalała Sophie. Gdy dziewczynka dowiaduje się, że może trafić do sierocińca, postanawia odnaleźć matkę, w której śmierć nigdy do końca nie wierzyła. Jedyną wskazówką, na której można oprzeć poszukiwania, jest adres lutnika, wykonawcy wiolonczeli w futerale po której została znaleziona ocalała z katastrofy maleńka Sophie. W Paryżu, dokąd prowadzi trop, dziewczynka poznaje  niezwykłych dachołazów, z którymi niebawem zwiążą się jej losy.

To książka dla dzieci, która nie podsuwa czytelnikowi obrazu sielankowej rzeczywistości. Wprost przeciwnie, wiele tu cierpienia, obaw i niepokoju, jednak zostają one perfekcyjnie zrównoważone motywami niosącymi nadzieję, przynoszącymi powiew wolności, wzruszającymi i intrygującymi. Potęga przesłania, opartego na myśli, że warto odważyć się na życie nieszablonowe, przełamać stereotypy i pozwolić sobie na realizację marzeń, pozostaje istotna nie tylko dla bardzo młodych czytelników. Z tego powodu historia autorstwa Katherine Rundell  to powieść, do której można powracać także w wieku dużo starszym niż nastoletni. Starszy czytelnik doceni zapewne także klimatyczne opisy Paryża, za sprawą których można bez problemu wyobrazić sobie miejsca, w których toczy się akcja.

„Domek na prerii”

Jeden z tomów fabularyzowanego autobiograficznego cyklu o losach Laury Ingalls Wilder, która w „Domku na prerii” jest jeszcze małą dziewczynką. Wraz z siostrami i rodzicami wyrusza w poszukiwaniu nowego domu, który ojciec chce zbudować na prerii. Przemieszczanie się wozem po bezdrożach dziewiętnastowiecznej Ameryki nie jest łatwe, jednak Laura traktuje tę podróż jako fascynującą przygodę. Dziewczynka uważnie obserwuje krajobrazy prerii, rozmyśla o Indianach, biega wśród bezkresnych otwartych przestrzeni, ale także każdego dnia pomaga rodzicom i zdobywa wiedzę o świecie. Odważna i żywiołowa Laura bardzo różni się od nieco starszej Mary obydwie jednak otaczają troską malutką Carrie. Zbudowany przez ojca dom daje rodzinie poczucie bezpieczeństwa, lecz życie na prerii wciąż przynosi nowe wyzwania, którym czasem niezwykle trudno jest sprostać.

Wydana po raz pierwszy w 1935 roku książka dla dzieci, doskonale znana małym Amerykanom, spopularyzowała się w Polsce za sprawą amerykańskiego serialu telewizyjnego „Domek na prerii”, emitowanego od 1974 do 1984 roku.  To kolejna z książek, która czyta się chętnie także po latach od pierwszej lektury. Młodszy czytelnik chętnie sięgnie zwłaszcza po „Domek…” i kilka kolejnych tomów, w których siostry są jeszcze dziewczynkami, starszy zwróci uwagę na społeczne oraz polityczne tło powieści, dokument ilustrujący niezwykłe, ale bardzo trudne czasy. 

„Mania czy Ania”

Wzruszająca historia dwóch dziewczynek, które poznają się na wakacjach, podczas pobytu na kolonii. Dziewczynki wyglądają identycznie, co budzi powszechne zdumienie i początkowo bardzo denerwuje Anię. Wkrótce jednak zaprzyjaźniają się, wspólnie dociekając, z czego wynika ich niezwykłe podobieństwo. Odkrywają, że są bliźniaczkami, które zostały rozdzielone jako malutkie dzieci. Odtąd Ania zamieszkiwała z ojcem w Wiedniu, Mania natomiast żyła z matką w Monachium. Niezwykle poruszone swoim odkryciem dziewczynki postanawiają zamienić się rolami. Jedna z nich wyrusza na spotkanie ojca, którego nie pamięta, druga natomiast pozna swoją matkę.

Choć historia rozstania rodziców dziewczynek i rozłąki bliźniaczek jest smutna, czytelnicy znajdą w tej opowieści także wiele radości oraz okazji do wzruszeń. Pretekstem zaistnienia zabawnych wydarzeń jest kontrast charakterów dziewczynek. Żywiołowa i wszędobylska Ania bardzo różni się od spokojnej, bardzo wrażliwej, Mani, inne są ich domowe zwyczaje oraz nabyte umiejętności. Kontrast ciekawie odzwierciedlają fryzury dziewczynek: jasne loki Ani są zawsze swobodnie rozpuszczone, podczas gdy Mania zaplata swoją bujną czuprynę w ciasne warkoczyki.

„Mania czy Ania” to książka dla dzieci, która uczy, jak ważna jest  rodzina, uwrażliwia na drugiego człowieka, pięknie przedstawia łączącą rodzeństwo więź. Stworzona przez Ericha Kästnera historia niezwykłych sióstr została po raz pierwszy wydana w 1949 roku, doczekała kilku ekranizacji w Niemczech i w Ameryce, w Polsce natomiast na podstawie powieści zrealizowany został spektakl telewizyjny.

„Mysia wieża”

Książka dla dzieci autorstwa Agnieszki Fulińskiej i Aleksandry Klęczar może doskonale umilić młodym czytelnikom niejeden wieczór, wprowadzając ich w pełną magii przeszłość. Dwoje młodych bohaterów, Igor i Hania, konfrontuje się z niezwykłym światem, w którym żyją duchy i czarodzieje, a myszy mają sporo do powiedzenia. Dociekliwe i inteligentne dzieci szybko orientują się, że ich wakacje nad jeziorem Gopło będą obfitowały w wydarzenia, które trudno byłoby sobie nawet wyobrazić. 

Para przyjaciół została zestawiona na zasadzie kontrastu. Hania jest wygadana, przebojowa, bardzo pewna siebie, Igor natomiast zawsze zachowuje spokój, starając się bez gwałtownych emocji znajdować wyjścia z niełatwych czasem sytuacji. Różnica charakterów skutkuje mnóstwem zabawnych dialogów. Mimo odmiennych temperamentów dzieci trzymają się razem i wiedzą, że mogą na siebie liczyć.

Powieść intryguje rozbudowaną akcją, bawi i uczy, wprowadzając czytelnika w wątki pochodzące z mitologii Słowian. To przykład książki dla dzieci, w której ciągle coś się dzieje i nie ma miejsca nawet na chwilę nudy. Jasna narracja i dostosowany do wieku młodych odbiorców język sprawiają jednak, że lektura nawet na moment nie staje się trudna.

Przygotowanie merytoryczne autorek nie budzi najmniejszych wątpliwości. Aleksandra Klęczar jest wykładowcą akademickim, a w kręgu jej zainteresowań naukowych znajdują się mitologia, języki starożytne oraz literatura antyczna. Agnieszka Fulińska jest natomiast absolwentką archeologii, badaczką o szerokich zainteresowaniach historycznych, autorką opowiadań fantastycznych i tłumaczką.

„Hobbit”

Wydana w 1937 roku historia sympatycznego hobbita, który zamienił swoją spokojną egzystencję  na pełną niebezpieczeństw wyprawę do twierdzy w Samotnej Górze. Książka dla dzieci, a zarazem powieść fantasy autorstwa J.R.R. Tolkiena szybko zyskała bardzo dużą popularność, a kontynuacja historii, które działy się w Śródziemiu, została finalnie wydana jako trylogia „Władca Pierścieni” i szybko zyskała status kultowej.

Tytułowy bohater „Hobbita”, Bilbo Baggins, wyrusza w drogę wraz z czarodziejem Gandalfem i grupą krasnoludów. Cele wyprawy, zdobycie twierdzy i odzyskanie skarbów, nie są łatwe, jednak determinacja bohaterów każe im wierzyć w powodzenie misji.

Pełna niezwykłych wydarzeń i niebezpieczeństw wędrówka  z pewnością zainteresuje młodych fanów fantasy. Na drodze niezwykłej gromadki staną trolle, elfy i gobliny. Bilbo spotyka przebiegłego Golluma, walczy z ogromnymi pająkami, wielokrotnie mierząc się z grożącym mu z zewnątrz niebezpieczeństwem. Mimo fikcyjności przedstawionego świata czytelnik odnajduje w nim postacie, które marzą, podejmują trudne decyzje i walczą z przeciwnościami losu, a wszystko to jawi mu się już jako doskonale znajome.

Książka została napisana niezwykle barwnym i plastycznym językiem dostosowanym do docelowego czytelnika. Doskonale ukazuje ona nie tylko zmagania ze światem zewnętrznym, ale także proces adaptowania się do zmian, które w przypadku Bilba są rzeczywiście spektakularne. Na szczególną uwagę czytelnika zasługują także bohaterowie. Niejednowymiarowi, zdeterminowani, balansujący między własnymi pragnieniami a wspólnym celem, który można osiągnąć dzięki umiejętnemu współdziałaniu.

Książki mogą towarzyszyć człowiekowi przez całe jego życie, aż do późnej starości. Niejednokrotnie niosą wsparcie w trudnych chwilach, bawią, koją, dostarczają dreszczu emocji. Książki dla dzieci wprowadzają najmłodszych w świat literatury, warto zatem, przynajmniej na początku tej drogi, pomóc dziecku w umiejętnym doborze lektur. Wielu dorosłych, wymieniając ulubione książki, wspomina także książki dla dzieci. To oczywisty dowód ich ogromnej mocy i pozytywnego oddziaływania na nasze życie.

Przez Agata Delanowska - Agata Delanowska Autorem tekstu jest Agata Delanowska. Doktor nauk humanistycznych, magister filologii polskiej i kulturoznawstwa. Autorka powieści dla młodzieży (wyd. Nasza Księgarnia), artykułów naukowych oraz popularnonaukowych, opowiadań, tekstów prasowych. Współpracowała z Uniwersytetem Śląskim. Obecnie zajmuje się m.in. redakcją i korektą tekstów oraz kształci literacko młodzież.