Kredyt dla zadłużonych – czy udzieli go bank?
Określenie kredyt dla zadłużonych wielu osobom kojarzy się tylko z pożyczkami pozabankowymi. Takie produkty finansowe faktycznie są dość często wybierane przez klientów z zadłużeniem. Warto jednak pamiętać, że wielu zadłużonych konsumentów ma wybór. To oznacza, że nie trzeba od razu wnioskować o pożyczkę pozabankową (chwilówkę lub pożyczkę ratalną). Alternatywą pozostaje bowiem typowy kredyt w banku. Ten wariant zwykle będzie znacznie bardziej opłacalny pod względem kosztów. Właśnie dlatego postanowiliśmy wyjaśnić, kto i kiedy może zaciągnąć bankowy kredyt dla zadłużonych (np. kredyt gotówkowy dla zadłużonych lub kredyt konsolidacyjny dla zadłużonych). Przy okazji wyjaśniamy ważne kwestie, które są związane między innymi z funkcjonowaniem Biura Informacji Kredytowej (BIK) i definicją ważnego wskaźnika finansowego (DtI).
Dlaczego warto wnioskować o kredyt dla zadłużonych?
Kredyty dla zadłużonych z banku trzeba traktować jako ciekawą alternatywę nie tylko dlatego, że są one „tańsze” kosztowo i mają niższe RRSO. Warto również zdawać sobie sprawę, że bankowa oferta kredytów dla zadłużonych osób jest szeroka. W przypadku rynku pozabankowego, zadłużona osoba może mieć problemy z pożyczeniem na przykład 50 000 zł na 7 lat. Wynika to z faktu, że firmy pożyczkowe koncentrują się raczej na mniejszych kwotach kredytów konsumenckich i ofertach z okresem spłaty nieprzekraczającym np. 3 lat – 4 lat. Warto przy okazji przypomnieć, że kredytem konsumenckim w rozumieniu przepisów jest zarówno pożyczka pozabankowa dla konsumenta, jak i kredyt bankowy oferowany konsumentowi. Konsument to osoba wykorzystująca pożyczone pieniądze do celów bezpośrednio niezwiązanych z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Kredyty dla zadłużonych z oferty banku bardzo często mogą mieć większą wartość i dłuższy maksymalny okres spłaty niż pozabankowe pożyczki dla zadłużonych. Wynika to z dwóch przyczyn. Po pierwsze, banki dokładniej „prześwietlają” osoby wnioskujące o wsparcie finansowe. Po drugie, przeciętny klient banku, który otrzymał pozytywną decyzję kredytową znajduje się w lepszej sytuacji finansowej niż osoba korzystająca z usług pozabankowych pożyczkodawców. Mniejsze ryzyko finansowe sprawia, że bankowy kredyt dla zadłużonych może być większy i bardziej długookresowy niż pożyczka pozabankowa. Dobrym przykładem jest kredyt konsolidacyjny dla zadłużonych, którego okres spłaty wynosi na przykład 10 lat, a typowa wartość oscyluje na poziomie kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Jeszcze większą wartość może mieć kredyt pod hipotekę dla zadłużonych. Chodzi o kredyt konsolidacyjny z zabezpieczeniem hipotecznym. Taki kredyt służy do połączenia długów w jedno zobowiązanie i ustalenia korzystniejszych warunków spłaty dzięki hipotece zabezpieczającej interesy banku. Warto też pamiętać o pożyczce hipotecznej, którą na dowolny cel może zaciągnąć zadłużona osoba – pod warunkiem, że ma jeszcze zdolność kredytową i odpowiednią nieruchomość. Trzeba podkreślić, że nieruchomość jako zabezpieczenie zawsze pozytywnie wpływa na koszt kredytu oraz szanse jego udzielenia. Z tą kwestią wiąże się pewna przewaga banków nad firmami pożyczkowymi. Mianowicie pozabankowi pożyczkodawcy w obecnym stanie prawnym nie mogą oferować konsumentom zobowiązań zabezpieczonych hipoteką.
Kredyty dla zadłużonych z banku są ciekawym rozwiązaniem również dlatego, że co najmniej część procedury kredytowej może przebiegać w trybie online. Krajowe banki pod wpływem konkurencji firm pozabankowych postanowiły bardziej aktywnie korzystać z Internetu podczas pożyczania pieniędzy. Dlatego bankowy kredyt gotówkowy dla zadłużonych coraz częściej jest dostępny przez Internet. Chodzi nie tylko o możliwość zamówienia przez formularz online kontaktu z doradcą bankowym lub przesłania potrzebnych dokumentów bez wychodzenia z domu. Zwykłe kredyty gotówkowe z banku (dostępne również dla mniej zadłużonych osób), coraz częściej są zaciągane w 100% online. Ewentualne zadłużenie wnioskodawcy nie ma tutaj żadnego znaczenia (o ile jest niewielkie). Właśnie dlatego istnieje możliwość, że osoba posiadająca już inne zobowiązania będzie mogła zaciągnąć kredyt online dla zadłużonych. Taki kredyt dla zadłużonych przez Internet zwykle ma jednak mniejszą wartość od maksymalnego limitu kredytu gotówkowego w danym banku. Osoba zamierzająca mimo zadłużenia pożyczyć np. 50 000 zł, często będzie musiała pofatygować się do placówki bankowej.
Skąd bank wie o zadłużeniu kredytowym klienta?
Tak jak już wspomnieliśmy, banki w porównaniu z firmami pozabankowymi dokładniej oceniają klientów wnioskujących o pieniądze. Bankowa ocena dotyczy dwóch aspektów – dochodów oraz zobowiązań danej osoby. W pierwszej kolejności zajmijmy się tym drugim aspektem, a mianowicie długami osoby wnioskującej o bankowy kredyt dla zadłużonych. Warto wiedzieć, że bank ma trzy głównie źródła wiedzy na temat długów obecnego lub potencjalnego klienta (kredytobiorcy). Jeżeli taka osoba posiada już inny kredyt w tym samym banku (np. hipoteczny), to sprawa jest oczywiście prosta. Bank nie może jednak opierać się tylko na swojej historii współpracy z klientem. Informacji o innych zobowiązaniach danej osoby dostarcza np. analiza wyciągów jej rachunku bankowego.
Oczywiście przyszły lub obecny klient wnioskujący o kredyt dla zadłużonych, wcale nie musi posiadać rachunku w tym samym banku. Wtedy analiza wpływów na konto i wydatków jest problematyczna. Co więcej, niektórzy klienci banków mają np. dwa lub trzy konta osobiste. Właśnie dlatego kluczowym źródłem informacji na temat innych zobowiązań danej osoby jest po prostu Biuro Informacji Kredytowej. Czytelnicy, którzy już kiedyś wygenerowali dla siebie raporty z BIK-u zapewne wiedzą, że w tych dokumentach można znaleźć dokładne informacje o bieżących i spłaconych zobowiązaniach. Raport BIK dostarcza też danych na temat ewentualnych opóźnień w spłacie (również historycznych – np. sprzed 2 lat). Bank w ramach współpracy z BIK-iem może swobodnie przeglądać takie oraz bardziej szczegółowe informacje dotyczące historii kredytowej. Kredytodawca ponadto widzi, czy osoba starająca się o kredyt dla zadłużonych posiada dobry scoring. Mowa o ocenie punktowej odzwierciedlającej wiarygodność kredytową danej osoby.
Warto zdawać sobie sprawę, że obecnie kredyty dla zadłużonych są bardziej bezpieczne z punktu widzenia banków niż jeszcze kilka lat temu. Wynika to z faktu, że aktualnie praktycznie wszystkie wiodące firmy pozabankowe współpracują już Biurem Informacji Kredytowej. Właśnie dlatego bank sprawdzający, czy dana osoba może bezpiecznie zaciągnąć kredyt dla zadłużonych (np. kredyt gotówkowy dla zadłużonych lub kredyt pod hipotekę dla zadłużonych), w raporcie z BIK widzi wszystkie zobowiązania kredytowe i pożyczkowe. Wyjątek stanowią tylko pożyczki bez BIK, których na rynku jest jednak coraz mniej.
Wiele osób nie wie też, że dodatkowym źródłem wiedzy o zobowiązaniach kredytowego wnioskodawcy jest ewidencja prowadzona przez Związek Banków Polskich. Mowa o systemie Bankowy Rejestr Klientów Niesolidnych. Ta baza danych zgodnie ze swoją nazwą prezentuje tylko negatywne informacje na temat klientów sektora bankowego. W Bankowym Rejestrze Klientów Niesolidnych są prezentowane personalia osób, które spóźniły się ze spłatą co najmniej przez dwa miesiące. Obecność w opisywanej bazie danych, którą prowadzi Związek Banków Polskich, znacząco zmniejsza szanse na zaciągnięcie kredytu dla zadłużonych.
Czy kredyt dla zadłużonych zwykle wymaga zaświadczeń?
Danych o aktualnych dochodach konkretnej osoby bank nie znajdzie w Biurze Informacji Kredytowej. Krajowe banki mają jednak proste sposoby na zweryfikowanie poziomu dochodów kredytowego wnioskodawcy. Służą do tego zaświadczenia o dochodach i zatrudnieniu. Dokumenty od pracodawcy nadal są standardowym elementem ubiegania się o kredyt dla zadłużonych. Stanowi to różnicę względem sytuacji dotyczącej niektórych pożyczek pozabankowych (udzielanych bez zaświadczeń). Warto wiedzieć, że krajowe banki tylko w nielicznych sytuacjach mogą zrezygnować ze sprawdzania zaświadczeń od pracodawcy. Komisja Nadzoru Finansowego pozwala na taki wariant jeśli wnioskowana kwota kredytu jest niewielka i wynosi np. 3000 zł – 4000 zł. Nie wszystkie krajowe banki korzystają jednak ze wspomnianego rozwiązania, gdyż nie jest ono dla nich obowiązkowe. Warto również pamiętać, że nawet jeśli klient sam zadeklaruje swoje dochody na podstawie oświadczenia, to bank chętnie sprawdzi np. wyciąg z jego konta osobistego. Taka weryfikacja jest łatwa jeśli wnioskodawca posiada konto w banku, od którego chce pożyczyć pieniądze.
Podejście banku do weryfikacji dochodów oraz sytuacji finansowej zależy również od tego, czy dana osoba wnioskuje o kredyt dla bardzo zadłużonych. Osoby posiadające duże długi w stosunku do dochodów, muszą się przygotować na bardziej dokładną analizę swojej kondycji finansowej i większe ryzyko odmownej decyzji kredytowej. Jeżeli bank chce przyznać kredyt dla bardzo zadłużonych klientów, to zwraca większą uwagę, czy wnioskodawcy posiadają np. umowę o pracę na czas nieokreślony i mogą przedstawić dodatkowe zabezpieczenia. Kredyt konsolidacyjny dla bardzo zadłużonych klientów banku też może być dostępny tylko po ustanowieniu dodatkowych zabezpieczeń spłaty takich jak na przykład weksel albo poręczenie. Kredyty konsolidacyjne dla zadłużonych czasem są dostępne w opcji z zabezpieczeniem hipotecznym. Może to być jedyna szansa na kredyt dla osób, które posiadają spore długi i nieruchomość nieobciążoną hipoteką. W tym kontekście warto pamiętać, że krajowe banki raczej nie chcą wpisywać swojej hipoteki na drugim miejscu (jeśli inny wierzyciel już wcześnie ustanowił hipotekę na tej samej nieruchomości).
Jak jest obliczany bezpieczny poziom zadłużenia?
Skoro już wiemy, skąd banki czerpią informacje o zadłużeniu kredytowym i pożyczkowym klientów oraz ich sytuacji finansowej, to warto wyjaśnić, jak tacy kredytodawcy oceniają bezpieczeństwo pożyczenia kolejnych pieniędzy danej osobie. Klient wnioskujący o kredyt dla zadłużonych w banku powinien wiedzieć, że pod uwagę zostaną wzięte dwie główne kwestie. Mowa o wiarygodności kredytowej oraz wskaźniku DTI. Ogólne informacje na temat wiarygodności finansowej danej osoby prezentuje scoring BIK. Warto jednak wiedzieć, że bank mogący przyznać kredyt dla zadłużonych, nie ogranicza się tylko do sprawdzenia tego scoringu. Pod uwagę jest brana również cała historia spłaty długów z ostatnich kilku lat. Bankowcy na pewno uwzględnią regularne spóźnienia w spłacie rat oraz sytuacje skutkujące windykacją lub egzekucją komorniczą zadłużenia.
Kredytodawcy sprawdzają również ewentualne wpisy na temat osoby wnioskującej o kredyt we wszystkich biurach informacji gospodarczej (potocznie zwanych rejestrami nieuczciwych dłużników). Taka weryfikacja klienta np. w bazie KRD BIG lub BIG InfoMonitor dotyczy nie tylko osób, które wnioskują o typowe kredyty dla zadłużonych. Dzięki niej można sprawdzić, czy dana osoba nie ma sporych zaległości płatniczych związanych np. z dostawą mediów lub prowadzoną działalnością gospodarczą. Wpisy w biurach informacji gospodarczej (tzw. BIG-ach) bardzo utrudniają sytuację osoby, która chciałaby zaciągnąć np. kredyt konsolidacyjny dla zadłużonych, kredyt gotówkowy dla zadłużonych, kredyt dla zadłużonych online lub kredyt pod hipotekę dla zadłużonych.
Nawet osoba posiadająca bardzo dobry (wysoki) scoring w BIK, odpowiednią historię kredytową oraz relatywnie duże dochody, niestety może zostać zakwalifikowana przez bank jako zbyt ryzykowny kredytobiorca. Taka sytuacja najczęściej ma związek z wysokim poziomem wskaźnika DtI (ang. debt to income). Wspomniany wskaźnik pokazuje aktualny lub przyszły udział wszystkich zobowiązań ratalnych w dochodzie netto gospodarstwa domowego. Krajowe banki podczas oceny, czy dana osoba będzie mogła spłacić kredyt dla zadłużonych, biorą pod uwagę szacunkową ratę tego zobowiązania i następnie doliczają ją do wcześniejszych zobowiązań ratalnych. Wynik jest następnie dzielony przez miesięczny dochód netto gospodarstwa domowego i przeliczany na procenty.
Warto pamiętać, że nie ma ogólnych limitów wskaźnika DtI. Każdy bank może sam ustalić graniczną wartość takiego indeksu. Uznaje się jednak, że jego poziom przekraczający 40% jest już ryzykowny. Kredyt dla zadłużonych z DtI wyższym niż 50%, powinny zaciągać tylko osoby o ponadprzeciętnych zarobkach. Chodzi o to, żeby po odjęciu 40% – 50% dochodu netto przeznaczonego na spłatę kredytów, klientowi pozostały pieniądze wystarczające do życia. Jeżeli wskaźnik DtI byłby zbyt wysoki po zaciągnięciu nowego kredytu, to oznacza po prostu, że wnioskodawcy brakuje zdolności kredytowej. Bankowy kredyt dla zadłużonych bez zdolności kredytowej w praktyce niestety jest niemożliwy. Nadzór finansowy zabrania bowiem bankom podejmowania zbytniego ryzyka podczas pożyczania pieniędzy.
Poniżej prezentujemy natomiast trzy przykłady, które ciekawie pokazują sposób obliczania wskaźnika DtI.
Przykład 1
Osoba wnioskująca o kredyt gotówkowy dla zadłużonych przez Internet (kredyt dla zadłużonych online), aktualnie spłaca już kredyt hipoteczny z miesięczną ratą na poziomie 1300 zł. Dochód netto przykładowego kredytobiorcy to 5000 zł miesięcznie. Kredyt dla zadłużonych online ma mieć stałą ratę wynoszącą 500 zł. Wskaźnik DtI w razie pozytywnej decyzji kredytowej będzie miał poziom 36% (((1300 zł + 500 zł)/5000 zł) x 100% = 36%) zamiast obecnych 26%. Jest to dopuszczalny wynik, ale trzeba zwrócić uwagę na możliwość wzrostu raty kredytu mieszkaniowego posiadającego zmienne oprocentowanie.
Przykład 2
Małżeństwo posiada zadłużenie związane z kredytem hipotecznym (miesięczna rata 1300 zł), dwoma kredytami gotówkowymi (raty 800 zł/m-c i 400 zł/m-c) oraz limitem z karty kredytowej (spłata miesięczna: 200 zł). Małżonkowie chcieliby zaciągnąć kredyt konsolidacyjny dla zadłużonych. Dzięki wydłużeniu okresu spłaty, miałby on ratę na poziomie 1000 zł, podczas gdy obecna suma ratalnych i niehipotecznych zobowiązań to 1400 zł/m-c. Miesięczny dochód małżonków po zsumowaniu to 8000 zł netto. Aktualny wskaźnik DtI obliczony dla tych klientów banku wynosi 34%. Po konsolidacji długów, analogiczny wynik spadnie do 29%. Istnieje zatem spora szansa, że bank zgodzi się na kredyt konsolidacyjny dla zadłużonych. Warto wiedzieć, że kredyty konsolidacyjne dla zadłużonych czasem przewidują możliwość pożyczenia pieniędzy na aktualne cele konsumpcyjne. Do tego potrzebny jest oczywiście „zapas” zdolności kredytowej.
Przykład 3
Osoba zamierzająca zaciągnąć kredyt pod hipotekę dla zadłużonych, aktualnie spłaca pożyczkę hipoteczną z miesięczną ratą 1500 zł, kredyt gotówkowy posiadający ratę 800 zł/m-c oraz pożyczkę pozabankową (rata 300 zł/m-c). Po konsolidacji długów, suma ratalnych obciążeń wyniosłaby 2200 zł zamiast 2600 zł. Niestety przykładowy dłużnik ostatnio odczuł mocny spadek dochodów, bo jego wynagrodzenie zmniejszyło się z 8000 zł netto miesięcznie do 4000 zł netto miesięcznie. W związku z powyższym, wskaźnik DtI wzrósł znacząco (z 33% do 65%). Po konsolidacji długów, analogiczny wskaźnik wyniósłby 55%. Można mieć zatem spore wątpliwości, czy bank przyzna przykładowej osobie kredyt pod hipotekę dla zadłużonych. W opisywanej sytuacji, dobrą alternatywą może być kredyt pozabankowy dla zadłużonych.
Pożyczka pozabankowa dla zadłużonych – kto może skorzystać?
Ostatni z powyższych przykładów potwierdza, że bankowy kredyt dla zadłużonych nie zawsze jest dostępny. Nie tylko zbyt wysoki poziom wskaźnika DtI może stanowić przeszkodę dla osób, które preferują bankowe kredyty dla zadłużonych. Ze względu na politykę krajowych banków i konieczność stosowania przez nie dość wysokich wymagań wobec klientów, sektor bankowy nie oferuje takich produktów finansowych jak chociażby:
- kredyty gotówkowe dla zadłużonych na oświadczenie (bez sprawdzania dochodów)
- kredyt dla zadłużonych przez Internet i bez zaświadczeń
- kredyt bez BIK dla zadłużonych
- kredyt dla zadłużonych w BIK przez Internet
- kredyt dla bardzo zadłużonych z niskim dochodem
- kredyt konsolidacyjny dla bardzo zadłużonych z niskimi dochodami
- kredyt dla zadłużonych bez zdolności kredytowej
- trudne kredyty dla zadłużonych
- kredyt dla zadłużonych z komornikiem
- kredyty dla zadłużonych w BIK
Każdej z wymienionych powyżej ofert trzeba będzie szukać w firmach pożyczkowych. Nie zawsze jest to jednak łatwe. Przykładowo kredyt bez BIK dla zadłużonych może zaoferować tylko firma pożyczkowa, która nadal nie współpracuje z Biurem Informacji Kredytowej. Niewielki wybór dotyczy również takich ofert jak kredyty dla zadłużonych w BIK oraz trudne kredyty dla zadłużonych. Osoby zainteresowane tymi kredytami (pożyczkami), które mogą wskazać wiarygodnego żyranta albo posiadają wartościowe ruchomości pod zastaw (np. samochód), na pewno będą miały większe szanse na otrzymanie pozabankowego finansowania. Jeżeli zaś chodzi o kredyty dla zadłużonych z komornikiem, to są one najtrudniej dostępne. W przypadku takich ofert, również wymagane może być dodatkowe poręczenie wypłacalnej osoby albo ustanowienie zastawu (najczęściej na niezajętym samochodzie). Kredyt dla zadłużonych z komornikiem niestety będzie bardzo problematyczny jeśli egzekucja komornicza się już rozpoczęła.
Kredyty pozabankowe dla zadłużonych (kredyty gotówkowe dla zadłużonych) są produktami finansowymi, których nie chce oferować wielu wiodących i znanych pożyczkodawców. Nawet firmy pozabankowe o wiele bardziej wolą klientów w stosunkowo dobrej kondycji finansowej. Właśnie dlatego pozabankowe kredyty dla zadłużonych w praktyce są dość rzadką ofertą. Takie kredyty czasem proponują mniej znane firmy pozabankowe. Każdorazowo trzeba zatem sprawdzić opinie na temat danego pożyczkodawcy. Można to zrobić na przykład wpisując do wyszukiwarki internetowej frazę „kredyt dla zadłużonych opinie (nazwa firmy)”. Dobrą wiadomością jest natomiast fakt, że osoba wybierająca kredyt pozabankowy dla zadłużonych (na prywatne cele), będzie podlegała takiej samej ochronie prawnej jak klient banku. Oznacza to między innymi możliwość odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni (bez podania przyczyny) i konieczność przestrzegania limitów wysokości kosztu pozaodsetkowego przez firmę pożyczkową.
Trzeba natomiast pamiętać, że trudne kredyty pozabankowe dla zadłużonych nie są udzielane całkowicie przez Internet. Takie oferty wymagają bowiem dokładniejszej analizy sytuacji klienta i dodatkowych formalności (związanych np. z poręczeniem). Pozabankowy kredyt online dla zadłużonych, czyli standardową ofertę pożyczkową mogą wybrać osoby, których długi nie są duże. W tym kontekście warto pamiętać, że firmy pozabankowe również mają wgląd do BIK-u i dzięki temu widzą wszystkie zobowiązania ratalne wnioskodawcy (również z banków).
Pozabankowy kredyt dla zadłużonych bez zdolności kredytowej niestety jest niemożliwy. Różnica względem oferty banków polega natomiast na tym, że kredyty dla zadłużonych z firm pozabankowych są udzielane również przy wyższej wartości wskaźnika DtI. Istnieje także pewna szansa, że firma pozabankowa zgodzi się na kredyt dla zadłużonych w BIK (pomimo sprawdzania tej ewidencji). W takiej sytuacji, może być potrzebny jednak żyrant (poręczyciel). Warto pamiętać, że kredyty pozabankowe dla zadłużonych bez dodatkowych zabezpieczeń takich jak poręczenie lub weksel, najczęściej są udzielane tylko w przypadku małych kwot i krótkich okresów spłaty. Wyjątek stanowi sytuacja osób, które mają niskie zadłużenie (np. ratę 500 zł przy dochodzie 4000 zł miesięcznie). Tacy klienci mogą śmiało korzystać ze standardowych ofert pożyczkodawców.