Kompleksowy poradnik żywienia psa
Właściwe żywienie psa to jeden z najważniejszych elementów prawidłowej opieki nad czworonożnym podopiecznym. Nic więc dziwnego, że jest przedmiotem gorących dyskusji i zaciekłych sporów. Wielu właścicieli domowych zwierzaków zadaje sobie pytanie, jak karmić psa, by mógł zawsze cieszyć się doskonałym zdrowiem i świetnym samopoczuciem. Czy zdecydować się na samodzielne przygotowanie posiłków, czy raczej sięgnąć po gotowe żywieniowe rozwiązania? Ile razy dziennie karmić psa? Jak skomponować menu pupila? Czym nie karmić psa? Jaka karma dla psa będzie najlepsza? Przedstawiamy wszystkie najważniejsze informacje na temat karmienia naszych pupili.
Prawidłowe żywienie psa
Sposób żywienia to kluczowy element psiego życia, oddziałujący zarówno na kondycję fizyczną, jak i samopoczucie psychiczne. W dużej mierze to właśnie od niego zależy stan zdrowia i długość życia domowych zwierzaków. Odpowiednia podaż składników budulcowych, energetycznych i regulujących jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu czworonogów. Niedobory poszczególnych komponentów szybko odbijają się na zdrowiu psiaków. Jeśli nie zapewnimy im odpowiedniej ilości tłuszczów, białek czy witamin, nie będą miały siły ani ochoty na radosne harce. Osłabieniu ulegną mechanizmy obronne ich organizmu, przez co staną się szczególnie podatne na choroby. Spadnie także wydolność fizyczna i sprawność intelektualna. Równie poważne zagrożenie dla zdrowia stanowi jednak dostarczanie zwierzakom nadmiernych dawek składników pokarmowych. Karmienie psa pokarmami wysokotłuszczowymi czy wysokowęglowodanowymi może prowadzić do problemów trawiennych i otyłości.
Jak karmić psa na różnych etapach jego życia?
Żywieniowe potrzeby czworonogów ulegają znaczącym zmianom w poszczególnych fazach życia. Karmienie psa na etapie szczenięctwa ma niebagatelny wpływ na jego przyszłe kulinarne upodobania. Warto więc ze szczególną rozwagą podejść do komponowania diety czworonożnych juniorów. Jak karmić szczeniaka? Jak karmić młodego psa? Szczenięta i młode czworonogi, które intensywnie rosną i rozwijają się, mają wysokie zapotrzebowanie na energię i składniki budulcowe. Potrzebują zatem pokarmu o większej zawartości kalorii i białka niż dorosłe psy. Pokarmy stałe można zacząć wprowadzać do diety maluchów począwszy od 4. tygodnia ich życia.
Niezalecane są także wysoko przetworzone produkty, zawierające sztuczne konserwanty, barwniki i wzmacniacze smaku. W diecie szczeniąt i młodych psów nie może natomiast zabraknąć składników wspierających rozwój mózgu (zwłaszcza kwasów tłuszczowych DHA i EPA) i wzmacniających naturalne mechanizmy obronne (prebiotyki, przeciwutleniacze). W okresie szczenięctwa należy też zatroszczyć się o różnorodność dań w psim menu. Przyzwyczajenie młodego zwierzaka do różnych pokarmów ułatwia modyfikowanie jego menu w przyszłości i zapobiega selektywności w wyborze pożywienia. Kiedy natomiast trzeba zacząć karmić psa pokarmami dla dorosłych czworonogów? Psom ras małych możemy serwować je po ukończeniu 10. miesiąca życia, średnim czworonogom – 12. miesiąca, a dużym i olbrzymim – dopiero gdy przekroczą 18-24 miesiąc.
Dorosłość to u psiaków czas stabilizacji. Zwierzaki nie potrzebują już tyle energii, co szczenięta, i mogą w końcu w pełni cieszyć się smakiem różnorodnych produktów. Potrzeby żywieniowe psów są jednak silnie zindywidualizowane. Aby więc określić, jak karmić psa, który osiągnął dojrzałość, warto przeanalizować jego: gabaryty, cechy rasowe, stan zdrowia, poziom aktywności i preferencje smakowe. Wszystkie te czynniki trzeba więc wziąć pod uwagę, komponując posiłki dla dorosłych podopiecznych.
Żywienie psa w zależności od wielkości i rasy
Żywienie psa w dużej mierze zależne jest od jego cech rasowych. Często wiążą się one z predyspozycjami do pewnych schorzeń, przed którymi mogą uchronić zwierzaki odpowiednie działania dietoprofilaktyczne. Zaleca się, aby dietę czworonogów wzbogacać o składniki funkcjonalne, które będą wspierać newralgiczne punkty ich organizmu. Jeśli więc nasz pupil ma skłonność do chorób przewodu pokarmowego, możemy włączyć do jego diety prebiotyki. Zwierzakom obdarzonym delikatną skórą warto z kolei podawać oleje rybne. Dobrym rozwiązaniem dylematu, jak karmić psa rodowodowego, jest też stosowanie gotowych receptur dedykowanych rasom.
Jak karmić małego psa, a jak potężnego czworonoga? Psy ras miniaturowych potrzebują bardziej skoncentrowanego pokarmu niż duże i olbrzymie psy. Małe psy dodatkowo bywają dość wybredne, dlatego warto podawać im pokarmy o podwyższonej smakowitości. Zmorą niewielkich czworonogów są problemy stomatologiczne, dlatego w ich diecie nie może zabraknąć pokarmów ułatwiających oczyszczanie zębów i ograniczających odkładanie się kamienia nazębnego. Sucha karma dla psa miniaturowego musi odznaczać się także odpowiednią teksturą i wielkością – dostosowanymi do drobnego uzębienia. Czym karmić małego psa? W jadłospisie drobnych czworonogów niejednokrotnie doskonale sprawdzą się formuły dermatologiczne czy sportowe (active). W wielu przypadkach właściwym wyborem może być także karma hypoalergiczna dla psa lub karma dla psa bez zbóż.
Psy ras średnich nie wykazują szczególnych potrzeb pokarmowych. Można więc bardziej skupić się na ich indywidualnych upodobaniach. Wiele średnich czworonogów charakteryzuje się dużą ruchliwością, dlatego zasadne może być serwowanie im pokarmów dla psów aktywnych, dostarczających dodatkowej dawki energii i wspierających sprawność fizyczną. Dobra sucha karma dla psa średniego to często produkt wysokoenergetyczny, bogaty w wartościowe białko.
Psy ras dużych i olbrzymich są z kolei najbardziej narażone na problemy ze stawami. By nie dopuścić do nadmiernego obciążenia układu ruchu, trzeba stale kontrolować kaloryczność ich posiłków. Czym karmić psa rasy dużej lub olbrzymiej? Jeśli nasz pupil nadmiernie przybiera na wadze, pomocna może okazać się karma odchudzająca dla psa. Dietę potężnych czworonogów warto ponadto uzupełnić dodatkami chroniącymi stawy (m.in. glukozaminą, chondroityną) i ułatwiającymi utrzymanie silnych, nieotłuszczonych mięśni (np. L-karnityną). Psy ras dużych i olbrzymich mają bardzo wrażliwy przewód pokarmowy, dlatego potrzebują lekkostrawnego i dobrze przyswajalnego pożywienia, o strukturze zachęcającej do dokładnego żucia i wolnego jedzenia.
Jak często karmić psa?
Duży wpływ na to, jak często karmić psa, ma typowy przebieg dnia. Rozkład posiłków powinien być starannie dostosowany do planu spacerów. Intensywne ćwiczenia przed i bezpośrednio po posiłkach nierzadko wywołują u zwierzaków problemy trawienne. Zwiększają one również ryzyko skrętu żołądka. Przerwa między posiłkiem a spacerem powinna wynosić przynajmniej 2 godziny (w przypadku psów dużych i olbrzymich nawet 4-6 godzin). Po przechadzce warto natomiast odczekać chociaż 30 minut przed podaniem podopiecznemu pożywienia.
Czym karmić psa?
Istnieje wiele modeli żywienia czworonogów. Wszystkie mają swoje wady i zalety. Każdy właściciel musi więc samodzielnie zdecydować, jak karmić psa. Jednym z najpopularniejszych rozwiązań jest żywienie psa gotową karmą. Dieta czworonoga może opierać się na suchej lub mokrej karmie pełnoporcjowej. Produkty te są odpowiednio zbilansowane, a co za tym idzie – mogą stanowić dla zwierzaka wyłączne źródło wszystkich niezbędnych do życia składników. Karmienie psa gotowymi pokarmami jest bardzo wygodne. W takim przypadku nie musimy martwić się bowiem o samodzielne pozyskiwane odpowiednich produktów żywnościowych ani o właściwe komponowanie posiłków. Nie ma też problemu z określeniem i odmierzeniem porcji pokarmowych. Wśród gotowych karm nie brakuje produktów o unikalnej recepturze, odpowiednich nawet dla psiaków wybrednych czy mających problemy zdrowotne. Stały skład psich posiłków zapobiega ponadto problemom trawiennym.
Nie da się jednak ukryć, że karmienie psa tylko jednym typem pokarmu może prowadzić do żywieniowej monotonii. Właśnie dlatego wielu psich właścicieli decyduje się na tzw. żywienie mieszane. Polega ono na podawaniu czworonogowi zarówno karmy suchej, jak i mokrej. Różne typy pokarmu zwiększają atrakcyjność posiłków, pobudzają zmysły czworonogów i wyostrzają apetyt. Żywienie mieszane czyni zwierzaka bardziej otwartym na ewentualne zmiany w jadłospisie i ogranicza ryzyko selektywności w doborze pożywienia. Z powodu znacznych różnic w kaloryczności obu pokarmów prawidłowe zbilansowanie diety pupila może przysparzać jednak pewnych trudności. Konieczna jest też konsekwencja w mieszaniu pożywienia – w innym wypadku u pupila mogą pojawiać się zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
Jak karmić psa zgodnie z jego prawdziwą naturą? W ostatnich latach nie bez powodu ogromną popularność zyskała dieta BARF. Jej głównym założeniem jest karmienie psa dostosowane do jego naturalnych przystosowań i upodobań. Orędownicy żywienia naturalnego dążą do tego, by menu domowych podopiecznych było jak najbardziej zbliżone do jadłospisu ich dzikich krewnych. W modelu BARF podstawę posiłków stanowi surowe mięso, którego udział w diecie czworonogów powinien wynieść około 50%. Niezbędnymi produktami są ponadto różnorodne podroby, kości, warzywa i owoce, które muszą być oferowane zwierzakom w ściśle określonych proporcjach. W BARF-ie stosuje się też odpowiednie suplementy (np. algi morskie, drożdże, oleje rybne), które mają uzupełniać menu czworonoga o niektóre składniki. Dieta oparta na surowych produktach jest zgodna z psią naturą, a co za tym idzie – zwykle doskonale spełnia oczekiwania zwierzaków i pozwala im realizować typowe zachowania pokarmowe. Składniki niepoddane obróbce termicznej wyróżniają się wysoką wartością odżywczą. Aby właściwie zbilansować posiłki psa, trzeba jednak wykazać się pewną wiedzą. Istnieje też niewielkie ryzyko transmisji patogenów wraz z surowym pożywieniem. Zagrożenie dla zdrowia czworonogów mogą stanowić również kości. W wyniku ich spożywania u psa może dojść do perforacji jelit lub złamań zębów.
Rodzaje karm dla psa
Oferta pokarmów dla psów jest niezwykle bogata i różnorodna. Według głównego podziału wyróżnia się pokarmy pełnoporcjowe i uzupełniające. Jaka karma dla psa może być podstawą diety? Wyłącznie pełnoporcjowa. Karmy uzupełniające odgrywają natomiast rolę przekąsek lub dodatków. Nie są one w stanie zapewnić zwierzakom wszystkich potrzebnych substancji, ale mogą urozmaicić i wzbogacić ich jadłospis. Wybierając przysmaki dla psa, zawsze powinniśmy zwrócić uwagę na ich jakość. Należy unikać kalorycznych przekąsek, które oprócz walorów smakowych nie mają znaczącej wartości odżywczej. Dobrym wyborem są natomiast przysmaki funkcjonalne (wspierające profilaktykę zdrowotną) i naturalne suszone smakołyki, takie jak np. żwacze wołowe.
Poszczególne pokarmy można podzielić na klasy cenowo-jakościowe. Jaka karma dla psa jest najbardziej wartościowa? Najlepsza karma dla psa klasyfikowana jest jako super premium. Produkty należące do tej grupy można precyzyjnie dobrać do indywidualnych preferencji i potrzeb zwierzaków związanych z ich wiekiem oraz predyspozycjami rasowymi. Pokarmy super premium zawierają dodatki funkcjonalne i unikalne regionalne składniki, mające wspierać organizmy psiaków. Dobra karma dla psa zwykle odznacza się też wysoką zawartością białka zwierzęcego i niską zawartością węglowodanów. Zalet tych nie mają natomiast produkty standardowe i ekonomiczne. Tania karma dla psa na ogół pozbawiona jest właściwości prozdrowotnych. W jej składzie dominują ciężkostrawne zboża. Niski jest w niej udział mięsa. Nie zawsze można poznać dokładny skład takiego produktu. Producenci ujawniają bowiem tylko kategorie składników (np. mięso, zboża), a nie dokładne komponenty (np. mięso drobiowe, wątroba z kurczaka, ryż). Cena nie zawsze jednak trafnie odzwierciedla jakość pożywienia. Wiele produktów w całkiem przystępnych cenach można z powodzeniem zaoferować czworonogom. Tania karma dla psa nie zawsze jest zatem złym wyborem.
Nowoczesne pokarmy są też odpowiedzią na najczęstsze żywieniowe problemy czworonogów. Karma odchudzająca dla psa wyróżnia się zredukowaną zawartością tłuszczu i kalorii oraz podwyższoną zawartością błonnika. Zawiera również dodatki wspomagające utratę masy ciała (np. L-karnitynę). Karma dietetyczna dla psa zapewnia zwierzakowi długie uczucie sytości i ogranicza pobór kalorii, dlatego jest rekomendowana w przypadku nadwagi czy otyłości. Warto podawać ją czworonożnym łakomczuchom. Pomóc uporać się z alergią pokarmową może z kolei karma hypoalergiczna dla psa. Z jej receptury wyeliminowano składniki najczęściej wywołujące u zwierzaków alergie. Karma hypoalergiczna dla psa bazuje zwykle na niepospolitych rodzajach mięsa (np. kaczka, dziczyzna), z którymi większość czworonogów nie styka się na co dzień. Aby ograniczyć u czworonogów reakcje alergiczne, niektóre składniki (np. białka) pożywienia poddaje się hydrolizie. Jeśli rozpoznamy przyczynę uczulenia u pupila, możemy włączyć do jego menu karmę bytową pozbawioną problematycznego surowca. Bardzo często u zwierzaków stwierdza się alergię na drób, dlatego dużą popularnością cieszy się karma dla psa bez kurczaka. Zarówno w celach diagnostycznych, jak i terapeutycznych można stosować u czworonożnych alergików pokarmy monobiałkowe, bazujące wyłącznie na jednym źródle protein. W ramach koncepcji diety o ograniczonej zawartości składników stworzona została ponadto karma bezzbożowa dla psa. Wskazania do jej stosowania stanowi przede wszystkim alergia i nietolerancja pokarmowa. Karma dla psa bez zbóż jest też godna polecenia w przypadku problemów trawiennych. Powinny spożywać ją czworonogi obdarzone wrażliwym przewodem pokarmowym, które nie tolerują ciężkostrawnych składników.
Na ofertę pokarmów duży wpływ mają też aktualne trendy żywieniowe. Zainteresowanie BARF-em zaowocowało stworzeniem karmy biologicznie odpowiedniej, której receptura ma odzwierciedlać skład naturalnego menu czworonogów. Pokarm holistyczny ma z kolei wspomagać pracę całego psiego organizmu. W jego skład wchodzą więc liczne składniki o działaniu prozdrowotnym. Różnorodność regionalnych składników i naturalność to natomiast główne atuty pokarmu slow food. Tego typu pożywienie ma przywrócić czworonogom przyjemność płynącą z jedzenia. Sporo kontrowersji wzbudza natomiast wegańska karma dla psa. Choć czworonogi potrafią przystosować się do spożywania pokarmów roślinnych, zdania co do tego, czy powinny żywić się tylko nimi, są podzielone. W toku udomowienia w układzie enzymatycznym naszych podopiecznych zaszły zmiany umożliwiające im efektywne trawienie skrobi. Produkty zwierzęce są jednak dla psów lepszym źródłem pełnowartościowego białka. Mięso, jako jeden z głównych elementów naturalnej psiej diety, idealnie trafia też w gust naszych podopiecznych. Na ogół nie zaleca się zatem, aby wegańska karma dla psa była podstawą diety. Po tego typu formuły warto natomiast sięgnąć, jeśli pupil jest uczulony na składniki pochodzenia zwierzęcego. Mogą być one również ciekawym żywieniowym urozmaiceniem dla czworonożnych smakoszy.
Czego nie może jeść pies?
Witaminy dla psa
Witaminy to niezbędny element prawidłowo zbilansowanej psiej diety. Jako składniki regulujące koordynują przebieg niemal wszystkich procesów zachodzących w organizmie. Jak karmić psa, aby zapewnić mu odpowiednią dawkę witamin? Psy mogą czerpać witaminy zarówno z pokarmów zwierzęcych, jak i roślinnych. Bogatym źródłem wielu witamin są warzywa i owoce. Nasz pupil znajdzie je też w gotowych karmach pełnoporcjowych. Co więcej, organizm psiaków jest w stanie w pewnym stopniu samodzielnie syntezować niektóre witaminy (np. wit. K, C). Kiedy należy więc sięgnąć po witaminy dla psa? Tego typu suplementy są zalecane przede wszystkim w przypadku zwiększonego zapotrzebowania na składniki regulujące. Dodatkowej porcji witamin często potrzebują psy chore, przechodzące rekonwalescencję i zestresowane. Witaminy dla psa mogą wzmocnić mechanizmy obronne u szczeniąt w okresie tzw. luki immunologicznej (między 4. a 12. tygodniem życia). Specyfiki tego typu warto ponadto włączyć do diety czworonogów w podeszłym wieku. Witaminy dla psa seniora mają za zadanie opóźnić procesy starzenia, wspomóc odporność, poprawić pamięć i koncentrację. Szczególnie przydatne są przeciwutleniacze (wit. A, E i C) oraz witaminy regulujące funkcjonowanie układu nerwowego (np. B6). Suplementy witaminowe mogą ograniczyć również problemy z okrywą włosową u czworonoga. Niebagatelny wpływ na stan futra mają m.in. biotyna (wit. B7) i kwas pantotenowy (wit. B5). Witaminy dla psa na sierść przyspieszają regenerację włosa, dlatego warto podawać je w okresie linienia. Gotowe preparaty multiwitaminowe są też wskazane dla psiaków karmionych domowymi posiłkami. W samodzielnie komponowanych daniach nierzadko brakuje pewnych składników. Aby nie doprowadzić do niebezpiecznych dla pupila niedoborów, należy regularnie uzupełniać jego dietę odpowiednimi suplementami. Zawsze warto jednak upewnić się, czy nasz ulubieniec rzeczywiście ich potrzebuje, udając się na konsultację z weterynarzem lub dietetykiem zwierzęcym.
Mycie zębów psa
![]() | GoldenLine. | Marta Majewska Autorem tekstu jest Marta Majewska, absolwentka hodowli i ochrony zwierząt towarzyszących i dzikich (SGGW) oraz dziennikarstwa i komunikacji społecznej (UW). Dyplomowana zoopsycholog, stale poszerzająca swoją wiedzę na licznych kursach i szkoleniach. Z pasji dziennikarka – autorka wielu artykułów o tematyce zoologicznej dla portali internetowych i czasopism branżowych. Odsyłamy do profilu Marty Majewskiej na