Projekt „Dla Niepodległej” realizowany był w 2018 r. i 2019 r. w różnych miejscach Polski. Jego nadrzędnym celem było uczczenie niezwykle ważnego dla Polaków wydarzenia, jakie stanowiła 100 rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę.
Projekt „Dla Niepodległej” – jak to się zaczęło?
100 rocznica odzyskania niepodległości, wynikająca z faktu, że w 1918 r. Polska powróciła na mapy świata, obchodzona była w całym kraju od początku 2018 r. Jednocześnie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przygotowało i koordynowało szeroko zakrojony Program Wieloletni „Niepodległa” na lata 2017 – 2021, a projekt „Dla Niepodległej” stał się jednym z jego elementów.
Inicjatorami projektu „Dla Niepodległej” były spółki PERN S.A. i Bank Pocztowy S.A., które jako partnerów pozyskały dwa polskie centralne archiwa państwowe – Narodowe Archiwum Cyfrowe i Archiwum Akt Nowych. Decyzja dotycząca realizacji tego przedsięwzięcia została przypieczętowana w październiku 2017 r. przez podpisanie listu intencyjnego w sprawie rozpoczęcia wspólnych działań. W dokumencie zadeklarowana została chęć współpracy w zakresie inicjowania i przeprowadzenia działań wiążących się z obchodami 100 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Sygnatariusze, czyli przedstawiciele PERN S.A., Banku Pocztowego S.A., Narodowego Archiwum Cyfrowego i Archiwum Akt Nowych oświadczyli też, że realizacja projektu wynika z troski o kształtowanie patriotyzmu młodych ludzi w Polsce, a także potrzebę prowadzenia działań, które służyć będą promocji kultury polskiej i tożsamości narodowej, ponadto będą przekazywać historię Polski niepodległej.
Cele projektu „Dla Niepodległej”
Projekt „Dla Niepodległej” będąc elementem obchodów 100 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę, miał podstawowy cel, czyli uczczenie tego jubileuszu. Jako cele szczegółowe organizatorzy inicjatywy podawali umocnienie wspólnoty obywatelskiej łączącej Polaków i skłonienie ich do zaangażowanego uczestniczenia w wydarzeniach poświęconych rocznicy. Projekt „Dla Niepodległej” miał przy tym dotrzeć zarówno do osób przebywających na terenie Polski, jak i tych Polaków, którzy znajdowali się poza jej granicami.
Za sprawą przedsięwzięcia jego inicjatorzy pragnęli także przypomnieć i pogłębić wiedzę społeczeństwa polskiego na temat najdonioślejszych wydarzeń, których owocem była niepodległość, którą Polska odzyskała po 123 latach nieobecności na mapie Europy. Projekt miał też upowszechniać informacje o tym, jak wyglądał proces kształtowania się nowej Polski w pierwszych latach międzywojnia.
„Dla Niepodległej” – działania skierowane do młodzieży
Dzieci i młodzież zostały wskazane przez organizatorów projektu „Dla Niepodległej” jako jego główni odbiorcy, dlatego większość podjętych działań skierowana została do szkół, ale też innych instytucji, których oferta przeznaczona jest dla osób małoletnich. Tego typu instytucjom w ramach projektu przekazano w 2018 r. i 2019 r. wiele bardzo interesujących materiałów edukacyjnych, które miały służyć za pomoce dydaktyczne zwłaszcza w czasie lekcji historii.
Z dużym zainteresowaniem spotkały się przedmioty i dokumenty zgromadzone w pakiecie nazwanym „Teczka sztubaka – pokolenie Niepodległej”. Uczniowie szkół mogli wziąć do ręki i w praktyczny sposób zapoznać się z rzeczami używanymi na co dzień przez ich rówieśników 100 lat wcześniej, takich jak ówczesne banknoty polskie, koperty ze znaczkiem, polskie gazety czy zabawki (piłka „zośka”). Mogli też spróbować sił np. w składaniu flagi Polski czy obejrzeć film poświęcony Józefowi Piłsudskiemu pt. „Od Komendanta do Marszałka”.
Do tego typu placówek edukacyjnych i kulturalno-oświatowych trafiły również plansze edukacyjne w formie kalendarza na 2018 r. (a dokładnie na okres od listopada 2017 r. do grudnia 2018 r.). Każda z 14 planszy poświęcona była innej ważnej dla Polski postaci z pocz. XX wieku i na każdej znajdowało się zdjęcie danej osoby, jej opis i zdjęcie nawiązujące do ważnego wydarzenia, w którym uczestniczyła owa postać. Przykładowo plansze pozwalały zapoznać się z sylwetkami takich osób jak: Wincenty Witos, Eugeniusz Kwiatkowski, Zofia Moraczewska, Józef Haller, Władysław Sikorski, Ignacy Jan Paderewski czy Józef Piłsudski. Kalendarium zamieszczone na planszach zaprojektowane zostało w taki sposób, by łatwo można się go pozbyć, a plansze mogły służyć po zakończeniu 2018 r. jako pomoce edukacyjne.
Ponadto projekt „Dla Niepodległej” objął też opracowanie i udostępnienie scenariuszy lekcji poświęconych odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Te i inne materiały edukacyjne można było pobrać z Internetu ze specjalnej strony internetowej. Aby zachęcić młodzież do poznawania historii Polski, na stronie ogłaszano też konkursy wiedzy związanej z tematyką 100 rocznicy odzyskania niepodległości dla dzieci i młodzieży.
Wystawa „W drodze do niepodległości” – wydarzenie dla każdego
Jak widać, PERN S.A., Bank Pocztowy S.A., Narodowe Archiwum Cyfrowe i Archiwum Akt Nowych przygotowały wiele działań z myślą o młodszych Polakach. Jednak projekt „Dla Niepodległej” nie ograniczał swojego zasięgu tylko do uczniów – bardzo ważnym jego elementem była bowiem mobilna wystawa „W drodze do niepodległości”, która odwiedziła kilkaset miejsc w całej Polsce. Ekspozycja najczęściej prezentowana była w szkołach, ale też w bibliotekach, urzędach pocztowych i rozmaitych placówkach o profilu kulturalnym i oświatowym, a wstęp wolny był dla wszystkich chętnych niezależnie od wieku.
„W drodze do niepodległości” to wystawa złożona z 30 tablic, których tematem było odzyskanie niepodległości przez Polskę i wydarzenia, które wpłynęły na jej kształt tuż po I wojnie światowej (np. reforma Grabskiego). Ogromne znaczenie dla wysokiej wartości tego działania projektowego miał fakt, że wystawa przygotowana została przy wykorzystaniu archiwalnych zdjęć i skanów dokumentów użyczonych przez Narodowe Archiwum Cyfrowe i Archiwum Akt Nowych.
Inicjatorzy i partnerzy projektu „Dla Niepodległej”
Narodowe Archiwum Cyfrowe – instytucja stanowiąca centralne archiwum państwowe, która odpowiada za przechowywanie, ewidencję, udostępnianie i promowanie online dokumentacji fotograficznej, filmowej i dźwiękowej. Instytucja zajmuje się cyfryzacją materiałów archiwalnych o charakterze analogowym i przechowywaniem e-dokumentacji instytucji administracji państwowej, tworzy niezbędne dla realizacji swoich celów systemy i infrastrukturę IT oraz edukuje w zakresie digitalizacji dokumentów. Misją NAC jest kształtowanie nowoczesnego społeczeństwa, które jest świadome swej przeszłości.
Narodowe Archiwum Cyfrowe wspierało projekt „Dla Niepodległej” od strony merytorycznej.
Archiwum Akt Nowych – instytucja stanowiąca centralne archiwum państwowe powołana jeszcze w 1919 r. przez naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego. Jej głównym zadaniem jest gromadzenie i przechowywanie materiałów archiwalnych stworzonych od 1918 r. na skutek działania władz państwowych oraz centralnych organów władzy i administracji państwowej, a także innych centralnych jednostek organizacyjnych.
Archiwum Akt Nowych wspierało projekt „Dla Niepodległej” od strony merytorycznej.
PERN S.A. – przedsiębiorstwo, które jest liderem logistyki surowcowo-paliwowej w Polsce zapewniającym bezpieczeństwo energetyczne kraju w obszarze dostawy ropy naftowej. Firma jest jednoosobową spółką akcyjną Skarbu Państwa.
Bank Pocztowy S.A. – polski komercyjny bank detaliczny, który działa w strategicznym partnerstwie z Pocztą Polską S.A.
Realizacja projektu „Dla Niepodległej”
Pro & Com – agencja PR odpowiedzialna była za przygotowanie koncepcji i nadzorowanie realizacji projektu „Dla Niepodległej”.
„Dla Niepodległej” – patronaty
Patronat honorowy:
Minister Edukacji Narodowej
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Patronat medialny:
Polskie Radio
KAI