Aromatyczna, pobudzająca i pełna głębi smaku – kawa to jeden z najczęściej wybieranych napojów na świecie. Dla jednych picie kawy to poranny rytuał, bez którego nie wyobrażają sobie rozpoczęcia dnia, dla innych przydatny zastrzyk energii w ciągu wielogodzinnej pracy. Ale wielu kawoszy nie zna odpowiedzi na bardzo ważne pytanie: czy kawa jest zdrowa? Czy może raczej stanowi używkę, która przynosi więcej szkody niż pożytku?
Jeśli pytanie „czy kawa jest zdrowa?” nurtuje i Ciebie, przyjrzyj się z nami zarówno korzyściom, jak i zagrożeniom związanym z piciem kawy. Opierając się na badaniach naukowych, sprawdzimy, jaka ilość kawy jest bezpieczna, które jej rodzaje są najbogatsze w wartościowe składniki odżywcze, a które lepiej ograniczać. Dowiesz się także m.in.: czy kawa rozpuszczalna jest zdrowa, jakie właściwości ma kawa zbożowa oraz czy dodatek mleka zmienia działanie napojów kawowych.
Czy kawa jest zdrowa? Argumenty na „tak”
Zacznijmy od pozytywów, gdyż jak pokazują badania, jest ich naprawdę wiele. Kawa okazuje się być źródłem cennych związków bioaktywnych, które korzystnie wpływają na funkcjonowanie organizmu człowieka. Regularne, ale od razu zaznaczmy, umiarkowane spożycie kawy, wiąże się z licznymi korzyściami zdrowotnymi. Jak wykazują badania naukowe, kawa wpływa dobroczynnie nie tylko na układ nerwowy, ale również na różne organy, wspierając ich pracę i zmniejszając ryzyko wielu chorób. Czas na konkrety.
Kawa a układ nerwowy – poprawa koncentracji i funkcji mózgu
I bez naukowych raportów wszyscy doskonale wiemy, że podstawowym efektem picia kawy jest pobudzenie i poprawa koncentracji. To zasługa kofeiny – naturalnego stymulanta, który blokuje receptory adenozyny w mózgu, dzięki czemu redukuje uczucie zmęczenia i poprawia czujność. Dodatkowo kofeina rozszerza naczynia krwionośne w mózgu, zwiększając jego ukrwienie, co sprzyja lepszej pracy całego układu nerwowego.
Kawa zawiera także pewne związki chemiczne o udowodnionym pozytywnym wpływie na zdrowie mózgu. Przykładowo trygonelina, obecna w ziarnach kawy, podczas palenia przekształca się w niacynę (witaminę B3), która jest kluczowym elementem dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Z kolei obecne w kawie polifenole działają przeciwutleniająco i przeciwzapalnie, pomagając chronić komórki nerwowe przed uszkodzeniami oraz uszczelniając naczynia krwionośne.
Tak więc doraźne skutki spożywania kawy to jedno, natomiast równie interesujące są efekty długoterminowe. Liczne nowsze badania wskazują na to, że osoby regularnie spożywające kawę mają niższe ryzyko zachorowania na schorzenia neurodegeneracyjne typu choroba Alzheimera czy Parkinsona w porównaniu do osób, które jej unikają. Podając za Reginą Wierzejską, wedle niektórych badań kawa obniża ryzyko choroby Alzhaimera o 30%, a wedle innych wypicie 3 do 5 filiżanek w ciągu doby minimalizuje je nawet o 65% (artykuł „Can coffee consumption lower the risk of Alzheimer’s disease and Parkinson’s disease? A literature review” – publikacja w „Archives of Medical Science”). Kwestia ta nie jest jak na razie ostatecznie wyjaśniona, jednak ogólnie substancje zawarte w kawie spowalniają procesy starzenia się mózgu. Badania w tym zakresie są wyjątkowo optymistyczne: osoby regularnie pijące kawę przez całe życie mogą dłużej zachować sprawność poznawczą, a seniorzy-kawosze często wykazują lepszą pamięć i koncentrację w porównaniu do swoich rówieśników, którzy po kawę sięgają rzadko lub w ogóle.
Kawa jako wsparcie dla serca i układu krążenia
Co ciekawe, niektóre badania naukowe przynoszą wyniki przeczące dotychczasowym poglądom dotyczącym działania konkretnych substancji na organizm człowieka. Kawa jest tego świetnym przykładem. Przez wiele lat sądzono, że jej działanie na pracę i kondycję serca jest negatywne, jednak nowsze badania sugerują coś zupełnie innego. Umiarkowane spożycie kawy może wręcz zmniejszać ryzyko niektórych chorób sercowo-naczyniowych. Metaanaliza 36 badań opublikowana w renomowanym czasopiśmie naukowym „Circulation” potwierdza, że osoby regularnie pijące kawę w ilości 3-5 filiżanek dziennie mają niższe ryzyko udaru i zawału serca w porównaniu do reszty dorosłej populacji.
Kawa jest przy tym bogata w antyoksydanty, które chronią naczynia krwionośne przed stanami zapalnymi i stresem oksydacyjnym, a więc kluczowymi czynnikami prowadzącymi do chorób układu krążenia. Ponadto kofeina poprawia elastyczność ścian naczyń krwionośnych, co wspiera prawidłowy przepływ krwi. To z kolei prowadzi do lepszego dotlenienia narządów i mięśni, a długofalowo – zmniejsza ryzyko miażdżycy.
Jest jednak jedno „ale” – kawa może bowiem chwilowo podnosić ciśnienie krwi. O ile umiarkowane spożycie nie ma istotnego wpływu na wzrost ciśnienia u zdrowych osób, o tyle nadciśnieniowcy powinni obserwować, jak na jej spożycie reaguje ich organizm.
Kawa a metabolizm i kontrola wagi
Jeśli zależy Ci na zrzuceniu kilku zbędnych kilogramów, to ten punkt zainteresuje Cię szczególnie mocno. Jak się okazuje, kofeina zawarta w kawie może przyspieszać metabolizm, zwiększając termogenezę, czyli zdolność organizmu do spalania kalorii. Badania pokazują, że spożywanie kawy zwiększa spalanie tłuszczu, zwłaszcza w połączeniu z aktywnością fizyczną. Na marginesie warto zwrócić uwagę, że kofeina jest jednym z najczęściej stosowanych składników suplementów wspomagających odchudzanie. To oczywiście nie przypadek.
Co nie mniej ważne, kawa poprawia też wrażliwość na insulinę, co pomaga w prewencji cukrzycy typu 2. Według różnych metaanaliz osoby pijące 3–4 filiżanki kawy dziennie mogą mieć nawet o 25% niższe ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 w porównaniu do osób, które kawy nie piją. Wpływ na to mogą mieć polifenole i inne przeciwutleniacze zawarte w kawie, które poprawiają metabolizm glukozy.
Kawa jako źródło antyoksydantów
Zastanawiając się nad tym, czy kawa jest zdrowa, nie można zapominać o zawartych w niej antyoksydantach. W jej składzie znajdziemy związki, takie jak kwas chlorogenowy, polifenole i flawonoidy, które neutralizują wolne rodniki i mogą spowalniać procesy starzenia.
Co ciekawe, w codziennej diecie przeciętnego mieszkańca wielu krajów zachodnich kawa dostarcza więcej antyoksydantów niż owoce i warzywa – głównie dlatego, że jest spożywana w dużych ilościach. Antyoksydanty odgrywają kluczową rolę w ochronie organizmu przed stresem oksydacyjnym, który jest związany z wieloma chorobami przewlekłymi, w tym nowotworami i chorobami neurodegeneracyjnymi. Wniosek jest oczywisty: picie kawy zmniejsza ryzyko zapadnięcia na te schorzenia.
Kawa dla zdrowia wątroby
Badania wykazują także, że kawa jest przyjacielem wątroby. Regularne spożywanie tego napoju wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem:
- Marskości wątroby, w tym spowodowanej nadmiernym spożyciem alkoholu.
- Stłuszczenia wątroby, szczególnie wśród osób z zespołem metabolicznym.
- Nowotworów wątroby, np. kawa może zmniejszać ryzyko raka wątroby nawet o 40%.
Mechanizm tego działania nie jest jeszcze w pełni poznany, ale podejrzewa się, że jest związany z właściwościami przeciwzapalnymi i ochronnymi antyoksydantów zawartych w kawie.
Kawa jako naturalny antydepresant
Choć to nie tak oczywiste, jak działanie pobudzające małej czarnej, kawa może również poprawiać nastrój. Kofeina działa na układ nerwowy, zwiększając poziom neuroprzekaźników typu dopamina i serotonina, które odpowiadają za uczucie przyjemności i motywacji.
Z kolei niektóre badania pokazują, że osoby regularnie pijące kawę mogą być mniej narażone na depresję. Przykładowo, badanie Harvardzkiej Szkoły Medycznej (trwało 24 lata i objęło ponad 50 tys. osób) wykazało, że kobiety pijące 2–3 filiżanki kawy dziennie miały o 15% niższe ryzyko depresji niż te, które spożywały jej mniej. Przypuszcza się, że kofeina może działać jako naturalny środek przeciwdepresyjny, redukując poziom stanów zapalnych w organizmie i poprawiając funkcjonowanie mózgu – jednak nie zostało to jak dotąd udowodnione.
Ale uwaga: nadmierna ilość kawy może działać odwrotnie – powodować niepokój, drażliwość i zaburzenia snu, które mogą negatywnie wpływać na samopoczucie.
Kawa a ból mięśni
Kawa może być również przydatna dla osób aktywnych fizycznie. Badania sugerują, że kofeina może zmniejszać odczuwanie bólu mięśni po intensywnym wysiłku, co jest pomocne w szybszej regeneracji organizmu. Jak to możliwe? Otóż, jak już wspominaliśmy, kawa blokuje receptory adenozyny w układzie nerwowym, co może zmniejszać percepcję bólu. W badaniach na sportowcach wykazano, że osoby spożywające kawę przed treningiem odczuwają mniejsze zmęczenie i ból mięśni po wysiłku. Dodatkowo kofeina może poprawiać wytrzymałość i wydolność organizmu, dlatego bywa stosowana jako naturalny suplement wspomagający treningi.
Tu jednak też pojawia się pewne zastrzeżenie. Nadmiar kawy może bowiem prowadzić do odwodnienia, co z kolei pogarsza regenerację mięśni. Aby uniknąć tego efektu, należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu.
Czy kawa jest zdrowa? Argumenty na „nie”
Choć, jak udowodniliśmy powyżej, kawa niesie wiele korzyści dla zdrowia, jej spożycie może wiązać się także z pewnymi negatywnymi skutkami – zwłaszcza jeśli pijemy ją w nadmiarze lub jesteśmy na nią szczególnie wrażliwi. Odpowiadając na pytanie o to, czy kawa jest zdrowa, należy więc jednocześnie przyjrzeć się temu, jakie są potencjalne zagrożenia związane z jej piciem i kiedy należy zachować zwiększoną ostrożność.
Skutki uboczne nadmiaru kofeiny dla układu nerwowego
Kofeina to substancja pobudzająca, która w nadmiarze może powodować niepożądane efekty, takie jak:
- Nadmierna pobudliwość i lęk – wysokie dawki kofeiny wywołują uczucie niepokoju, drażliwość, a nawet ataki paniki u osób podatnych na stany lękowe.
- Zaburzenia snu – kofeina działa pobudzająco przez wiele godzin, dlatego picie kawy w drugiej połowie dnia może utrudniać zasypianie oraz pogarszać jakość i skracać ogólny czas snu.
- Uzależnienie i objawy odstawienia – regularne picie dużych ilości kawy może skutkować uzależnieniem od kofeiny. Z kolei jej nagłe odstawienie może powodować bóle głowy, zmęczenie, drażliwość i problemy z koncentracją.
Porada: Pij kawę z umiarem – w zależności od swojej tolerancji nie przekraczaj 3-4 filiżanek tego napoju w ciągu dnia.
Kawa a problemy żołądkowe i trawienne
Niektóre osoby odczuwają negatywne skutki picia kawy, jeśli chodzi o pracę układu pokarmowego. Główne problemy to:
- Podrażnienie żołądka i refluks – kawa zwiększa wydzielanie kwasu żołądkowego, co może nasilać zgagę i refluks żołądkowo-przełykowy.
- Drażniący wpływ na błonę śluzową żołądka – kawa, zwłaszcza mocno palona, może podrażniać błonę śluzową przewodu pokarmowego, prowadząc do bólu brzucha i niestrawności.
- Działanie przeczyszczające – kofeina pobudza perystaltykę jelit, co u niektórych osób może prowadzić do biegunek.
Porada: Jeśli kawa powoduje dolegliwości żołądkowe, spróbuj delikatniejszych metod parzenia, np. kawy cold brew (rodzaj kawy parzonej na zimno), która jest mniej kwaśna. Pomocne może być też dodanie do napoju kawowego mleka, które może złagodzić jej oddziaływanie na układ pokarmowy.
Wypłukiwanie składników mineralnych przez kawę
Kawa znana jest też z tego, że „wypłukuje” cenne składniki odżywcze z organizmu, na ile jednak straty te są znaczące? Otóż:
- Magnez i wapń – kofeina nieznacznie zwiększa wydalanie tych minerałów z moczem, ale u osób stosujących zbilansowaną dietę nie prowadzi to do poważnych niedoborów.
- Żelazo – kawa spożywana w dużych ilościach może zmniejszać wchłanianie żelaza z posiłków, co jest istotne szczególnie dla osób z anemią lub dietą ubogą w żelazo.
Porada: Aby uniknąć tych problemów, pij kawę między posiłkami, a nie bezpośrednio po jedzeniu czy w jego trakcie – zwłaszcza jeśli posiłek zawiera dużo żelaza (np. czerwone mięso, rośliny strączkowe).
Kawa a ciśnienie krwi i serce
Wpływ kawy na układ sercowo-naczyniowy jest złożony. Choć umiarkowane spożycie może przynosić korzyści, niektóre osoby powinny zachować ostrożność, gdyż picie kawy powoduje także:
- Tymczasowy wzrost ciśnienia – kofeina może podnosić ciśnienie krwi, zwłaszcza u osób, które piją kawę rzadko lub mają nadciśnienie. Efekt ten jest jednak krótkotrwały.
- Zwiększone ryzyko arytmii u wrażliwych osób – u niektórych kawa może powodować przyspieszone bicie serca (czyli tachykardię) lub kołatanie serca.
Porada: Jeśli chodzi o długoterminowy wpływ picia kawy na serce, badania nie wykazują, aby umiarkowane picie kawy zwiększało ryzyko jego chorób. Jednak osoby, u których już takie schorzenia występują, a także pacjenci z nadciśnieniem powinni skonsultować się z lekarzem w kwestii optymalnej ilości kawy w diecie.
Jaka jest bezpieczna dawka kofeiny?
Jak widać, kawa może mieć zarówno korzystne, jak i negatywne skutki dla zdrowia. Dlatego na pytanie „czy kawa jest zdrowa?” nie można odpowiedzieć twierdząco w sposób bezwarunkowy. Jak to się zazwyczaj dzieje, najważniejsze to znaleźć złoty środek. Zbyt mało kofeiny nie da oczekiwanych efektów pobudzających, a jej zbyt duża ilość może prowadzić do problemów takich jak nadpobudliwość, bezsenność czy podwyższone ciśnienie krwi. Co jednak znaczy picie kawy z umiarem?
Według światowych organizacji zdrowotnych, takich jak Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA), bezpieczna ilość kofeiny dla zdrowej osoby dorosłej wynosi do 400 mg kofeiny dziennie. W praktyce przelicza się to następująco:
- 1 filiżanka espresso (ok. 30 ml) = 60-80 mg kofeiny
- 1 kubek kawy przelewowej (250 ml) = 95-150 mg kofeiny
- 1 filiżanka kawy rozpuszczalnej (200 ml) = 50-80 mg kofeiny
Oznacza to, że 3–4 filiżanki klasycznej kawy dziennie mieszczą się w granicach bezpiecznego spożycia kofeiny.
Jakie czynniki wpływają na tolerancję kawy?
Trzeba jednak pamiętać, że nie każdy organizm reaguje na kofeinę tak samo. Niektóre osoby mogą dobrze tolerować nawet większe ilości kawy, podczas gdy inne odczuwają skutki uboczne już po 1 filiżance tego napoju. Wpływ na możliwości w tym zakresie mają takie czynniki jak:
- Genetyka – niektóre osoby metabolizują kofeinę szybciej, dzięki czemu mogą pić więcej kawy bez odczuwania negatywnych skutków.
- Wiek – seniorzy wolniej metabolizują kofeinę, co prowadzi do jej dłuższego działania w organizmie.
- Waga – osoby o mniejszej masie ciała mogą być bardziej wrażliwe na kofeinę.
- Przyzwyczajenie do kawy – regularni kawosze zwykle potrzebują większej dawki kofeiny, by osiągnąć efekt pobudzenia, ponieważ ich organizm przyzwyczaił się do działania kofeiny.
- Stan zdrowia – osoby z nadciśnieniem, arytmią serca, problemami żołądkowymi czy stanami lękowymi powinny ograniczyć spożycie kawy, ponieważ kofeina może nasilać negatywne objawy.
Należy też zaznaczyć, że norma spożycia kofeiny dla kobiet w ciąży jest niższa – powinny one ograniczyć jej ilość do 200 mg dziennie.
Rodzaje kawy a ich wpływ na zdrowie
Kawa kawie nierówna – jej wpływ na organizm zależy nie tylko od liczby wypijanych filiżanek, ale także od rodzaju kawy, sposobu jej parzenia oraz dodatków, które do niej dorzucamy. Pytanie: „czy kawa jest zdrowa?”, należy więc przeformułować tak: „która kawa jest najbardziej, a która najmniej zdrowa?”.
Forma kawy
Najbardziej ogólny podział kawy dotyczy jej formy – w sklepie można kupić kawę w formie ziaren do samodzielnego zmielenia, ziarna już zmielone i kawę rozpuszczalną.
Kawa ziarnista a mielona
Kawa w ziarnach jest najmniej przetworzona, dlatego zachowuje maksymalną świeżość, aromat, a przede wszystkim najwięcej cennych składników odżywczych. Natomiast kawa zmielona przez producenta, choć jest wygodna w przygotowaniu i tańsza od kawy ziarnistej, szybko traci aromat i smak, a dłuższe przechowywanie obniża jej jakość. Oba napoje spożywane z umiarem są zdrowe, jednak to kawa ziarnista oferuje maksimum korzyści.
Czy kawa rozpuszczalna jest zdrowa?
Najbardziej przetworzona jest jednak kawa rozpuszczalna, która ma postać proszku, granulek lub kryształków. Niestety w jej składzie często są większe ilości akrylamidu, który powstaje podczas obróbki cieplnej, a w dużych ilościach może być on szkodliwy. Ponadto do tego rodzaju kawy nierzadko dodawane są zbędne substancje chemiczne, zwłaszcza jeśli jest to produkt niskiej jakości.
Jednak odpowiedź na pytanie, „czy kawa rozpuszczalna jest zdrowa?”, wcale nie musi być przecząca. Po pierwsze zawiera ona mniej kofeiny niż kawa mielona, dzięki czemu jest łagodniejsza – jest to więc świetny wybór dla bardziej wrażliwych osób. Po drugie nadal jest ona bogata w przeciwutleniacze, choć ich ilość może być nieco niższa niż w kawie ziarnistej/mielonej. Jeśli więc tylko wybierasz produkty dobrej jakości, możesz spokojnie pić kawę rozpuszczalną i czerpać z tego niemałe korzyści zdrowotne.
Obróbka termiczna
Kawa dzieli się też ze względu na sposób obróbki termicznej. Klasyczna, najbardziej powszechna odmiana to kawa palona. Dzięki procesowi palenia jest ona bardziej aromatyczna i po prostu smaczniejsza. Zawiera sporą ilość przeciwutleniaczy, które pomagają neutralizować wolne rodniki i niesie inne omówione już korzyści dla zdrowia. Jednak podczas palenia traci część kwasu chlorogenowego, który wspiera metabolizm i pomaga w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi.
Kawa zielona to z kolei surowe ziarna niepoddane procesowi palenia. Nie jest tak przetworzona jak kawa palona, dlatego zawiera więcej kwasu chlorogenowego. Może przyspieszać spalanie tłuszczu, więc wspomaga odchudzanie. Cechują ją także mniejsza ilość kofeiny, dzięki czemu jest łagodniejsza dla układu nerwowego. Niestety części osób nie odpowiada jej specyficzny smak, który określić można jako trawiasty.
Wniosek: Jeśli zależy Ci na maksymalnej ilości przeciwutleniaczy i łagodnym działaniu, kawa zielona będzie lepszym wyborem. Jeśli jednak cenisz głęboki smak i pobudzające działanie kofeiny, to kawa palona będzie dla Ciebie idealna. Obie mają swoje zdrowotne zalety – kluczowe jest, aby wybierać dobrą jakość ziaren i pić kawę w umiarkowanych ilościach.
Sposób parzenia
Sposób parzenia kawy również ma ogromny wpływ na jej właściwości zdrowotne. Oto wybrane popularne metody:
- Kawa filtrowana – jedna z najzdrowszych metod parzenia kawy. Filtr zatrzymuje część tłuszczów, które mogą podnosić poziom cholesterolu, dzięki czemu napój jest łagodniejszy dla układu krążenia.
- Espresso – kawa parzona pod ciśnieniem, bardzo skoncentrowana i o wysokiej zawartości przeciwutleniaczy. Charakteryzuje ją większe stężenie kofeiny, ale zwykle pije się ją w mniejszych ilościach.
- French press – kawa tłoczona, zawiera więcej naturalnych olejków i substancji bioaktywnych, ale też kafestolu, który może podnosić poziom cholesterolu.
- Cold brew – kawa parzona na zimno, ma niższą kwasowość i jest łagodniejsza dla żołądka. Dobrze sprawdza się u osób z refluksem i problemami trawiennymi.
- Kawa po turecku – przygotowywana przez gotowanie kawy w wodzie, zawiera wysoki poziom polifenoli i kofeiny, ale może podnosić poziom cholesterolu.
Porada: Jeśli zależy Ci na najzdrowszej opcji, wybierz kawę filtrowaną lub cold brew – zwłaszcza jeśli masz problemy z żołądkiem lub wysokim cholesterolem.
Czy kawa z mlekiem jest zdrowa?
Nierzadko o tym, jakie właściwości ma dany produkt, decydują finalnie dodatki. Każdy kawosz powie, że kawa z mlekiem i/lub cukrem to coś zupełnie innego niż bez tych domieszek. A czy kawa z mlekiem jest zdrowa? A może to już zupełnie inny napój także pod kątem walorów odżywczych?
Z jednej strony mleko łagodzi oddziaływanie kawy na żołądek, zmniejszając jej kwasowość. Poza tym taki napój może dostarczać wapnia, jeśli używamy mleka krowiego lub wzbogaconych napojów roślinnych. Dla osób wrażliwych na kofeinę plusem jest też to, że mleko może spowolnić jej wchłanianie, łagodząc efekt pobudzenia. Z drugiej strony dla kawoszy oczekujących silnego „kopa” po wypiciu kawy, taki wpływ dodatku mleka będzie minusem. Wapń w mleku może też nieznacznie osłabiać wchłanianie antyoksydantów z kawy, a dodanie mleka smakowego czy słodzonego oczywiście zwiększy kaloryczność napoju (tak samo jak jego posłodzenie).
Kawa z mlekiem jest więc jak najbardziej nadal bardzo wartościowa, a jeśli masz wrażliwy żołądek, będzie dla Ciebie wręcz lepszym rozwiązaniem. Rzecz jasna w przypadku nietolerancji laktozy należy sięgnąć po mleka roślinne, np. migdałowe lub owsiane.
Czy kawa zbożowa jest zdrowa?
Wiemy już, jakie są korzyści płynące z picia kawy i ewentualne ryzyka z tym związane. Jednak poza zwykłą kawą na rynku dostępna jest też kawa zbożowa, która produkowana jest z prażonych ziaren zbóż (np. jęczmienia, żyta, pszenicy). To bezkofeinowa alternatywa dla klasycznej kawy, jednak znów pojawia się wątpliwość: czy kawa zbożowa jest zdrowa?
Cóż, kawa zbożowa ma swoje zalety. Jest ona bogata w błonnik i minerały, zwłaszcza jeśli zawiera cykorię, która wspiera pracę jelit i mikroflorę bakteryjną. Nie podrażnia żołądka, co czyni ją dobrym wyborem dla osób z problemami trawiennymi. Z minusów wymienić należy to, że zawiera mniej antyoksydantów niż prawdziwa kawa, a jeśli w jej składzie jest gluten, to nie może być spożywana przez osoby z celiakią lub nietolerancją glutenu. Napój ten nie zawiera też kofeiny, co jest zaletą dla jednych (osób wrażliwych na działanie kawy, kobiet w ciąży i dzieci), a wadą dla innych (tych, którym zależy na pobudzającym działaniu kawy).
Czy kawa jest zdrowa? Wnioski
W oparciu o liczne badania można śmiało stwierdzić, że picie kawy może przynieść wiele pożytku dla naszego zdrowia i dobrego samopoczucia. Regularne spożywanie kawy wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem chorób neurodegeneracyjnych, poprawą funkcji poznawczych, ochroną serca i wątroby oraz wsparciem metabolizmu. Kawa jest również bogatym źródłem antyoksydantów, które pomagają zwalczać stres oksydacyjny i spowalniają procesy starzenia.
Jednak nadmierne spożycie kofeiny może prowadzić do bezsenności, lęków, podwyższonego ciśnienia krwi, problemów żołądkowych czy uzależnienia. Co więcej, nie każdy reaguje na kawę identycznie – tolerancja na ten napój to sprawa bardzo indywidualna. Szczególnie osoby z chorobami serca lub nadciśnieniem powinny skonsultować się z lekarzem w kwestii optymalnej dawki.
Aby czerpać z kawy maksymalne korzyści, staraj się przestrzegać następujących zasad:
- Zachowaj umiar – 2–4 filiżanki dziennie są bezpieczne dla większości osób.
- Unikaj picia kawy późnym popołudniem – kofeina utrzymuje się w organizmie przez kilka godzin, a jej obecność utrudnia zasypianie.
- Zwracaj uwagę na dodatki – mleko, cukier czy syropy smakowe mogą znacząco obniżyć wartość zdrowotną napoju.
- Łącz kawę z pełnowartościową dietą – dodatkowo, aby uniknąć wypłukiwania minerałów, pij kawę między posiłkami, a nie bezpośrednio po jedzeniu.
- Dbaj o nawodnienie – kawa działa moczopędnie, dlatego warto uzupełniać płyny wodą.
- Rozważ kawę przed treningiem – może ona poprawić Twoją wytrzymałość i zmniejszyć ból mięśni po wysiłku.
Czy kawa jest zdrowa? Jak najbardziej! Kawa może być zdrowym i wartościowym elementem diety, o ile będzie spożywana z rozsądkiem, w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb organizmu. Jeśli pijesz ją świadomie, może stać się nie tylko przyjemnością, ale i cennym wsparciem dla Twojego zdrowia i dobrej dyspozycji – także w jesieni życia.
Źródła:
https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/czy-picie-kawy-chroni-przed-rozwojem-choroby-alzheimera-najnowszy-stan-wiedzy/
https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/circulationaha.113.005925
https://kawaizdrowie.pl/upload/files/Raport%20Eksperta%20Kawa%20a%20cukrzyca%20typu%202%20Przegl%C4%85d%20najnowszych%20bada%C5%84.pdf