Hipnotyzujące spojrzenie, żywiołowy temperament, nieprzeciętna inteligencja i pasterska pasja – border collie to niezwykły pies. Jak na prawdziwego tytana pracy przystało, rozkwita tylko wtedy, gdy stawia się przed nim nowe wyzwania. U boku zaangażowanego opiekuna może osiągać ogromne sukcesy w sportach kynologicznych. Oto sylwetka tego wyjątkowego psiego pasterza.
Border collie – historia
Historia border collie zaczyna się w czasach imperium rzymskiego, kiedy to rzymskie legiony ruszyły na podbój Wielkiej Brytanii. Rzymianie przywieźli ze sobą masywne, grubokościste psy stróżujące, które miały chronić ich bydło. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego do Wielkiej Brytanii przybyli Wikingowie, którzy podobnie jak Rzymianie zabrali ze sobą pracujące czworonogi. Psy Wikingów były znacznie mniejsze, szybsze i zwinniejsze niż Rzymian. Przypominały dzisiejsze szpice. Krzyżówka dwóch tak różnych typów czworonogów doprowadziła do powstania przodków wszystkich psów pasterskich.
W XIX w. popularność border collie znacząco wzrosła. Spory w tym udział królowej Wiktorii, która była zagorzałą miłośniczką rasy. Border collie szybko trafiły na ringi wystawowe. By nie utracić pierwotnych cech użytkowych rasy, konieczne stało się oddzielenie psów wystawowych od pracujących.
Przełomowym punktem w historii rasy były pierwsze zawody psów pasterskich, które odbyły się w Walii w 1873 roku. Zawody te dały pasterzom możliwość sprawdzania predyspozycji do pracy u psów i ich selekcji pod kątem przyszłej użytkowości. Zawody psów pasterskich odbywają się do dziś. Podczas nich pies ma za zadanie, kierując się wskazówkami pasterza, przyprowadzić stado owiec specjalnie dobraną trasą, oddzielić owce i wprowadzić je do zagrody. Musi przy tym pokonać różnorodne przeszkody. Ocenie podczas zawodów podlega m.in. styl pracy psa i szybkość wykonania zadania.
Duży wpływ na dzisiejszy kształt rasy miał border collie o imieniu Old Hemp, urodzony w 1893 r. Udało mu się osiągnąć niezwykłe rezultaty podczas zawodów psów pasterskich. Wygląd i charakter czworonoga stały się podstawą do stworzenia wzorca rasy. Sam Old Hemp miał być ojcem ponad 200 szczeniąt.
W historii rasy border collie zapisało się stowarzyszenie International Sheepdog Society (ISDS, Międzynarodowe Stowarzyszenie Psów Pasterskich) założone w 1906 r. Organizacja ta miała służyć rozwojowi rasy pod względem użytkowym. W 1916 roku, za sprawą Jamesa Reida (sekretarza ISDS), rasa zyskała nazwę border collie dla odróżnienia jej od innych psów pasterskich. ISDS długo sprzeciwiało się rejestracji rasy przez AKC, obawiając się, że utraci ona swoje cechy użytkowe. Stowarzyszenie prowadzi własne księgi rodowodowe, gdzie podstawą rejestracji dla psów są próby pracy.
Rejestracja rasy border collie przez AKC nastąpiła 1995 r. Według klasyfikacji FCI border collie należy do grupy 1 (psy pasterskie i zaganiające) oraz sekcji 1 (psy pasterskie). W Polsce border collie pojawił się w połowie lat 90. XX w.
Obecnie w obrębie rasy wyróżnia się dwa typy psów:
- wystawowy „show” – psy z linii wystawowej selekcjonowane są głównie pod względem idealnego wyglądu. Mają dłuższą sierść, cięższą budowę, dłuższy tułów i mniejsze rozmiary niż psy użytkowe.
- użytkowy „working” – psy z linii użytkowej wyróżniają się budową predysponującą do efektywnego wykonywania zadań. Mają krótszą szatę, dłuższe kończyny, dłuższą głowę i lżejszą budowę ciała niż psy w typie wystawowym.
Border collie – opis rasy
Ze względu na długość sierści wyróżnia się dwie odmiany border collie:
- Border collie długowłosy (półdługowłosy)
Długowłosy border collie ma sierść o długości około 7,6 cm. Dłuższy włos tworzy grzywę, portki i pióro na ogonie. Na głowie, uszach, przednich kończynach (poza piórami) i tylnych poniżej stawu skokowego długowłosy border collie ma krótką i gładką sierść.
- Border collie krótkowłosy
Krótkowłosy border collie ma sierść o długości około 2,5 cm. Border collie krótkowłosy odznacza się gładką, przylegającą do ciała szatą.
Border collie – sierść czy włos?
Budowa szaty border collie jest niezależna od długości włosa. Zarówno border collie krótkowłosy, jak i półdługowłosy ma gęstą, dwuwarstwową sierść, ze średnio twardym włosem okrywowym i miękkim, gęstym podszerstkiem doskonale zabezpieczającym psa przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.
Border collie – kolory
Pies border collie występuje w wielu odmianach barwnych. Akceptowane są wszelkie umaszczenia, pod warunkiem, że dominującym kolorem szaty nie jest biały. Najpopularniejsze kolory border collie to:
- Border collie czarny z białymi znaczeniami (black and white)
Czarny border collie z białymi znaczeniami to najpopularniejsza odmiana kolorystyczna. Border collie czarny ma tzw. znaczenia irlandzkie: na łapach, pysku, kołnierzu, końcówce ogona i brzuchu.
- Border collie czarno
U psa tej odmiany na pysku, nad oczami, pod ogonem na kończynach występują rude znaczenia.
- Border collie liliowy (lilac and white)
Lilac and white to czekoladowy border collie o rozjaśnionej barwie szaty.
- Border collie niebieski (blue and white)
Niebieski border collie to odmiana powstała w wyniku rozjaśnienia czarnego pigmentu. Umaszczenie warunkowane jest genem recesywnym. Niebieski border collie ma szatę szaro-białą.
- Border collie czekoladowy/ Border collie brązowy (chocolate/red and white)
Brązowy border collie przypomina nieco czarno-białego. Zamiast czerni w umaszczeniu występuje jednak kolor czekoladowy. Border collie brązowy posiada dwie kopie genu recesywnego.
- Border collie czekoladowy podpalany (chocolate tricolour)
Oprócz czekoladowej i białej barwy w umaszczeniu występują złociste znaczenia na pysku czy łapach.
-
Border collie marmurkowy Border collie marmurkowy (merle) – m.in. border collie red merle, border collie blue merle
Marmurkowy border collie wyróżnia się nietypową, cętkowaną szatą. Umaszczenie to związane jest z dominującym genem merle, który powoduje nierównomierną pigmentację sierści u border collie. Umaszczenie merle charakteryzuje się występowaniem na jednolitym tle silnie zabarwionych plamek w kolorze zależnym od koloru bazowego border collie. Niebieskie oczy są typowe dla tej odmiany. Umaszczenie merle występować w różnych wariantach:
- border collie lilac merle – u psa tej odmiany gen merle występuje w połączeniu z rozjaśnioną czekoladowo-białą szatą.
- border collie slate merle – odmiana slate merle to border collie szary z marmurkowym wzorem. Border collie szary marmurkowy na stalowej szacie ma nierównomiernie rozmieszczone cętki. Szary border collie cętkowany rodzi się, gdy geny odpowiedzialne za rozjaśnienie czarnej szaty występują w połączeniu z genem merle.
- border collie red merle / chocolate merle – u border collie chocolate merle marmurkowe wzory powstają na czekoladowo-białej szacie.
- border collie blue merle – border collie blue merle ma szaro-białą sierść nakrapianą ciemnymi, nieregularnie ułożonymi plamami. Gen marmurkowy działa na czarno-białej podstawie. Border collie blue merle często ma niebieskie oczy i różowy nos. Uważny jest za jedną z najpiękniejszych odmian barwnych.
- Border collie sobolowy (sable and white) – u psa odmiany sobolowej każdy włos ma różne zabarwienie – czarne u nasady i jasnobrązowe na końcu. Takie umaszczenie border collie występuje bardzo rzadko.
- Border collie rudy (ee-red and white) – Rudy border collie to pies o umaszczeniu ee-red (australian golden, yellow) and white. Border collie rudy ma dwie kopie recesywnego genu warunkującego barwę szaty. Sierść u psa tej odmiany jest jasnobrązowo-biała.
- Border collie biały – Biały border collie nie jest odmianą akceptowaną przez FCI. Border collie biały ma dwa allele dominujące genu merle (tzw. double merle). Niestety białe umaszczenie u rasy wiąże się ze ślepotą, głuchotą i niepłodnością.
Border collie – waga
Waga border collie waha się od 12 do 25 kg. Samice zwykle są nieco lżejsze niż samce i ważą od 12 do 20 kg. Jeśli waga border collie jest o ponad 10% większa od wzorcowej, należy uznać, że pies ma nadwagę.
Border collie – wzrost
Wzrost border collie wynosi od 45 do 56 cm. Pożądany wzrost dla samców to 48-56 cm. Samice są z reguły trochę mniejsze (45-53 cm). Ze względu na wagę i wzrost border collie zaliczany jest do ras średnich.
Border collie – charakter
Niezwykły charakter border collie to główna przyczyna olbrzymiej popularności psów tej rasy. Border collie to czworonóg obdarzony żywiołowym temperamentem. Na co dzień tryska radością. Wykazuje ponadprzeciętną chęć do zabawy. Jest niezwykle bystrym i inteligentnym obserwatorem. Nic nie umknie jego uwadze. Jest bardzo wyczulony na nowe bodźce i potrafi szybko na nie zareagować. Potrafi bezbłędnie odczytywać sygnały wysyłane przez człowieka.
Owczarek border collie wykazuje silny instynkt pogoni za poruszającymi się obiektami. Jego pasja pasterska musi zostać odpowiednio ukierunkowana – w innym wypadku może przysporzyć problemów. Pies border collie ma skłonność do gonienia rowerzystów i samochodów. Jego poczynania w otwartym terenie, zwłaszcza w pobliżu samochodów, powinny być nadzorowane. Energiczny czworonóg miewa problemy z wyciszaniem się. Może cierpieć z powodu reaktywności, lęków lub agresji. Czasami pojawiają się u niego zachowania niszczycielskie, skłonność do ucieczek czy obrony zasobów. U psów tej rasy zdarzają się także zachowania obsesyjno-kompulsywne, polegające najczęściej na fiksacji na szybko poruszających się obiektach lub stereotypiach ruchowych (kręcenie się w koło). Pies border collie to prawdziwy wrażliwiec. To kruchy psychicznie zwierzak, którego bardzo łatwo zranić.
Border collie, podobnie jak każdy pies, ma naturalny instynkt łowiecki. Wygaszeniu uległy u niego jednak pewne elementy łańcucha łowieckiego, takie jak: gryzienie, rozszarpywanie i zabijanie ofiary. Wzmocniony został natomiast etap namierzania (wpatrywania), skradania się i gonienia. Mimo tego psy border collie czasami polują na drobne zwierzaki.
Owczarek border collie najlepiej czuje się na większej przestrzeni. Idealne środowisko dla niego to dom z ogrodem. To pies wprost stworzony do wiejskiego życia. Nie ma jednak natury stróża, dlatego nie należy od niego wymagać, że samodzielnie przepędzi intruza z posesji. Trzeba pamiętać, że ogród szybko straci dla psiaka cały urok, jeśli będzie tam pozostawiony sam bez żadnego zajęcia na wiele godzin. Border collie potrafi zaadaptować się do miejskich warunków, pod warunkiem, że ma możliwość spożytkowania swojej olbrzymiej energii w ramach rekreacji w plenerze. Pies border collie w mieszkaniu w bloku z pewnością nie będzie miał bowiem wielu okazji do ćwiczeń fizycznych.
Border collie a dzieci
Border collie są z natury przyjazne i opiekuńcze wobec dzieci. Z dużą cierpliwością i wyrozumiałością podchodzą do ich poczynań. Chętnie towarzyszą najmłodszym w zabawach. Mają jednak tendencję do zaganiania małych dzieci, podobnie jak czynią to z owcami. Mogą przy tym próbować podgryzać maluchy. Ich kontakty z dziećmi powinny być więc ściśle nadzorowane. Znacznie lepiej nadają się na towarzyszy dla starszych (kilkunastoletnich dzieci) niż dla kilkulatków.
Border collie – użytkowość
Border collie spełnia się także w ratownictwie – jako pies lawinowy czy tropiący. Czasami pełni funkcję psiego terapeuty – choć ze względu na nieposkromioną energię nie zawsze może obcować z osobami niepełnosprawnymi czy dziećmi.
Border collie – cena
Cena border collie waha się od 2000 do nawet 5000 zł. Zwykle nieco droższe są psy z linii użytkowych i te pochodzące z renomowanych hodowli. Na cenę border collie wpływ może mieć także stopień wyszkolenia. Dorosłe, dobrze przeszkolone psy, osiągające sukcesy w pracy czy sportach mogą być nawet 10 razy droższe niż szczenięta.
Border collie – tresura
Border collie bardzo szybko łapią wszystkie komendy. Z tego względu najlepiej zaproponować im lekcje indywidualne – dostosowane do ich tempa nauki. Warto organizować im lekcje skłaniające do intensywnego wysiłku umysłowego. W przypadku border collie najlepiej sprawdzą się krótkie kilkunastominutowe sesje szkoleniowe powtarzane kilka razy w ciągu dnia. Psy tej rasy warto uczyć całych sekwencji ruchów czy sztuczek składających się z wielu elementów metodą kształtowania. Naukę można z powodzeniem połączyć z zabawą.
Border collie są bardzo wyczulone na ruchy i gesty człowieka, dlatego warto uczyć ich nie tylko komend słownych, ale także wizualnych. Trzeba przy tym kontrolować swoją mowę ciała – border collie są w stanie zauważyć nawet niewielkie zmiany w przekazywanych sygnałach.
Świetnym rozwiązaniem może być szkolenie border collie metodą klikerową. Jako nagrody treningowe i wzmocnienia dla zachowań można stosować smakołyki, zabawy czy pochwały słowne.
Border collie po treningu należy zaoferować zajęcia wyciszające emocje, np. węszenie, eksplorację otoczenia.
Psy tej rasy są na tyle inteligentne, że z łatwością wychwytują słabe punkty swojego opiekuna i mogą sprawiać problemy wychowawcze, jeśli zauważą niekonsekwencję czy niepewność. Z tego względu niedoświadczeni opiekunowie powinni rozważyć szkolenie border collie pod okiem fachowców.
Border collie – sztuczki i rozrywka
Pies border collie z łatwością uczy się sztuczek. Zajmuje czołowe pozycje w wielu dyscyplinach kynologicznych. Dyscypliną zgodną z pierwotną użytkowością rasy jest pasienie. Sport ten jest więc wprost stworzony dla border collie. Pies pasterski border collie jest jednak na tyle wysportowany, że może uprawiać niemal każdą dyscyplinę sportu. Spodoba mu się flyball, obedience, agility, dog dancing czy frisbee. Owczarek border collie każdego dnia powinien mieć zapewnione kilka godzin aktywności fizycznej i intelektualnej.
Border collie – akcesoria
W ogrodzie pies border collie powinien mieć zapewnione liczne atrakcje. Można wybudować dla niego tor przeszkód. W domu warto stworzyć dla border collie zaciszny kącik wypoczynkowy, w którym nie będzie bombardowany nadmiarem bodźców. Przyda się klatka kennelowa i średniej wielkości legowisko, które można dodatkowo przysłonić.
W czasie spacerów pomocne mogą okazać się akcesoria umożliwiające psu swobodną eksplorację terenu czy uprawianie sportu, m.in. długa linka treningowa, smycz z amortyzatorem, szelki sportowe. Na letnie przechadzki warto zabierać ze sobą także bidon z wodą.
Pies border collie lubi się uczyć, dlatego jego opiekunowie muszą zaopatrzyć się w akcesoria treningowe: kliker, target, saszetkę na przysmaki, gwizdek.
Border collie – profil właściciela
Owczarek border collie to dosyć wymagający towarzysz, który potrzebuje zaangażowanego opiekuna, zdającego sobie sprawę ze specyficznych wymagań rasy. Z pewnością nie jest to pies dla każdego. Nie nadaje się dla osób zapracowanych czy urodzonych domatorów. Z okiełznaniem jego temperamentu mogą mieć problemy niedoświadczeni miłośnicy czworonogów oraz osoby starsze czy mające problemy z poruszaniem się. Nie jest to dobry kandydat na pierwszego psa.
Border collie nigdy nie odnajdzie się w roli kanapowca. Nie jest w stanie przystosować się do życia bez pracy lub sportu. Pies tej rasy uwielbia ruch, dlatego najlepiej będzie czuł się u boku osoby ceniącej sobie aktywny wypoczynek, która bez problemu dotrzyma mu kroku. To idealny towarzysz dla zapalonych sportowców. Pies border collie dobrze odnajdzie się także w gospodarstwie, jako pomocnik rolników i hodowców szukających psa użytkowego.
Border collie, z uwagi na dużą wrażliwość psychiczną, nie nadaje się dla osób niekonsekwentnych, łatwo ulegających emocjom, nerwowych. Potrzebuje konsekwentnego, cierpliwego i łagodnego opiekuna. Border collie może być psem rodzinnym, ale pieczę nad jego wychowaniem powinna zawsze sprawować osoba dorosła.
Border collie – opinie
Opinie o border collie nie do końca odzwierciedlają prawdziwe oblicze tego psa. Owczarek border collie uchodzi za psa, który potrzebuje ciągle być w ruchu. Bywa postrzegany jako nadaktywny i nieumiejący usiedzieć w miejscu. Nie należy jednak sądzić, że ciągłe angażowanie psa w zabawę to dobry sposób na rozładowanie jego energii. Border collie, jak każdy czworonogów, potrzebuje chwil wyciszenia i spokoju.
Dość rozpowszechnione jest także bajkowe i filmowe oblicze rasy. Wiele osób wyobraża sobie psy border collie jako przyjacielskie i urocze domowe zwierzaki, wprost stworzone do obcowania z dziećmi. Niestety jest to dość mylne przekonanie, bo mimo radosnego i przyjaznego usposobienia pies tej rasy potrafi postawić na swoim i wykorzystać słabości opiekuna. Charakter border collie bywa czasami nieco zadziorny.
Rasa border collie zupełnie zasłużenie uznawana jest za najmądrzejszą na świecie. Border collie to w istocie prawdziwi psi prymusi, którzy uwielbiają się uczyć i odnoszą spore sukcesy w testach na inteligencję.
Właściciele psów rasy border collie często zwracają uwagę, że to bardzo wymagający podopieczni, którymi mogą zajmować się jedynie prawdziwi pasjonaci.
Border collie – szczeniaki
U szczeniaka między 5. a 8. tygodniem życia warto przeprowadzić badania w kierunku CEA. Podobnie jak w przypadku juniorów innych ras szczeniak border collie powinien zostać poddany szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym i odrobaczaniu.
Border collie – hodowla
Hodowla border collie może być prowadzona na podobnych zasadach jak innych ras. Według regulaminu ZKwP do hodowli może być przeznaczona suka, która ukończyła 18. miesiąc życia. Uprawnienia hodowlane wygasają, gdy czworonożna pupilka ukończy 8. rok życia. Pies reproduktor zgodnie musi ukończyć 15. miesiąc życia. Nie wyznaczono natomiast górnego limitu wieku hodowlanego.
Suka użytkowa może zostać dopuszczona do hodowli, jeśli uzyska trzy oceny co najmniej dobre od co najmniej dwóch sędziów (w tym jedną na wystawie międzynarodowej, klubowej lub specjalistycznej). Od psa użytkowego wymagane jest otrzymanie trzech ocen minimum bardzo dobrych od co najmniej dwóch sędziów (w tym jednej na wystawie międzynarodowej, klubowej lub specjalistycznej). Owczarek border collie podlega obowiązkowym próbom pracy. Certyfikat użytkowości otrzymują psy, które pomyślnie przeszły testy pracy prób pasterskich.
Do uzyskania uprawnień hodowlanych dla border collie nie są wymagane badania. Do hodowli powinny być jednak dopuszczane wyłącznie psy odznaczające się dobrym zdrowiem. Wskazane jest, by hodowla border collie przeprowadziła diagnostykę przyszłych rodziców pod kątem chorób o podłożu genetycznym (dysplazji stawów, anomalii oczu collie). Planując hodowlę, powinniśmy brać pod uwagę przede wszystkim wartość użytkową psa. Nie najlepszą praktyką jest dobieranie psów do kojarzeń tylko ze względu na wygląd. Takie działania sprawiają, że border collie tracą swoje cechy użytkowe, co stanowi spore zagrożenie dla rasy.
Kolejnym problemem w hodowli rasy jest dążenie do miniaturyzacji. Miniaturka border collie to określenie stosowane w odniesieniu do psa, który ma znacznie mniejszy rozmiar, niż przewiduje wzorzec. Border collie miniaturka może zostać uzyskany różnymi metodami hodowlanymi (wprowadzenie do hodowli genu karłowatości, kojarzenie psów o mniejszych niż standardowe rozmiarach czy krzyżowanie rasy z psami miniaturowym). Niestety, wszystkie te metody wiążą się ze sporym ryzykiem. Miniaturka border collie często obarczona jest poważnymi problemami zdrowotnymi – chorobami serca, schorzeniami układu ruchu, chorobami układu oddechowego. Pies o wątłej budowie jest też bardziej podatny na urazy i infekcje. Border collie miniaturka nie może być przeznaczony do dalszej hodowli, ponieważ nie spełnia standardów wyznaczonych dla rasy. Praktyka miniaturyzacji ras jest potępiana przez organizacje kynologiczne.
Pożądane jest, by szczeniaki border collie z linii użytkowej mogły w przyszłości wykorzystać swój potencjał w pracy lub sportach kynologicznych. Przyszli opiekunowie psów z linii wystawowych nie muszą mieć takich aspiracji, choć i tak należy upewnić się, że będą w stanie zapewnić szczeniętom odpowiednią dawkę aktywności i stymulacji intelektualnej. Należy koniecznie uprzedzić potencjalnych przyszłych właścicieli o wyjątkowych wymaganiach rasy.
Border collie z rodowodem czy bez?
Ogromna popularność rasy sprawiła, że oprócz border collie z rodowodem wiele osób oferuje psy w typie rasy. Border collie bez rodowodu zwykle są znacznie tańsze niż z rodowodem, dlatego wiele osób niemających aspiracji wystawowych czy hodowlanych zastanawia się na ich zakupem. Nie jest to jednak dobre rozwiązanie. Warto pamiętać, że border collie bez rodowodu w żadnym wypadku nie może zostać uznany za psa rasowego. Border collie mieszaniec może być obarczony poważnymi chorobami genetycznymi. Często niewiele wiadomo o pochodzeniu border collie bez rodowodu. Zagadką pozostaje też jego charakter. Border collie bez rodowodu może pochodzić z pseudohodowli, w której z pewnością nie miał zapewnionych właściwych warunków do rozwoju. Stwarza to poważne ryzyko problemów zdrowotnych i behawioralnych.
Border collie z rodowodem, choć jest znacznie droższy, pochodzi od hodowców zarejestrowanych w organizacjach kynologicznych. Czuwają oni nad tym, by do rozrodu dopuszczane były tylko psy odznaczające się określonymi we wzorcu cechami fizycznymi i psychicznymi. Renomowane hodowle border collie wykonują badania genetyczne, by wykluczyć z hodowli psy, które mogłyby przekazać wadliwe geny szczeniętom. Dzięki temu znacznie spada ryzyko, że border collie z rodowodem w wieku dorosłym będzie cierpiał z powodu poważnych schorzeń lub problemów behawioralnych.
Lepiej zachować ostrożność, odpowiadając na ogłoszenia typu „border collie za darmo”. Najczęściej w ten sposób reklamowane są psy w typie rasy (border collie mieszaniec), które pod względem charakteru i wyglądu w wieku dorosłym nie przypominają rasy. Zdarza się także, że za darmo oddawane są psy po przebytych traumach lub cierpiące z powodu problemów behawioralnych. Praca z nimi wymaga ogromnego wysiłku i musi być prowadzona pod okiem specjalistów. Z całą pewnością nie są to więc psy dla osób niedoświadczonych.
Border collie – choroby
U rasy zdarzają się problemy z układem ruchu (dysplazja stawów łokciowych i biodrowych, osteochondroza), oczami (zaćma, zwichnięcie soczewki, postępujący zanik siatkówki), układem krążenia (zapaść powysiłkowa), układem odpornościowym (zespół uwięzionych neutrofilii).
Jedną z dość częstych przypadłości, na jakie cierpi rasa border collie, jest padaczka. Ma ona zwykle charakter idiopatyczny (trudno stwierdzić jej przyczynę). Charakterystyczne dla choroby są napady padaczkowe, składające się z kilku faz. Napadom towarzyszy dezorientacja, niepokój, ślinotok. Podczas ataku pies najczęściej traci przytomność i doświadcza drgawek. W leczeniu padaczki u psów stosuje się leki przeciwdrgawkowe.
U border collie zdarza się nadwrażliwość na iwermektynę i milbemycynę, związana z mutacją genu MDR-1. Po podaniu zwierzakom preparatów zawierających te substancje (np. środków przeciwpasożytniczych, leków uspokajających) pojawiają się objawy ze strony układu nerwowego: zaburzenia koordynacji ruchowej, wymioty, ślinotok.
Kolejną przypadłością rasy jest anomalia oczu collie (CEA). Ma ona podłoże genetyczne. Powoduje zmiany w budowie naczyniówki i siatkówki oraz uszkodzenie nerwu wzrokowego. Niestety choroba jest nieuleczalna, a jej nasilenie jest różne u poszczególnych psów. W łagodnej postaci prowadzi do obniżenia sprawności wzroku, a w najcięższej do ślepoty.
Chorobą specyficzną dla rasy jest lipofuscynoza ceroidowa, mająca charakter neurodegeneracyjny. W jej przebiegu dochodzi do gromadzenia się w neuronach lipofuscyny i upośledzenia funkcji komórek nerwowych. Typowe dla choroby są zmiany w zachowaniu: agresja, niepokój, problemy z pamięcią, zaburzenia koordynacji ruchowej, kłopoty ze wzrokiem, drgawki. Choroba prowadzi do przedwczesnej śmierci psów.
Border collie mogą cierpieć także z powodu niedoczynności tarczycy. Zaburzenia w wydzielaniu hormonów najczęściej powodują u psa problemy dermatologiczne. Charakterystyczne dla choroby są objawy neurologiczne, nagły przyrost masy ciała, osłabienie.
Problemem w hodowli border collie jest wrodzona obustronna głuchota. Psy nią dotknięte mogą jednak całkiem dobrze radzić sobie w otoczeniu, jeśli zostanie ono przystosowane do ich potrzeb.
Border collie – żywienie
Psom tej rasy warto podawać suplementy wzmacniające układ ruchu (chondroityna, glukozamina, MSM, L-karnityna). W okresie linienia przydadzą się pokarmy lub preparaty zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, aminokwasy siarkowe, biotynę, witaminy A, E i z grupy B. Dietę border collie można wzbogacić również składnikami wspomagającymi pamięć i pracę układu nerwowego (kwasy tłuszczowe DHA i EPA, koenzym Q10, fosfatydyloseryna). Godne polecenia dla border collie są produkty dobroczynnie oddziałujące na wzrok, zawierające luteinę, zeaksantynę i antocyjany.
Border collie – pielęgnacja
Sierść
Border collie nie potrzebują częstych kąpieli – z reguły wystarczy przeprowadzać je raz na kilka miesięcy lub wtedy, gdy psiak znacznie się wybrudzi. Częstszych kąpieli potrzebują psy wystawowe. Border collie nie wymagają też strzyżenia – ich sierść powinna mieć naturalną długość.
Do pielęgnacji sierści psa można używać kosmetyków intensyfikujących kolor sierści lub zwiększających objętość. Należy unikać preparatów o właściwościach zmiękczających. Aby dodać sierści puszystości, podczas suszenia warto kierować strumień powietrza pod włos w miejscach, gdzie sierść jest dłuższa (kryza, ogon, kończyny). W trakcie suszenia warto zadbać także o wymodelowanie szaty, pamiętając przy tym, że zabieg nie powinien zaburzać naturalnego wyglądu psa.
Uszy
Przynajmniej raz w tygodniu należy skontrolować stan uszu psa. Do przemywania małżowin w razie potrzeby można zastosować specjalne preparaty pielęgnacyjne, które rozpuszczają woskowinę i łagodzą podrażnienia oraz stany zapalne.
Zęby
Zęby border collie trzeba oczyszczać przynajmniej dwa razy w tygodniu przy użyciu szczoteczki i pasty do zębów przeznaczonej dla psów (pozbawionej fluoru). Higienę jamy ustnej u psa mogą wspomóc przysmaki dentystyczne, wymagające długiego gryzienia. Dodatkowo warto zaoferować pupilowi zabawki do żucia, która masują dziąsła i oczyszczają zęby z osadu.
Oczy
Pazury
Pies border collie powinien mieć możliwość ścierania swoich pazurków na twardych powierzchniach. Jeśli mimo to jego pazurki są zbyt długie, konieczne jest ich skracanie przy pomocy specjalnych cążków lub nożyczek przeznaczonych do pazurów. Korekcja pazurów jest niezbędna co miesiąc. Zbyt długie pazury stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia psa i sprzyjają urazom.
Border collie – długość życia
Średnia długość życia border collie to 14 lat. Większość psów tej ras żyje 12 -15 lat. Aby wydłużyć długość życia border collie, należy pamiętać o regularnych badaniach kontrolnych, odpowiednio zbilansowanej diecie, zróżnicowanej aktywności fizycznej i intelektualnej.
Border collie – ciekawostki
- Border collie został zwycięzcą rankingu najinteligentniejszych ras psów według Stanleya Corena.
- W Szkocji nazwą „collie” określano niegdyś wszystkie psy pasterskie. Nazwa border collie odnosi się do pochodzenia rasy, która rozwinęła się na granicy Szkocji i Anglii, na terenie Borders.
- Jednym z najbardziej znanych border collie na świecie jest Chaser słynący z niebywałej inteligencji. Psiak ten potrafił zapamiętać nazwy ponad 1000 obiektów. Co ciekawe, pies umiał nie tylko trafnie rozpoznać nazwy przedmiotów, ale również przyporządkować obiekty do określonych kategorii (np. zabawki). Nieco gorsze wyniki uzyskały inne border collie – pies Rico potrafił rozpoznać nazwy 200 obiektów, a Betsy ponad 300.
- Border collie to prawdziwe gwiazdy filmowe. Psy tej rasy występowały w wielu filmach i serialach, m.in. „Babe – świnka z klasą”, „Śnieżne psy”.
- Border collie były bohaterami utworów literackich. Szkocki poeta Robert Burns upamiętnił swojego przyjaciela border collie o imieniu Luath w wierszu pt. „The Twa Dogs”.
- Rasa psa border collie została zarejestrowana przez AKC w 1995 roku jako 139.
- Border collie nazywane były pracującymi collie, by odróżnić je od owczarków szkockich collie.
- Border collie należy do najszybszych ras psów. Może osiągnąć prędkość nawet 48 km/h.
- Według rankingu AKC border collie w 2019 r. uplasował się na 33. miejscu wśród najpopularniejszych ras psów.
- U border collie może wystąpić heterochromia (różne zabarwienie tęczówek). U psów o umaszczeniu merle zdarza się, że jedno oko jest niebieskie, a drugie brązowe.
- Border collie to rasa lubiana przez celebrytów i artystów. Właścicielami psów tej rasy byli m.in. James Dean, Jon Bon Jovi, Tiger Wooods.
- Border collie o imieniu Sheila w 1945 r. został pierwszym w historii psem cywilnym odznaczonym medalem Dickina za udział w akcji ratowniczej załogi Latającej Fortecy B-17, która uderzyła w Cheviot Hills na granicy Anglii i Szkocji.
 | Marta Majewska Autorem tekstu jest Marta Majewska, absolwentka hodowli i ochrony zwierząt towarzyszących i dzikich (SGGW) oraz dziennikarstwa i komunikacji społecznej (UW). Dyplomowana zoopsycholog, stale poszerzająca swoją wiedzę na licznych kursach i szkoleniach. Z pasji dziennikarka – autorka wielu artykułów o tematyce zoologicznej dla portali internetowych i czasopism branżowych. Odsyłamy do profilu Marty Majewskiej na GoldenLine. |