Faktoring

Faktoring w Polsce nie jest jeszcze powszechnie znanym narzędziem. Obco brzmiąca nazwa i mała wiedza sprawiają, że nie każdy przedsiębiorca decyduje się na takie rozwiązanie. Potrafi ono być jednak bardzo korzystne dla prowadzenia działalności gospodarczej. Czytając ten artykuł, dowiesz się, co to jest faktoring, jakie są jego rodzaje, dla kogo jest przeznaczony, oraz z jakimi pozytywnymi i negatywnymi stronami wiąże się taka usługa. Przekonasz się także, ile kosztuje faktoring i za pomocą jakich narzędzi szukać najlepszego faktoringu. Jednym słowem, to pełne kompendium wiedzy, dzięki któremu będziesz mógł zdecydować, czy usługa ta jest odpowiednia dla Twojej firmy.

Faktoring – co to jest?

Zacznijmy tradycyjnie, od wyjaśnienia, co to jest faktoring. Definicja takiej usługi dla wielu przedsiębiorców jest tajemnicą, dlatego warto ją poznać, by przekonać się, czy jest to dobre rozwiązanie dla ich działalności gospodarczej. W faktoringu uczestniczą trzy podmioty: 

• Twoja firma, czyli dostawca towarów i usług, nazywana faktorantem,
• Twoi odbiorcy, czyli klienci, dłużnicy, kontrahenci,
• faktor.

I o ile dwa pierwsze podmioty są raczej zrozumiałe, to przy wyjaśnianiu tego, na czym polega faktoring, powinniśmy skupić się przede wszystkim na tym trzecim. Faktorem jest bowiem specjalistyczna firma, udzielająca finansowania. Są to zazwyczaj odrębne firmy faktoringowe, których działalność polega wyłącznie na proponowaniu takich usług.

Funkcjonowanie faktoranta, czyli Twojego przedsiębiorstwa, polega na wystawianiu należności odbiorcom pod postacią faktur. Często mają one jednak odroczone terminy płatności, co sprawia, że płynność finansowa Twojej firmy może na tym ucierpieć. Właściciele biznesów są więc w sytuacji, w której dostarczyli już towar lub wykonali usługę, a przychodzi im czekać na płatność od kontrahenta. Długie oczekiwanie, które może trwać nawet pół roku, w znaczący sposób wpływa np. na realizację nowych inwestycji. W takim właśnie wypadku przydatny jest wspomniany wcześniej faktor. Zapewnia on finansowanie, które ma za zadanie pokryć kwotę należności Twoich klientów wobec Twojej firmy. Innymi słowy, instytucja ta niejako „opłaca” faktury wystawione klientom, robi to jednak w szybszym czasie. A Ty, po otrzymaniu należności od kontrahentów, możesz uregulować dług wobec faktora. Jest to więc sposób na szybkie pozyskanie gotówki na prowadzenie bieżącej działalności czy przyspieszenie realizacji nowych inwestycji, bez oczekiwania na uregulowanie faktury przez klienta. Więcej o tej procedurze, krok po kroku, napiszemy w dalszej części artykułu.

Co bardzo istotne, faktoring może dotyczyć jedynie należności, które nie są przeterminowane. Głównymi odbiorcami takiej usługi są firmy świadczące sprzedaż towarów i usług z odroczonymi terminami płatności – udzielających tzw. kredytów kupieckich. Zastanawiasz się, na czym polega faktoring? Poza wspomnianym zastrzykiem gotówki, firmy faktoringowe oferują także np. pomoc w monitorowaniu płatności, egzekwowaniu ich, prowadzeniu kont rozliczeniowych odbiorców itp. Pełny wachlarz usług zależy jednak od konkretnej instytucji.

Faktoring a kredyt – jakie są różnice?

Wiedząc już, na czym polega faktoring, z pewnością na myśl przyszło Ci porównanie tej usługi do kredytów obrotowych dla firm. Czym różnią się te formy finansowania działalności gospodarczej oraz która będzie korzystniejszym rozwiązaniem dla Twojej firmy? Porównajmy dwa te produkty – różnic jest więcej, niż mogłoby Ci się wydawać. 

Pierwsza z nich to cel, na jaki można wykorzystać pozyskane środki. W przypadku kredytu obrotowego, może być to wyłącznie działanie dokładnie wskazane w umowie kredytowej. Jeśli zaś chodzi o faktoring, tutaj możliwości są o wiele większe i taką gotówkę można przeznaczyć na dowolny cel. Inna kwestia to profil przedsiębiorstwa, jaki może sięgnąć po dane rozwiązanie. Podczas gdy dostępny jest np. faktoring dla nowych firm, kredyt obrotowy mogą wziąć wyłącznie biznesy o określonym przez bank stażu na rynku. Warto też podkreślić, że kredytów mogą udzielać wyłącznie banki, jeśli zaś chodzi o faktoring dla firm – zazwyczaj robią to wyspecjalizowane firmy, choć coraz szerzej dostępny jest także faktoring bankowy. 

Na tym jednak nie kończą się różnice między faktoringiem a kredytem. W przypadku tych drugich musimy liczyć się z dość długą procedurą oraz większą liczbę wymaganych zabezpieczeń. Są one potrzebne po to, by bank miał pewność, że kredytobiorca nie będzie miał trudności ze spłatą długu. W przypadku faktoringu firmy droga do takiego finansowania jest o wiele prostsza. Co więcej, ze względu na mniejszą liczbę formalności oraz łatwiejsze do uzyskania formy zabezpieczenia, na rynku można spotkać się z faktoringiem dla małych firm, szczególnie przydatnym np. dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą lub pracujących w oparciu o umowę B2B. Takim podmiotom ciężko jest z kolei zdobyć kredyt obrotowy. Faktoring dla mikrofirm jest więc dla nich szansą na podtrzymanie płynności finansowej – można go uzyskać już w początkowych okresach prowadzenia działalności.

Pisząc o tym, co to jest faktoring, wspomnieliśmy, że usługa ta pozwala na szybkie pozyskanie gotówki. Samo przez się rozumie się więc, że oznacza ona szybki dostęp do finansowania. Jeśli zaś chodzi o kredyt, przez wydłużone i bardziej skomplikowane procedury czy badanie zdolności kredytowej, dostęp do gotówki znacznie opóźnia się w czasie. A skoro już o zdolności kredytowej mowa – bank przed udzieleniem finansowania jest zobowiązany do jej zweryfikowania, a więc zbadania, czy firma będzie w stanie je spłacić zgodnie z warunkami umowy. Co więcej, każdy kredyt obniża zdolność kredytową i zmniejsza szanse na otrzymanie kolejnego zobowiązania. A jak to wygląda w przypadku faktoringu? Ten nie wpływa na zdolność kredytową, co więcej – mają na niego szansę zarówno przedsiębiorstwa o dobrej kondycji finansowej, jak i te z problemami. Faktoring to szansa na poprawę bilansu i wskaźników finansowych przedsiębiorstwa, bowiem należności ze strony kontrahentów natychmiast zamieniane są na gotówkę pozyskaną od faktora. Z kolei kredyt obrotowy, ponieważ jest to zaciągnięcie długu, negatywnie wpłynie na bilans naszej działalności gospodarczej. Prywatne firmy oferują np. faktoring dla zadłużonych, bez sprawdzania wszelkich baz jak Biuro Informacji Kredytowej czy Krajowy Rejestr Długów. A w przypadku kredytu obrotowego tego kroku nie da się pominąć. 

To nie koniec różnic występujących między faktoringiem a kredytem obrotowym. Produkty te spłacają tak naprawdę dwa różne podmioty. W przypadku kredytu jest to proste – zobowiązanie reguluje firma, która zawnioskowała o finansowanie w banku. Jeśli zaś chodzi o faktoring, to musi spłacić je kontrahenci firmy objęci umową o takiej usłudze. Faktoring dla firm to także rozwiązanie bardziej elastyczne – wraz ze wzrostem sprzedaży zwiększa się limit środków. Z kolei jeśli chcemy zwiększyć finansowanie w ramach kredytu, musimy składać kolejne wnioski w banku i nastawić się na długie oczekiwanie na kolejną decyzję – która może być negatywna. Co więcej, faktoring firmy często może wiązać się z dodatkowymi usługami, co nie ma miejsca w przypadku kredytu obrotowego. Inaczej też wyglądają ceny obu produktów – o tym, ile kosztuje faktoring, kosztach oraz sposobie ich ustalania, przeczytasz więcej jednak w dalszej części tekstu.

Faktoring – przykład. Jak to działa w praktyce?

Masz już większość informacji związanych z faktoringiem – co to jest, jak działa i czym różni się od kredytu dla firm. Warto jednak prześledzić dokładnie całą procedurę, by jeszcze bardziej rozjaśnić wszelkie wątpliwości co do istoty tej usługi. Sprawdź więc, na czym polega faktoring – krok po kroku. 

1. Wszystko zaczyna się od wypełnieniu wniosku o faktoring – online lub w placówce wybranej instytucji – gdzie podajesz najważniejsze dane nie tylko swojej firmy, lecz także swoich kontrahentów, którym będziesz wystawiać faktury. Najczęściej powinieneś także załączyć faktury, których będzie dotyczyło zobowiązanie.
2. Twój wniosek jest analizowany przez firmę faktoringową lub bank. Instytucje te pod lupę biorą przede wszystkim kondycję finansową Twoich dłużników. Przy składaniu wniosku o szybki faktoring online, decyzja zostaje podjęta nawet w ciągu kilku minut po złożeniu aplikacji.
3. Podpisujesz umowę z firmą faktoringową lub bankiem. Ustalony jest w niej limit przysługujących Ci środków, które możesz otrzymać w ramach usługi. Inaczej mówiąc, to maksymalna kwota faktur, jaką faktor będzie w stanie pokryć. 
4. Po sprzedaży towaru lub wykonaniu usługi, wystawiasz fakturę klientowi, a następnie przekazujesz do opłacenia firmie faktoringowej albo bankowi.
5. Faktor wypłaca zaliczkę, wynoszącą z reguły 80-90 proc. kwoty faktury brutto lub 100 proc. kwoty faktury netto. Co ważne, środki trafiają na Twoje konto nawet w ciągu kilkunastu minut – w zależności od dostawcy usługi.
6. Twój kontrahent opłaca fakturę. Na mocy cesji środki trafiają na konto faktora. Może się jednak zdarzyć tak, że klient prześle gotówkę na Twoje konto. Jesteś wówczas zobowiązany do przekazania jej firmie faktoringowej lub bankowi.
7. Faktor przelewa na Twoje konto pozostałą kwotę faktury. Jest ona pomniejszona o prowizję i odsetki – o których więcej będziesz mógł przeczytać nieco później.

Jak więc widzisz, procedura ta jest bardzo prosta i szybka, na dodatek nie wymaga spełnienia wielu formalności. Należy jednak zaznaczyć, że poszczególne kroki mogą różnić się nie tylko w zależności od firmy oferującej usługę, ale i typu faktoringu. A skoro już o nich mowa…

Faktoring – rodzaje

Wbrew pozorom oferta faktoringu jest naprawdę szeroka, a przedsiębiorcy mają wiele możliwości do wyboru. Oto najpopularniejsze rodzaje tego typu usług: 

• faktoring pełny, zwany również faktoringiem bez regresu lub faktoringiem właściwym. Polega on na przejęciu odpowiedzialności za niewypłacalność klienta naszej działalności gospodarczej przez firmę faktoringową. To opcja, która niemal całkowicie eliminuje ryzyko strat związanych z nieuregulowaniem faktury przez naszego kontrahenta. W takim scenariuszu to właśnie faktor będzie musiał zająć się ewentualną windykacją dłużnika. Faktoring pełny wiąże się z większym poziomem zabezpieczeń stosowanym przez firmy faktoringowe – łączy się więc z zabezpieczeniem należności.
• faktoring niepełny, inaczej – faktoring z regresem lub faktoring niewłaściwy. To odwrotność omawianego wcześniej faktoringu bez regresu. Oznacza, że w przypadku niewypłacalności Twojego kontrahenta, to właśnie Ty przejmujesz odpowiedzialność związaną m.in. z windykacją długu. Zmienia się też wówczas nieco procedura faktoringu – jeśli w terminie nie otrzymasz zapłaty od swojego klienta, jesteś zobowiązany do zwrócenia faktorowi kwoty zaliczki. Ten termin zwłoki nazywany jest właśnie regresem. Taki typ faktoringu oznacza większe ryzyko dla prowadzonej przez Ciebie działalności gospodarczej.
• faktoring mieszany. Ten typ usługi łączy elementy faktoringu pełnego z niepełnym. Takie rozwiązanie oznacza, że faktorant i faktor dzielą się odpowiedzialnością w razie niewypłacalności wierzyciela. Wyznacza ją ustalona kwota. Poniżej uzgodnionego limitu faktoringu wierzytelności, odpowiedzialność spoczywa na firmie faktoringowej. Jeśli ten zostanie przekroczony, wszelkie koszty związane z windykacją będzie musiała ponieść Twoja firma.
• faktoring odwrotny, zwany inaczej faktoringiem odwróconym. Jest to propozycja skierowana nie do przedsiębiorców wystawiających faktury, a do ich klientów. Usługa ta polega bowiem na tym, że kontrahent przedstawia otrzymaną fakturę faktorowi, firma opłaca dostawcę towarów lub usług, a odbiorca następnie spłaca zobowiązanie w dogodnym terminie. To najlepsza opcja dla przedsiębiorstw stale współpracujących z określoną liczbą dostawców. Innymi słowy, ci szybko otrzymują należną kwotę, zaś ich klienci mają więcej czasu na uregulowanie długu – robią to jednak w firmie faktoringowej.
• faktoring wymagalnościowy. W przeciwieństwie do wcześniej omawianych typów tej usługi, taki faktoring nie oznacza finansowania działalności firmy korzystającej z usług faktoringowych, a ściągnięcie należności od jego klientów i kontrahentów. Nie jest to więc rozwiązanie polegające na wcześniejszym otrzymaniu należnych środków, lecz na samym ściągnięciu gotówki. To najlepszy faktoring dla przedsiębiorstw, które są w bardzo dobrej kondycji finansowej, dla których brak opłat z tytułu regulowania faktur nie jest niezbędna do utrzymania płynności, a raczej zależy im na utrzymaniu porządku w dokumentach i dobrym planowaniu przychodów i wydatków firmy.
• faktoring jawny – inaczej faktoring notyfikowany lub otwarty. Polega na tym, że kontrahent, od którego chcemy ściągnąć należności, jest poinformowany o tym, że nasza firma zawarła umowę z firmą faktoringową. To zadanie ciąży na faktorze, który niezwłocznie po nawiązaniu z nami współpracy przekazuje naszym klientom odpowiedni numer konta. Kontrahent musi także wyrazić zgodę na cesję praw do wierzytelności. 
• faktoring niejawny – zwany też faktoringiem ukrytym oraz faktoringiem cichym. Jak łatwo się domyślić, w tej opcji kontrahent nie zostaje poinformowany o fakcie przeniesienia cesji wierzytelności na faktora. Opłaca on faktury tradycyjnie, dokonując przelewu na konto firmy udzielającej kredytu kupieckiego, która następnie reguluje dług w firmie faktoringowej. Dlaczego taka usługa jak cichy faktoring, w ogóle powstała? Klienci nie zawsze chętnie przyjmują wiadomość o zaangażowaniu trzeciego podmiotu w regulowanie transakcji, nie godząc się na cesję wierzytelności. W faktoringu niejawnym kontrahenci po prostu o tym nie wiedzą. Ze względu na fakt, że środki w pierwszej kolejności otrzymuje faktorant, faktoring tajny oznacza dla faktora o wiele większe ryzyko, co z kolei może przekładać się na wyższą cenę usług – nie jest to więc tani.
• faktoring eksportowy – zwany też faktoringiem międzynarodowym. Jak podpowiada nazwa tej usługi, jest ona skierowana do przedsiębiorstw prowadzących wymianę handlową z podmiotami z zagranicy. Mogą z niego skorzystać zarówno firmy dopiero zaczynające taką współpracę, jak i te, które już wystawiły fakturę dla zagranicznego kontrahenta.

Faktoring a forfaiting – co to jest i czym się różnią?

Przy okazji transakcji zagranicznych warto wspomnieć o narzędziu zwanym forfaitingiem. Ze względu na podobieństwo nazwy, jest on mylony z faktoringiem, jest to jednak błąd. W forfaitingu również biorą udział trzy podmioty:

• Twoja firma, która w tym przypadku jest forfaitystą,
• Twój klient,
• forfaiter – wyspecjalizowana firma, która wykupuje należności kontrahenta.

Podobnie jak w przypadku faktoringu, forfaiting polega na dostarczeniu gotówki z tytułu opłat z odroczonym terminem spłaty. Jest to jednak usługa przeznaczona dla osób sprzedających towary lub dostarczających usługi za granicę. Również ma na celu poprawę płynności finansowej, jednak jej główną zaletą jest ochrona przed zmianą kursów walutowych. Odroczenie terminu płatności o kilkadziesiąt dni wiąże się z ryzykiem osłabienia którejś z walut, co może wiązać się ze stratami dla naszego biznesu. Faktoring z kolei takiego zabezpieczenia nie gwarantuje. 

Inną różnicą jest termin spłaty długu. Jeśli chodzi o faktoring, jest to usługa stała i można ją wykorzystywać do egzekwowania należności z bardzo długim terminem płatności. Z kolei z forfaitingu korzysta się raczej jednorazowo i przede wszystkim w odniesieniu do krótkoterminowych długów. Dodatkowo, w przypadku forfaitingu i handlu międzynarodowego, mamy do czynienia z różnymi formami zabezpieczeń – m.in. wekslami czy akredytywami, którymi dysponują przede wszystkim duże przedsiębiorstwa obracające dużą gotówką. Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorstwa eksportujące towary lub usługi nie mogą skorzystać z faktoringu – oferują one bowiem obsługę transakcji zarówno na rynku rodzimym, jak i zagranicznym.

Faktoring – koszty i warunki usługi

Jeśli już zdecydowałeś, że faktoring należności przyda się i w Twoim przedsiębiorstwo, warto prześledzić najważniejsze kwestie związane z kosztami takiego produktu. Do najważniejszych należą:

• prowizja za udostępnienie usługi. Może być ona stała, odejmowana od razu po przekazywaniu przez faktora kwoty, na jaką została wypisana faktura lub dzienna. Często jest zależna od sumy widniejącej na fakturze, a także terminu jej wymagalności. Im wyższa kwota lub dłuższy okres finansowania, tym wyższa.
• odsetki od kapitału – mogą być pobierane z góry, z dołu, za rzeczywisty okres finansowania lub po upływie określonej w umowie liczbie dni. Zazwyczaj opierają się na stawce WIBOR i marży firmy faktoringowej.
• inne prowizje – np. przygotowawcza, za administrowanie wierzytelnościami, aranżacyjna, operacyjna, itp. 

Koszty faktoringu zależą również od rodzaju usługi. Na przykład, faktoring cichy będzie droższy od jawnego, bowiem ten pierwszy stwarza większe ryzyko dla firmy faktoringowej. Od typu usługi zależą nie tylko koszty, ale także to, jak księgować faktoring. Aby móc skorzystać z takiego produktu, trzeba też spełnić wiele wymagań faktora. Mogą one dotyczyć np. wielkości lub wartości obrotów przedsiębiorstwa, branży, w której działa a także rodzaju prowadzonej księgowości. W większości przypadków firm lub banków oferujących faktoring, księgowanie pełne to element obowiązkowy, bez którego nie ma co liczyć na możliwość skorzystania z usługi.

Jak więc widzisz, to, ile będzie kosztować faktoring, oraz czy taka usługa Ci się opłaci, zależy od wielu czynników, często ustalanych indywidualnie. Aby jednak zapoznać się z aktualnymi ofertami, warto zapoznać się z rankingiem takich usług. Ułatwi on wybór najkorzystniejszej formy faktoringu. Ranking zawiera wszystkie informacje niezbędne do podjęcia tej decyzji. Nie jesteś pewien, jaki rodzaj oznacza najlepszy dla Twojej firmy faktoring? Opinie innych przedsiębiorców także mogą rozjaśnić wątpliwości. Miej jednak na uwadze, że najlepszy faktoring to taki, który będzie najlepiej dopasowany do Twoich potrzeb. Tylko wtedy będziesz mieć pewność, że usługa ta Ci się opłaci.