Pandemia koronawirusa nie tylko przyczyniła się do śmierci milionów osób na całym świecie, ale też zdecydowanie pogorszyła stan zdrowia wielu ozdrowieńców. Dlatego w czasie jej trwania zainicjowany został w Polsce program STOP-COVID, który miał charakter prozdrowotny i służył prewencji powikłaniom po zakażeniu COVID-19. Jak konkretnie wyglądały działania przewidziane w ramach programu i jakie były jego wyniki, wyjaśniamy w tym artykule.
Program STOP-COVID – informacje ogólne
STOP-COVID to projekt edukacyjno-informacyjny, który realizowany był w celu rozpowszechniania informacji na temat możliwości skorzystania z programu całościowej opieki medycznej dla osób, które przeszły COVID-19.
Projekt zrealizowany został przez Fundację CARDICA (Fundacja Edukacji Kardiologicznej w Europie Środkowej i Wschodniej CARDICA), a jego pomysłodawcą i koordynatorem był dr n.med. Michał Chudzik (adiunkt I Katedry Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, kardiolog, lekarz internista, lekarz medycyny stylu życia).
Przy realizacji projektu STOP-COVID współpracowały następujące instytucje: Centrum Medyczne Szpital Św. Rodziny w Łodzi, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Centrum Medyczne ARGO w Łodzi, Centrum Medyczne Boruta w Zgierzu, I Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Klinika Pulmonologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Poradnia Specjalistyczna MEDMED w Łodzi oraz Oddział Udarowy z Wczesną Rehabilitacją Neurologiczną/Oddział Neurologiczny Wojewódzkiego Wielospecjalistycznego Centrum Onkologii i Traumatologii im. Mikołaja Kopernika w Łodzi – Centrum Profilaktyki i Leczenia Udarów Mózgu.
Program STOP-COVID stanowił zadanie publiczne i zrealizowany został dzięki dofinansowaniu ze środków Samorządu Województwa Łódzkiego.
Badania dla osób po COVID-19
Na stronie internetowej projektu STOP-COVID można było przede wszystkim zapisać się na wykonanie badań po przebytym zakażeniu koronawirusem. Sam program medyczny realizowany był w specjalistycznych placówkach opieki zdrowotnej w Łodzi (gdzie przyjmowano pacjentów leczonych uprzednio w izolacji domowej) oraz w Zgierzu (gdzie przyjmowano pacjentów, którzy byli wcześniej hospitalizowani w związku z zakażeniem koronawirusem).
W ramach tego programu medycznego najpierw realizowana była wizyta kontrolna, która obejmowała wywiad lekarski, na podstawie którego lekarz określał, czy i jakie dodatkowe badania należy wykonać. Standardowo już podczas konsultacji dokonywana była ocena stanu układu sercowo-naczyniowego oraz realizowano badania typu: ECHO serca, EKG, Holter EKG, Holter RR czy badanie biochemiczne. Bardziej szczegółowe badania oraz kolejne konsultacje odbywały się w razie potrzeby – jeśli na ich zasadność wskazywał stan pacjenta oraz opisywane przez niego dolegliwości. W określonych przypadkach lekarz kierował pacjenta np. na rezonans magnetyczny serca, tomografię komputerową płuc, USG naczyń krwionośnych czy USG jamy brzusznej.
Zarówno wizyta kontrolna, jak i zlecone badania odbywały się bezpłatnie (koszty pokrywał NFZ). Żeby jednak zapisać się do lekarza, konieczne było posiadanie odpowiedniego skierowania wystawionego przez lekarza rodzinnego czy lekarza POZ do Poradni Kardiologicznej. Co bardzo ważne, wszelkie wizyty i badania były realizowane na bieżąco, a więc pacjent nie był skazany na długie oczekiwanie na termin wizyty/badania ani na stanie w kolejkach.
Informacje na stronie projektu STOP-COVID dla pacjentów
Poza możliwością zapisania się na wizytę do kardiologa na oficjalnej stronie projektu STOP-COVID znajdowały się różne informacje przydatne dla osób, które były wcześniej zarażone koronawirusem. Pacjenci mogli dowiedzieć się, gdzie udać się po pomoc w zakresie:
- Rehabilitacji po COVID-19 – dla pacjentów dostępny był nowatorski program rehabilitacji osób, które przeszły COVID-19 realizowany w Centrum Medycznym Szpital Św. Rodziny w Łodzi. Dla osób objętych projektem STOP-COVID skierowanych przez lekarza rehabilitacja realizowana była na NFZ. W jej ramach można było skorzystać m.in. z ćwiczeń, pola magnetycznego, terapii mitochondrialnej i naświetlenia światłem niebieskim.
- Poradni neurologicznej – osoby skierowane na badania neurologiczne mogły udać się na wizytę do Poradni przy Wojewódzkim Wielospecjalistycznym Centrum Onkologii i Traumatologii im. Mikołaja Kopernika w Łodzi.
- Poradni pulmonologicznej – osoby skierowane na badania pulmonologiczne kierowano na konsultacje do Poradni specjalistycznej MEDMED w Łodzi lub do Poradni Pulmonologicznej dla Dorosłych przy USK Szpitalu Barlickiego w Łodzi. Podczas wizyty ocenie poddawane były zmiany w CT z czasu hospitalizacji oraz badania kontrolne tomografem komputerowym HRTC i badania czynnościowe płuc.
- Poradni zdrowego żywienia i zdrowia psychicznego – konsultacje w tym zakresie świadczone były przez Centrum Medyczne Szpital Św. Rodziny. Pacjenci mogli skorzystać z konsultacji psychologicznej lub dietetycznej.
- Diagnostyki dzieci – dogłębne diagnozowanie stanu zdrowia dzieci, które były zarażone koronawirusem, realizowane było w Instytucie Centrum Zdrowia Matki Polki. Mali pacjenci badani byli podczas krótkoterminowej hospitalizacji, a w przypadku braku zgody rodziców na pobyt w szpitalu, w ramach poradni kardiologicznej.
Artykuły i aktualności na stronie projektu STOP-COVID
Dodatkowo w serwisie regularnie zamieszczane były rozmaite artykuły dotyczące pandemii COVID-19, leczenia koronawirusa, jego wpływu na organizm (także na temat długofalowych powikłań), ale też zdrowego stylu życia i budowania odporności. Wszystkie wiadomości przygotowywane były przez praktyków: lekarzy, psychologów, dietetyków, specjalistów medycyny stylu życia. Wpisy podzielone zostały na 2 kategorie: aktualności oraz artykuły dotyczące zdrowego stylu życia.
Aktualności
W zakładce „Aktualności” publikowane były treści ściśle związane z pandemią COVID-19. Internauci mogli zapoznać się z najnowszymi wiadomościami medycznymi dotyczącymi skutków zarażenia się koronawirusem, takimi jak np. utrzymująca się już po wyzdrowieniu tzw. mgła mózgowa, długotrwała utrata smaku czy powonienia, nawracający kaszel, chroniczne zmęczenie, nerwowość lub depresja. Eksperci wyjaśniali też, jakie są nowatorskie metody leczenia ozdrowieńców po COVID-19 (takie jak np. terapia mitochondrialna) i jakie efekty przynoszą.
W tej sekcji pojawiały się także zaproszenia do udziału w ciekawych wydarzeniach wspierających powrót do pełnego zdrowia ozdrowieńców (np. na warsztaty Świadomego Oddechu), interesujących webinarach (np. na temat tego, jak wzmacniać swoją odporność) czy do pobrania publikacji (np. broszury WHO „Wsparcie w samodzielnej rehabilitacji” dla ozdrowieńców, którzy zmagają się ze znacznym pogorszeniem zdrowia po zarażeniu koronawirusem).
Artykuły – zdrowy styl życia
Z kolei w sekcji „Zdrowy styl życia – artykuły” eksperci z różnych dziedzin dzielili się swoją wiedzą na temat tego, jak żyć zdrowo i budować odporność swojego organizmu tak potrzebną w dobie pandemii koronawirusa (i nie tylko). Porad w tym zakresie udzielali zarówno lekarze, jak i dietetycy, psychologowie oraz inni specjaliści zajmujący się promowaniem wiedzy prozdrowotnej.
Na stronie dużo miejsca poświęcono propagowaniu aktywności fizycznej i innych zdrowych nawyków, takich jak zapewnianie sobie odpowiedniej ilości snu czy zbilansowanej diety. Przykładowo w serwisie można było poczytać o naturalnych metodach wzmacniania odporności i walki z różnego rodzaju infekcjami, zasadach zdrowego żywienia, diecie wspierającej serce itp. Osobne porady kierowane były do poszczególnych grup społecznych o szczególnych potrzebach, takich jak osoby starsze, dzieci czy kobiety w ciąży. Czytelnicy mogli dowiedzieć się też, które krążące w mediach informacje na temat koronawirusa to mity, a które to fakty oraz jak skutecznie minimalizować ryzyko zakażenia się COVID-19.
Wyniki programu STOP-COVID
Na stronie opublikowane zostały również wyniki programu STOP-COVID, które zawierały analizę m.in. tego, jak u przebadanych osób wyglądał przebieg COVID-19, jakiego rodzaju objawy wystąpiły u nich w związku z chorobą i jak długo się utrzymywały, porównanie wybranych wskaźników w grupie kobiet i grupie mężczyzn, którzy zostali przebadani w ramach projektu itp.
Co dokładnie zawierał raport, opisujemy w osobnym artykule pt. „Wyniki programu STOP-COVID”.
Kim jest dr Michał Chudzik?
Dr n.med. Michał Chudzik to wybitny kardiolog o ponad 20-letnim doświadczeniu zawodowym, a także specjalista chorób wewnętrznych, lekarz medycyny stylu życia i specjalista od medycyny przeciwstarzeniowej (w trakcie realizacji projektu lekarz był też w toku specjalizacji z geriatrii). Ponadto posiada on wieloletnie doświadczenie, jeśli chodzi o zarządzanie placówkami opieki zdrowotnej – zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego.
Dr Michał Chudzik zajmował stanowisko Wiceprezesa Sekcji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (lata 2007-2013), a w 2016 r. został ekspertem w prestiżowym EHRA ESC (Asocjacji Zaburzeń Rytmu Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego). Był też Dyrektorem dla Europy Środkowo-Wschodniej w Komitecie Edukacyjnym EHRA ESC (lata 2016 – 2018) i wchodzi w skład Komitetu Selekcyjnego ds. przyznawania grantów EHRA ESC (od 2018 r.). Uczestnik licznych szkoleń i kursów w Polsce i za granicą oraz prelegent na krajowych i międzynarodowych kongresach. Członek Polskiego i Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
Jako kardiolog dr Michał Chudzik specjalizuje się w diagnozowaniu i leczeniu rozmaitych chorób serca, jednak jego domeną są zaburzenia rytmu i niewydolność serca oraz elektrokardiologia sportowa. Na podstawie swojej wieloletniej praktyki doszedł on do przekonania, że aby skutecznie leczyć choroby serca, należy patrzeć na pacjenta w sposób holistyczny, stosować odpowiednią profilaktykę oraz dbać o właściwą suplementację. Jako ekspert od medycyny stylu życia i przeciwstarzeniowej skupia się na profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych i nadciśnienia tętniczego. Pandemia koronawirusa spowodowała, że lekarz swoją uwagę w dużej mierze skierował na leczenie powikłań po COVID-19.
Dr Michał Chudzik wykłada również na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi (jest adiunktem I Katedry Kardiologii) oraz napisał liczne prace naukowe. Jest autorem pionierskiego w naszym kraju programu leczenia nagłego zgonu sercowego pt. „Nie pozwólmy choremu umrzeć po raz drugi”. Jak już wspomniano, dr Michał Chudzik był też inicjatorem programu STOP-COVID oraz jego kierownikiem.
Eksperci programu STOP-COVID
Przy realizacji projektu STOP-COVID współpracowało kilkunastu lekarzy i innych specjalistów związanych z branżą medyczną. Poniżej przedstawiamy pokrótce ich sylwetki.
- Dr n. med. Bożena Adamkiewicz – lekarz, spec. neurolog
Ordynator Centrum Profilaktyki i Leczenia Udarów Mózgu, Oddziału Udarowego z Wczesną Rehabilitacją Neurologiczną i Oddziału Neurologicznego, Konsultant wojewódzki w zakresie neurologii.
- Dr n.med. Joanna Miłkowska-Dymanowska – lekarz, internista i spec. chorób płuc, adiunkt Kliniki Pulmonologii i Alergologii na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi
Obok posiadania wieloletniego doświadczenia pracy w szpitalu jako internista i pulmonolog oraz doświadczenia ambulatoryjnego w Poradni Chorób Płuc, od czerwca 2020 r. pani doktor zajmowała się pacjentami po COVID-19. Ekspertka od POCHP (przewlekła obturacyjna choroba płuc). Należy do Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc i Europejskiego Towarzystwa Oddechowego.
- Dr hab. n. med. Paulina Wejner-Mik – lekarz, internista, spec. kardiolog i spec. hipertensjolog
Kardiolog i hipertensjolog pracująca w Klinice Kardiologii WSS im. Władysława Biegańskiego w Łodzi. Od maja 2020 r. zajmowała się diagnostyką echokardiograficzną pacjentów, którzy chorowali na COVID-19. Członek Zarządu Sekcji Echokardiografii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i wykładowca.
- Dr n. med. Ewa Oszczygieł – lekarz kardiolog, adiunkt w Uniwersytecie Medycznym w Łodzi
Specjalista od chorób układu krążenia, profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych, a także nadciśnienia tętniczego. Na koncie ma liczne zagraniczne kursy i szkolenia oraz wystąpienia na wielu kongresach.
- Dr n. med. Katarzyna Tomaszewska – lekarz, spec. dermatolog-wenerolog, adiunkt w Zakładzie Psychodermatologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Ekspertka od chorób skóry w odniesieniu do sytuacji stresowych. Autorka wielu publikacji i członkini m.in. Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego i European Academy of Dermatology and Venereology.
- Dr Kinga Kuczyńska – lekarz internista, spec. chorób płuc.
Założycielka Poradni Pulmonologicznej działającej w ramach SNZOZ MED. MED Sp. z o. o. Członkini Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc oraz European Respiratory Society.
- Dr Krystian Bartczak – lekarz rezydent, asystent Kliniki Pulmonologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Członek Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc i Europejskiego Towarzystwa Oddechowego. Pracował w jednoimiennym Szpitalu w Zgierzu. W czasie trwania projektu STOP-COVID sprawował opiekę ambulatoryjną nad osobami, u których potwierdzony został koronawirus.
- Mgr. Beata Kotecka – dietetyk, diagnosta medyczny
Organizatorka wielu projektów prozdrowotnych skierowanych do dzieci, młodzieży i rodzin. Promotorka zdrowego odżywiania, wiedzy z zakresu psychologii zdrowia, walki ze stresem i utrzymywania wewnętrznej równowagi.
- Mgr. Anna Tomaszewicz – psycholog
Specjalizuje się w udzielaniu pomocy m.in. osobom w kryzysie, z zespołem stresu pourazowego PTSD i traumy. Terapeutka prowadząca leczenie indywidualne i grupowe.
- Dr n. med. mgr. Paweł Rasmus – psycholog, spec. psychologii klinicznej, a także Kierownik Zakładu Psychologii Lekarskiej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Psycholog kliniczny w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym, Miejskim Centrum medycznym JONSCHER im. dr Karola Jonschera w Łodzi, a także psycholog, tzw. peer supporter i instruktor w Wojewódzkiej Stacji Ratownictwa Medycznego w Łodzi. Na koncie ma ponad 50 publikacji naukowych oraz ponad 60 wystąpień na konferencjach. Recenzent w prestiżowych czasopismach naukowych.
- Dr n. o zdrowiu MONIKA BURZYŃSKA – adiunkt Zakładu Epidemiologii i Biostatystyki Katedry Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej
Od 2009 r. pracownik Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Zajmuje się głównie oceną stanu zdrowia i jakości życia seniorów oraz wykorzystaniem statystyki do badań naukowych. Występowała na wielu konferencjach naukowych, napisała i recenzowała różne publikacje dotyczące epidemiologii i zdrowia publicznego.
- Dr n. o zdrowiu Anna Lipert – adiunkt Zakładu Medycyny Sportowej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, spec. zdrowia publicznego i pedagogiki kultury fizycznej i zdrowotnej.
Główne obszary badawcze dotyczą m.in. zachowań zdrowotnych społeczeństwa, aktywności fizycznej różnych grup społecznych czy jej wpływu na sprawność fizyczną.
Fundacja CARDICA
Fundacja Edukacji Kardiologicznej w Europie Środkowej i Wschodniej CARDICA działa od 2016 r. i specjalizuje się w działaniach związanych z edukowaniem z zakresu kardiologii. Dzięki kilkudziesięciu projektom Fundacji CARDICA zrealizowanym w l. 2016-2019 kilka tysięcy lekarzy poszerzyło swoją wiedzę kardiologiczną.
Następnie Fundacja CARDICA zaczęła kierować swoje działania także do społeczeństwa polskiego. W 2019 r. podczas kilku kongresów kardiologicznych organizacja przygotowała specjalne spotkania przeznaczone dla pacjentów, podczas których prelegenci wyjaśniali, jak postępować na co dzień, by żyć w zdrowy sposób oraz jakie korzyści przynosi przestrzeganie określonych zasad zdrowego stylu życia. Jeśli chodzi o profilaktykę zdrowia, Fundacja CARDICA skupia się na tematyce prawidłowego odżywiania i aktywności fizycznej.
Z kolei projekt STOP-COVID dotyczył obu obszarów – zarówno informowaniu o możliwości wykonania badań skoncentrowanych głównie na kwestiach kardiologicznych, jak i promowania zdrowych nawyków wspierających odporność organizmu.